Khi vừa sinh ra, bé không có khả năng tự vận động một cách linh hoạt, mặc dù đã có những phản ứng tự nhiên như vùi đầu vào ngực mẹ hay giữ chặt lấy ngón tay của bạn tạo cho bạn những cảm xúc thật dễ chịu. Nhưng rồi bé sẽ nhanh chóng làm chủ được việc điều khiển cơ thể mình, bắt đầu từ trên đầu trở xuống, bạn sẽ phải ngạc nhiên với tốc độ phát triển thần kỳ đó của bé trong suốt một năm tuổi đầu cho mà xem.
Dưới đây là một vài gợi ý để hướng dẫn bạn việc gì rồi sẽ xảy ra, nhưng phải nhớ rằng trẻ con phát triển theo nhiều mức độ, nhiều cách thức khác nhau. Và nếu bạn có bất kỳ nghi vấn hay lo lắng nào về bé, hãy tham khảo ngay ý kiến từ bác sĩ Nhi khoa nhé!
Sơ sinh
Phải đặt con luôn nằm ngửa trong giai đoạn này. Ở độ tuổi này bé vẫn còn chưa điều khiển được tay chân mình, bàn tay thường hay nắm lại rất chặt. Bé cũng không thể điều khiển đầu, ngoại trừ việc xoay qua xoay lại trong lúc bạn đặt bé nằm xuống. Tuy nhiên, sau khoảng 2 tuần, bạn hãy thử ôm bé áp sát vào vai mình, rồi bạn sẽ ngạc nhiên khi nghe được những âm thanh như tiếng chim gõ kiến vậy, đó là lúc bé đang cố gắng giữ thẳng đầu của mình đấy!
Tháng đầu tiên
Giờ đây con bạn đã lớn hơn một chút. Bé đã có thể điều khiển được đôi bàn tay mình, cũng có nghĩa lúc này bé sẽ không còn quơ tay loạn xạ nữa mà đặt ngay ngắn ép xuống thân mình. Khoảng sáu tuần tuổi, bé sẽ khám phá ra được sự có mặt của đôi tay, nhưng lúc này vẫn còn chưa biết chúng thuộc về cơ thể mình đâu! Đến gần cuối tháng nắm tay của bé sẽ buông lỏng ra một chút, có thể bắt đầu cầm nắm được đồ vật mặc dù vẫn chưa chắc chắn.
Tháng thứ 2
Chức năng điều khiển cơ thể đã phát triển một cách không thể tưởng tượng được! Lúc 8 tuần tuổi, bé đã có thể giữ đầu mình ngóc dậy, mặc dù đôi khi vẫn cần sự hỗ trợ từ người lớn. Đến khi được 9-10 tuần bé sẽ học biết cách lật người, nằm nghiêng trên hông hoặc nằm ngửa.
Tháng thứ 3
Cơ lưng và cổ lúc này đã phát triển mạnh mẽ hơn, giúp bé có thể hoàn toàn điều khiển được đầu mình. Bạn không còn cần phải đỡ đầu bé nữa ngoại trừ lúc đặt bé trong những vị trí đặc biệt, khó khăn như bề mặt uốn lượn, không bằng phẳng. Cũng có nghĩa là bé đã có thể ngoái đầu nhìn theo một sự vật nào đó hay tự ngóc đầu mình dậy trong ít phút khi đang nằm. Đây là những cố gắng sơ khởi cho việc tập ngồi dậy. Do đó bạn hãy cố gắng đỡ người bé bằng nhiều miếng đệm lót để giữ sống lưng được thẳng, việc này cũng nhằm ngăn chặn việc lật người quá nhiều, sẽ không tốt, đôi khi còn rất nguy hiểm nữa!
