Tạp chí Forbes vừa công bố danh sách các nước hạnh phúc nhất thế giới. Việc công bố này được xây dựng trên những tiêu chuẩn nhất định, trong đó Giáo dục và Y tế được xem là những yếu tố đánh giá chuẩn mực.
Tổng kết sau của ABC News và một số hãng điều tra độc lập khác giúp chúng ta hiểu rõ phần nào lý do vì sao Thụy Sĩ và Đan Mạch được xếp hạng là những nước hạnh phúc hàng đầu thế giới.
Y tế và dinh dưỡng, chăm sóc sức khỏe cực tốt
Hàng năm, Thụy Sĩ tiêu tốn khoảng 10% GDP vào chi phí chăm sóc sức khỏe. Số tiền này chủ yếu để đầu tư cho hệ thống trang thiết bị hiện đại và xây dựng cơ sở mới cũng như đào tạo đội ngũ cán bộ y tế đỉnh cao. Mặc dù bảo hiểm y tế ở Thụy Sĩ rất đắt, và càng ngày càng đắt, nhưng đó thực sự là “đáng đồng tiền bát gạo”.
Chất lượng dịch vụ y tế ở Thụy Sĩ thuộc nhóm tốt nhất thế giới. Nếu bị ốm, bạn có thể chọn bất cứ nơi nào để chữa trị, miễn là bạn có bảo hiểm hoặc có đủ tiền để thanh toán hóa đơn viện phí. Với mức thu nhập được xếp vào hàng “khủng” như trên thì việc này đối với người dân Thụy Sĩ đúng là “tiền không mua được hạnh phúc trừ khi bạn… nghèo”. Ở đây mọi thứ đều rất sòng phẳng, tiền được trả đúng với sản phẩm y tế mà họ nhận. Nếu vì lý do nào đó, bệnh nhân cảm thấy không hài lòng với phong cách phục vụ và trách nhiệm cũng như trình độ của nhân viên y tế, họ có thể chuyển đến bất cứ nơi nào khác bằng cách chuyển ngang bảo hiểm rất thuận tiện, hoặc …khởi kiện nhân viên y tế đó.
Tất cả người dân Đan Mạch, đặc biệt là trẻ em đều có một bác sĩ đa khoa. Nếu con bạn bị ốm, vị bác sĩ này sẽ liên lạc đầu tiên. Bác sĩ đa khoa của con bạn sẽ tư vấn về phòng tránh bệnh tật và đưa ra phương pháp điều trị cho nhiều loại bệnh, để xác định xem bạn có nên dùng một loại hình điều trị khác hay không. Trẻ được kiểm tra y tế phòng bệnh ít nhất chín lần từ khi được năm tuần tuổi đến khi 15 tuổi bởi một chương trình được hoạch định cẩn thận. Bảy trong số những lần kiểm tra này diễn ra trước khi trẻ bắt đầu đến trường.
Ở Đan Mạch, tất cả trẻ em từ 0 đến 18 tuổi đều được chăm sóc răng miệng miễn phí. Chúng đến khám nha sĩ một hoặc hai lần một năm. Trẻ em được dạy cách chăm sóc răng của chúng như thế nào, được điều trị và chỉnh răng khi cần thiết.
Kết quả của chiến lược phòng chống hiệu quả này là tiêu chuẩn sức khỏe răng miệng Đan Mạch nằm trong số những nước cao nhất trên thế giới. Hầu hết trẻ em rất hiếm khi bị sâu răng, mất răng hoặc phải nhổ răng.
Hệ thống cơ sở y tế của Đan Mạch được coi là tốt nhất thế giới. Theo điều tra mới nhất, tại đây có 6 giường bệnh trên 1.000 dân. Bạn có thể tưởng tượng, với dân số 5,5 triệu, việc chen chúc trên giường bệnh ở các cơ sở y tế là gần như không xảy ra. Bên cạnh đó, nhờ khoản ngân sách khổng lồ cho y tế (khoảng 10% GDP) mà chính phủ dành cho, các cơ sở ý tế nơi đây luôn được bổ sung và thay thế các phương tiện kỹ thuật hiện đại nhất của thế giới.
