Dù là trẻ mới bước vào những ngày đi học đầu đời hay là những trẻ trở lại trường sau kỳ nghỉ hè thì cũng đều phải trải qua sự thay đổi khá lớn về môi trường, lối sống, giờ giấc…. Khi đó, trẻ có nhiều hơn những bạn bè và “giao tiếp ” rộng rãi hơn với môi trường xung quanh, nên sẽ có nhiều vấn đề cần được lưu ý, trong đó quan trọng nhất là những rối loạn về tâm lý, nguy cơ bị nhiễm trùng tiểu và các bệnh truyền nhiễm.
Bệnh tâm lý
Bác sĩ Nguyễn Thị Kim Thoa, Trưởng khoa nội tổng quát 1, Bệnh viện Nhi đồng 1, TP HCM cho biết một số trẻ lần đầu tiên đi học có biểu hiện sợ hãi như khóc la, phản kháng, không chịu đến trường. Có trẻ sợ bạn bè trêu chọc nên cũng không chịu đi học. Ngoài ra, biểu hiện sợ xa mẹ cũng thể hiện thành những triệu chứng rối loạn ăn uống hoặc rối loạn giấc ngủ. Những trẻ lo lắng sẽ có biểu hiện thay đổi tính tình, dễ cáu gắt, thậm chí thường xuyên rối loạn tiểu tiện (như đái dầm, nín tiểu).
Cha mẹ cần giúp trẻ vượt qua nỗi sợ hãi, sự lo lắng bằng cách dành thời gian chuẩn bị tâm lý cho trẻ, nhẹ nhàng giải thích cho trẻ biết sự cần thiết phải đến trường. Khuyến khích tính độc lập và tự tin của trẻ, giúp trẻ giao tiếp với bạn bè, tạo được sự an tâm cho trẻ sẽ hạn chế những rối loạn tâm lý giúp trẻ mau chóng hoà hợp với môi trường học đường.
Bệnh nhiễm trùng tiểu
Bệnh nhiễm trùng tiểu khá thường gặp ở trẻ lứa tuổi này, xảy ra ở bé gái nhiều hơn, nguyên nhân thường do lạ chỗ làm trẻ nín tiểu, uống ít nước, không vệ sinh sạch sẽ sau khi tiểu tiện. Các triệu chứng của bệnh nhiễm trùng tiểu thường mơ hồ và dễ bị bỏ qua như sốt kéo dài, biếng ăn hay chỉ là không tăng cân. Nếu để ý sẽ thấy trẻ có tình trạng tiểu ít đi, màu sắc nước tiểu thay đổi hoặc có biểu hiện tiểu ngắt quãng, tiểu lắt nhắt, hay tiểu són trong quần kéo dài. Khi phát hiện các dấu hiệu này, cha mẹ cần đưa trẻ đến bệnh viện để được khám và làm xét nghiệm nước tiểu để chẩn đoán bệnh.
Bệnh nhiễm khuẩn hô hấp
Bao gồm viêm hô hấp trên và viêm phế quản phổi. Viêm họng do siêu vi, hay kết hợp với viêm kết mạc rất hay gặp ở các nhà trẻ, có thể gây thành dịch. Bệnh bắt đầu đột ngột với các dấu hiệu sốt trong vài ngày, kèm theo chảy nước mắt, nước mũi, ho nhẹ, có khi kèm theo đau họng, nuốt khó, nuốt đau… Trẻ vẫn chơi bình thường, hầu hết các trường hợp viêm họng do siêu vi đều tự khỏi trong vòng 4 – 5 ngày nếu không có bội nhiễm vi khuẩn.
Biến chứng của viêm hô hấp trên là viêm phổi. Trẻ thường sốt cao, trên 38,5 độ C, ho có đàm, thở nhanh, khó thở. Trẻ bị bệnh viêm phổi thường mệt mỏi, kém chơi. Những trẻ này phải được khám và xử trí tại cơ sở y tế. Chăm sóc bệnh tại nhà cần lưu ý theo dõi nhịp thở, kiểu thở và biểu hiện khó thở là dấu hiệu bệnh trở nặng. Khi có một trong các dấu hiệu sốt rất cao, mệt nhiều hoặc thở mệt, thở bất thường cần đưa trẻ đến ngay bệnh viện. Khi trẻ sốt nhẹ, cho trẻ mặc quần áo mỏng và thoáng. Khi trẻ ho, khò khè, vỗ lưng giúp tống xuất đàm ra ngoài, trẻ sẽ hết ho. Làm thông mũi cho trẻ. Dạy trẻ che miệng khi ho, khi hắt hơi, nhảy mũi và không khạc nhổ bừa bãi. Tránh để trẻ tiếp xúc với khói, bụi, thuốc lá, không khí lạnh. Cho trẻ uống nhiều nước. Tăng cường dinh dưỡng để tăng sức đề kháng cho trẻ. Cách ly trẻ để tránh lây lan. Tiêm chủng đầy đủ.
Bệnh nhiễm siêu vi có đặc điểm nổi bật là sốt đột ngột, nhiệt độ cơ thể lên đến 39 độ hoặc hơn. Sốt liên tục ngày lẫn đêm. Dùng thuốc hạ nhiệt thì thân nhiệt cũng chỉ giảm một thời gian ngắn rồi lại tăng. Kèm theo sốt, nhiều trẻ còn phát ban, đau bụng, ói mửa, tiêu chảy. Cần lưu ý vào mùa mưa là bệnh sốt xuất huyết với triệu chứng chấm xuất huyết ở da dạng nhỏ li ti, khi căng da vẫn còn hay tự nhiên có vết bầm, mảng xuất huyết ở tay chân, thân mình, chảy máu cam, chảy máu chân răng, nôn máu, tiêu ra máu. Các triệu chứng nhiễm siêu vi thường xuất hiện cấp tính, sau 3 – 5 ngày trẻ hết sốt, từ từ khoẻ lại. Nếu sốt xuất huyết trở nặng, trẻ đột nhiên hết sốt và mệt nhiều, bứt rứt, vật vã, tay chân lạnh, đau bụng, ói nhiều, ói hay tiêu ra máu.
Cách phòng ngừa: giữ ấm cho trẻ, không cho trẻ dầm mưa, chơi ngoài nắng. Đảm bảo vệ sinh ăn uống cho trẻ. Giữ môi trường sống thoáng mát, sạch sẽ. Phòng ngừa sốt xuất huyết bằng cách diệt muỗi, giữ nhà cửa thông thoáng, thu dọn các vật chứa nước cặn. Không cho trẻ chơi những nơi góc nhà, kẹt tủ, chỗ tối để tránh bị muỗi cắn. Khi trẻ bị sốt cao, sau hai ngày dùng thuốc hạ sốt mà thân nhiệt không giảm thì phải đưa trẻ đi khám bệnh ngay để phát hiện sớm bệnh sốt xuất huyết.