Tháng thứ 4
Hãy ẵm con trong tư thế thẳng đứng trong lòng bạn, bạn sẽ để ý thấy bé đang cố dồn trọng lượng cơ thể lên các ngón chân, bé đang luyện tập để đầu gối mình được vững vàng hơn. Chỉ một thời gian không lâu sau bé sẽ tự chủ được và thích thú với bàn chân của mình. Đây là lúc bé đang thử và rèn luyện đầu gối để chuẩn bị cho việc bò và đi đứng sau này. Việc bé thường xoay người từ nắm ngửa sang nằm sấp cũng thường xảy ra trong tháng thứ tư này, nhưng để xoay người ngược lại là một việc khó khăn hơn, cần phải phát triển thêm nhiều bắp cơ khác.
Tháng thứ 5
Vào khoảng thời gian từ tháng thứ 5 hoặc thứ 6, nếu bạn đặt bé trong tư thế ngồi thì bé có thể tự giữ nguyên như thế được rồi. Nhưng dù vậy, cũng đừng rời mắt khỏi con hay để bé lại một mình, vì thật sự bé vẫn chưa đủ khả năng để giữ thăng bằng thật tốt đâu! Có thể bạn cần phải kê gối để đỡ con, hoặc bé vẫn phải sử dụng cánh tay mình như cái giá để giữ thăng bằng cho cơ thể.
Tháng thứ 6
Được sáu tháng, bé có thể tự tin điều khiển hai bàn tay mình, tự nhấc đầu và vai lên khỏi đất lúc đang trong tư thế nằm sấp. Cũng có lúc bé thử dựng đầu gối lên và thúc bụng như đang cố gắng bò đi vậy, nhưng thường là vẫn chưa thành công đâu! Bé đã có thể tự ngồi được, nhưng đôi lúc vẫn còn mất thăng bằng. Bé rất thích lật người lăn khắp phòng, một vài trẻ thậm chí còn thấy đây là một cách di chuyển hiệu quả và bỏ qua luôn giai đoạn bò trườn. Chân bé đã vững chắc để chuẩn bị cho việc bò để sau đó là đi, bé sẽ thật sự phấn khích và nhún nhảy nếu bạn ẵm bé đứng lên trong lòng mình!
Tháng thứ 7
Khoảng thời gian từ 7 tháng đến một năm bé phát triển khả năng phản xạ đế giúp củng cố thăng bằng cho cơ thể vững vàng hơn, dù đôi khi vẫn còn hay sử dụng bàn tay để chống. Cơ thể vững vàng hơn còn biểu hiện qua việc nếu bạn giữ bé đứng trên sàn, bé sẽ thích di chuyển đổi từ chân này qua chân kia, động tác như bước đi vậy. Nhưng việc tự đứng một mình có lẽ vẫn còn chưa khả thi trong lúc này!
Tháng thứ 8
Khi lên được 8, 9 tháng tuổi, bé đã có thể thật sự tự ngồi một mình, dường như việc này đã mở ra cả một thế giới mới trước mắt bé, bé có tầm nhìn rộng hơn và với tới những món đồ chơi xa hơn lúc trước. Giờ đây ngồi đã trở thành một tư thế yêu thích đối với bé, mặc dù lúc đầu còn cần chống tay hay cha mẹ phải giúp để ngồi dậy. Tuy nhiên, thậm chí một số bé đã có thể bắt đầu biết bò rồi đấy!
Tháng thứ 9
Bé đã khám phá ra được niềm vui thích trong việc bò xung quanh nhà. Mặc dù lúc đầu có thể còn vụng về, hay còn có trường hợp bò ngược nữa (vì lúc này tay bé phát triển mạnh hơn chân), nhưng rồi bé sẽ làm quen nhanh thôi! Bò là một trong những kỹ năng phức tạp nhất một đứa bé cần phải đạt đến trong một năm tuổi đầu. Đầu tiên bé phải biết dồn trọng lượng cơ thể lên hai bàn tay của mình để nhấc bụng hổng lên khỏi mặt đất, sau đó còn phải học cách phối hợp giữa chân và tay thật nhuần nhuyễn, vậy là bé đã có thể di chuyển được rồi đấy!