Dinh dưỡng là một trong những điểm nổi bật nhất của Đan Mạch. Hệ thống giám sát dinh dưỡng toàn quốc định kỳ hàng năm trên khắp cả nước nhằm theo dõi những điều kiện về sức khỏe, dinh dưỡng tiêu thụ của người dân để hoạch định chính sách dinh dưỡng có hiệu quả (các chương trình về nông nghiệp, chương trình bữa ăn học đường…). Khẩu phần ăn của học sinh Đan Mạch luôn “chất lượng” bậc nhất, bao gồm sữa, bánh mì cùng nhiều loại thịt cá, rau củ chế biến ngon miệng và thay đổi mỗi ngày.
Trẻ em Đan Mạch uống sữa thay nước
Đặc biệt, trong khẩu phần hàng ngày không bao giờ thiếu sữa. Trẻ uống sữa như uống nước và tất cả đều miễn phí với chất lượng tốt nhất. Thường thì các trường học chỉ ưa chuộng loại sữa được sản xuất từ chính quốc bởi mô hình “Từ trang trại đến bàn ăn” trong ngành công nghiệp sữa nước này nổi tiếng thế giới, như tập đoàn sữa Arla.
Bên cạnh lưu ý về khía cạnh dinh dưỡng đầy đủ và cân đối thì vấn đề vệ sinh an toàn thực phẩm cũng không thể thiếu, để cơ quan quản lý y tế theo dõi và hoạch định các chính sách can thiệp về dinh dưỡng một cách kịp thời. Đan Mạch là quốc gia tiên phong trong bảo vệ môi trường, với nền công nghiệp “xanh” bậc nhất thế giới, các sản phẩm sữa trong nước cũng được kiểm soát theo quy trình rất nghiêm ngặt. Nhờ đó mà Arla trở thành tập đoàn sữa duy nhất trên thế giới được chọn lựa để cung cấp cho cơ quan vũ trụ NASA (Mỹ).
Nhờ một hệ thống chăm sóc y tế, dinh dưỡng chuẩn mực như vậy đã thúc đẩy sự phát triển đáng kể mọi mặt, khiến Đan Mạch vươn lên trở thành quốc gia có chỉ số hạnh phúc cao nhất thế giới, một thành tựu đáng mơ ước ngay cả với những nước giàu có hàng đầu.
Thụy Sĩ: Hệ thống giáo dục hàng đầu
Mặc dù dân số Thụy Sĩ chỉ chiếm một phần nhỏ trong dân số thế giới nhưng Thụy Sĩ là chiếc nôi của nhiều luồng tư tưởng lớn và có được nhiều thành tựu trong đào tạo và nghiên cứu khoa học. Hàng năm Chính phủ liên bang và các địa phương chi khoảng 18,4% trong tổng số chi ngân sách cho giáo dục và nghiên cứu khoa học.
Thụy Sĩ không có Bộ Giáo dục, mà chính sách giáo dục là do mỗi tỉnh, huyện và cộng đồng cùng quyết định tuỳ thuộc văn hoá dân tộc, môi trường sinh thái đặc thù ở mỗi địa phương. Hiến pháp Thụy Sĩ trao quyền quản lý giáo dục đến 26 tiểu bang tự trị tuy nhiên chính phủ liên bang thành lập hội đồng giáo dục nhằm nắm vững được các hoạt động giáo dục trên toàn quốc.
Hệ giáo dục phổ thông Thụy Sĩ bắt buộc ở mẫu giáo, cấp I, II nên học sinh hoàn toàn được miễn phí, lên hệ PTTH (không bắt buộc) nhưng cũng miễn phí. Nhà nước Thụy Sĩ trang bị cho thế hệ trẻ kiến thức phổ thông rất cơ bản, sát thực tế và tôn trọng sự sáng tạo cá nhân nên mỗi người dân Thụy Sĩ đều có lối tư duy mạch lạc, biết tìm hướng đi gắn kết với phát triển kinh tế của đất nước để từ đó chọn đúng nghề nghiệp tương lai của mình.
