Theo PGS-TS- bác sĩ Nguyễn Văn Đề, Trường Đại học Y Hà Nội, trong số 285 bệnh nhân sán lá gan lớn được theo dõi ở Hà Nội, có 32 trẻ em. Tại miền Trung-Tây nguyên năm 2005 và 2007 có 212 trẻ. Nguyên nhân đều do ăn phải ấu trùng sán.
Trường hợp gần đây là cháu Q.T.M., ở xã Cao La, huyện Lâm Thao, tỉnh Phú Thọ. Mặc dù đã 10 tháng tuổi nhưng cháu M., chỉ nặng 5,8kg. Tháng 9-2010 cháu bị chướng bụng, nôn khi ăn, sốt nhẹ và được người nhà đưa vào Bệnh viện tỉnh Phú Thọ khám. Các bác sĩ làm siêu âm đã phát hiện có hình ảnh bất thường ở gan và chuyển cháu M., đến Bệnh viện Nhi Trung ương.
Tại Bệnh viện Nhi Trung ương, kết quả làm siêu âm cho thấy gan không to, nhu mô gan trái bình thường, gan phải nhu mô không đều và có hai ổ tổn thương, thành dày không đều, có vách; nhu mô gan xung quanh tăng âm nhẹ và không đều; đường mật bình thường. Xét nghiệm máu có bạch cầu ái toan tăng cao (39,6%). Kết quả xét nghiệm huyết thanh học (ELISA) dương tính cao với kháng nguyên đặc hiệu sán lá gan lớn. Cháu M., được điều trị đặc hiệu trong hai ngày và sau một tháng cháu đã khoẻ, lên cân.
PGS-TS-bác sĩ Nguyễn Văn Đề cho biết, bệnh sán lá gan lớn lưu hành cao trên gia súc ăn cỏ như trâu, bò (có nơi trâu bò nhiễm trên 60%), dê, cừu, ngựa, hươu…và ký sinh trên người. Người và súc vật nhiễm bệnh do ăn sống phải rau thuỷ sinh có ấu trùng sán hay uống nước lã có ấu trùng. Ấu trùng sán vào dạ dày, phá vỏ rồi xuống ruột, chui qua thành ruột vào ổ bụng (khoang phúc mạc), rồi từ đó xuyên thẳng vào nhu mô gan, lúc này sán làm tổn thương tổ chức gan và tạo nên “ổ tổn thương”.
Những ổ này quan sát trên siêu âm hay chụp cắt lớp vi tính có hình ảnh giống như u gan làm cho nhiều thầy thuốc chẩn đoán nhầm với u gan. Một số trường hợp có hình ảnh áp-xe gan làm chẩn đoán nhầm với áp-xe gan do amíp.
Chỉ có một số trường hợp sán lá gan lớn di chuyển vào trong ống mật và lúc này chúng mới đẻ trứng. Do vậy, không phải trường hợp nào bị nhiễm sán lá gan lớn đều tìm thấy trứng trong phân khi xét nghiệm mà cần thiết phải xét nghiệm máu tìm kháng thể đặc hiệu (thường dùng kỹ thuật ELISA).
Đối với trẻ em, tuy không ăn những loại rau có ấu trùng hoặc uống nước lã nhưng vẫn… ăn phải ấu trùng. Bố mẹ các cháu cho biết, gia đình ở nông thôn, có nuôi lợn và có hái rau về cho lợn để ở sân (trong đó có rau muống ao và một vài loài rau thuỷ sinh khác). Có thể, những lúc đó trẻ bò ra sân và nghịch cho rau vào miệng hoặc có thể ấu trùng sán dính vào dụng cụ liên quan đến bữa ăn cho trẻ.
Để tránh nhiễm phải sán lá gan, mọi người cần hết sức thận trọng khi ăn rau sống, nhất là rau mọc dưới nước như: Rau cần, rau ngổ, rau cải xoong, rau muống ao. Đôi khi cả rau cải, rau diếp cũng có ấu trùng do được tưới bằng nước ao có ấu trùng, PGS-TS- bác sĩ Nguyễn Văn Đề cảnh báo.