Cũng không cần thiết phải đòi hỏi bé trở nên một tay ‘bò’ lão luyện. Một vài đứa trẻ có vẻ thích trườn trên bụng mình hơn, hay lê người đi trên đất. Có khoảng 10% trẻ con bỏ qua giai đoạn bò trườn mà tiến thẳng đến lúc biết đi. Hiện tượng này thường xảy ra khi bé tìm ra được một phương pháp di chuyển khác nào đó, như lăn mình chẳng hạn, mà chúng cho là có hiệu quả hơn.
Tháng thứ 10
Tiến trình tự điều khiển cơ thể vẫn đang dịch chuyển thứ tự từ đầu xuống chân, tại thời điểm 10 tháng tuổi bé đã có thể làm chủ được đầu gối và bàn chân của mình. Bây giờ thì bé đã có thể đứng được rồi, nhưng không phải một mình vì bé vẫn chưa thể giữ thăng bằng một cách hoàn toàn đâu. Lúc đầu bé sẽ làm quen dần bằng cách giữ lấy một vật nào đó để đứng vững, một vấn đề khó khăn nữa là bé vẫn chưa biết cách ngồi xuống.
Có lẽ thời gian đầu bé sẽ tự khụy xuống khi đã quá mỏi rồi từ từ sau đó sẽ học biết cách chuẩn bị cơ thể mình như thế nào để ngồi xuống êm nhẹ và an toàn hơn. Bé cũng có những nỗ lực đầu tiên cho thấy sắp biết đi, thử ẵm bé đứng thẳng và bạn sẽ thấy chân bé liên tục di chuyển nhịp nhàng theo bước như đang dậm tại chỗ vậy. Nếu bạn giữ hai tay con và đẩy bé tập đi, chúng sẽ rất thích đấy!
Tháng thứ 11
Khi bé đã có thể tự đứng vững được, bé sẽ bắt đầu những động tác như “chuyền cành”: đi qua lại bằng cách giữ chặt những đồ nội thất trong nhà. Dần dần bé sẽ biết cách dùng trọn cả bàn chân của mình, tuy vẫn còn khá loạng choạng.
Tác giả sách và cũng là nhà tâm lý học trẻ em, Penelope Leach cho biết để tập bước đi trẻ phải trải qua rất nhiều bước. Khởi đầu bé sẽ dùng cả hai tay mình để bám khư khư vào chỗ mình đang vịn, sau đó từ từ sẽ nới lỏng và nhích dần ra xa hơn. Rồi tập chỉ giữ một tay và cuối cùng là dứt khoát bước đi. Bé bắt đầu thấy hứng thú trong việc leo trèo, có thể là lên xuống cầu thang hay ghế sofa. Bé có thể sải những bước đi rất điệu nghệ nếu bạn cầm tay dìu theo con, trẻ chỉ có thể tự đi hẳn một mình khi lên 15 tháng tuổi. Lúc này bé đã có khả năng ngồi ngay xuống khi vừa đứng lên được rồi đấy!
Tháng thứ 12
Bây giờ thì bé có thể đi vòng quanh được rồi, nhưng cũng cần nhớ là tuổi biết đi ở mỗi đứa trẻ là rất khác nhau. Có những trường hợp chỉ lúc mới 9 tháng, cũng có những trường hợp khác phải đợi đến tận tháng thứ 17, thậm chí còn lâu hơn. Khi con đi bạn hãy chú ý kỹ, bé sẽ không bước đi với dáng vẻ như người lớn chúng ta đâu. Ban đầu bé phải dọ dẫm đặt bàn chân mình thật vững và giơ hai tay lên cao để giữ thăng bằng cho cơ thể. Bạn phải chấp nhận một vài bước đầu con sẽ phải vấp té, nhưng điều quan trọng là bạn phải để chúng tự đứng dậy và cố gắng bước đi tiếp!