Học phí đại học ở đây rất đắt nhưng là “đắt xắt ra miếng”. Chương trình đại học có tính ứng dụng và thực tiễn cao, ngoài ra còn được liên thông với nhiều trường đại học nước ngoài danh tiếng khác. Sinh viên đại học cả trong nước và nước ngoài đều được học chương trình với 50% lý thuyết và 50% thực tế. Các buổi thực tế được liên kết với các cơ sở hàng đầu thế giới về lĩnh vực đó, và đặc biệt, sinh viên thực tập cũng được trả lương rất cao, không thua kém gì một người đi làm trưởng thành. Đó cũng là lý do khiến hàng năm, hàng ngàn sinh viên từ khắp nơi trên thế giới về Thụy Sĩ du học. Đây chắc chắn là điểm khiến người dân Thụy Sĩ thật sự hài lòng về nền giáo dục của đất nước mình.
Giáo dục Đan Mạch – không chấm điểm cho học sinh dưới lớp 8
Giáo dục từ mẫu giáo đến hết trung học cơ sở ở Đan Mạch là hoàn toàn miễn phí trên cơ sở bình đẳng cho tất cả mọi trẻ em. Chương trình này bao gồm lớp mẫu giáo một năm trước chương trình giáo dục cơ bản phổ cập chín năm cộng thêm một năm lớp 10 tùy chọn.
Lớp mẫu giáo pha trộn giữa chơi và học. Trẻ em học bảng chữ cái, hát, chơi và phát triển các kỹ năng vần âm điệu. Mục đích của lớp mẫu giáo là nhằm chuẩn bị cuộc sống học đường hàng ngày cho học sinh. Một số trẻ gặp nhau trong lớp mẫu giáo có thể trở thành bạn học trong lớp 1.
Trường học ở Đan Mạch
Trường tiểu học và trung học cơ sở thành phố đều là những trường hỗn hợp, nghĩa là tất cả các học sinh học cùng nhau trong cùng một nhóm qua tất cả các lớp, tức là không có việc xếp lớp. Tại đây, học sinh có được những kiến thức cơ bản về toán, ngôn ngữ, các môn học xã hội và khoa học. Trường học cũng tập trung vào việc giúp học sinh quen với nền văn hóa Đan Mạch và giúp chúng có được một sự hiểu biết về các nền văn hóa khác.
Trường học phải chuẩn bị cho trẻ cuộc sống trong một xã hội dựa trên sự tự do, bình đẳng và dân chủ. Điều này đạt được qua việc trao cho chúng uy thế và trách nhiệm và qua việc dạy chúng về các quyền lợi và trách nhiệm. Biểu hiện sinh động của sự bình đẳng và dân chủ này trong hệ thống giáo dục Đan Mạch là học sinh được học cách diễn đạt ý kiến của chính mình. Học sinh có thể lập nên một hội đồng học sinh, hội đồng này được hỏi xin ý kiến khi ban hành các quyết định quan trọng tại trường học.
Một điều vô cùng đặc biệt trong giáo dục Đan Mạch là, trong những năm đầu tiên trong trường tiểu học, công việc của học sinh được đánh giá trong các cuộc hội ý miệng giữa giáo viên và cha mẹ. Không có sự phân loại, kiểm tra hoặc kỳ thi thực tế nào cho đến khi chúng vào lớp 8. Đây có lẽ là khác biệt lớn và cơ bản nhất giúp học sinh Đan Mạch không gặp phải những áp lực thi cử, thành tích từ khi chúng còn quá nhỏ tuổi. Sự tôn trọng phát triển tự nhiên này của Đan Mạch cũng giúp cha mẹ bớt lo lắng về chạy trường, chạy điểm cho con em mình như nhiều nền giáo dục mà chúng ta thường gặp.
