Trẻ em ở nông thôn là đối tượng dễ bị nhiễm hơn cả và trẻ thường bị nhiễm nhiều loại giun cùng một lúc. Nhiễm giun làm cho trẻ bị suy dinh dưỡng, thiếu máu, chậm lớn và học hành sa sút …
Nguyên nhân gây nhiễm giun cho trẻ
Do điều kiện khí hậu nước ta rất thích hợp cho các loại ký sinh trùng đường ruột phát triển, chúng có trong thức ăn nấu chưa chín như thịt bò, cá, thịt cua, ếch hay rau sống… Ăn các loại rau và trái cây củ chưa được rửa sạch… Theo quan niệm của nhiều người các loại thịt tái, trứng ốp lết hoặc trứng trần còn sống… là những thức ăn bổ dưỡng cho trẻ em, nhưng thực ra nó chứa mầm bệnh giun sán rất cao, đồng thời cũng không tốt cho hệ tiêu hóa của trẻ nhỏ, nhất là những trẻ dưới 5 tuổi. Trẻ em thường hiếu động, chơi những trò chơi tiếp xúc nhiều với đất và bụi bẩn, hay ngồi xuống đất, hay mút tay, ngậm các loại đồ chơi, vật lạ bẩn vào miệng. Trẻ ít rửa tay trước khi ăn, sau khi chơi với chó, mèo trong nhà, cầm nắm đồ ăn khi tay bẩn, không đi giày dép, luôn để chân tiếp xúc trực tiếp với đất. Đó là những nguyên nhân gây cho trẻ bị nhiễm giun và nhiễm nhiều loại giun cùng một lúc như: giun đũa, giun móc, giun kim…
Biểu hiện chung ở trẻ bị nhiễm giun là hay đau bụng vùng quanh rốn, buồn nôn có khi nôn ra cả thức ăn. Rối loạn tiêu hoá làm cản trở quá trình hấp thu chất dinh dưỡng, trẻ bị suy dinh dưỡng, gầy ốm xanh xao, bụng ỏng chậm lớn… sức đề kháng kém vì thế dễ mắc các bệnh nhiễm khuẩn.
Những loại giun dễ mắc
Giun móc: Ấu trùng giun móc xâm nhập vào cơ thể bằng cách xuyên qua da. Vì thế, ở thời kỳ đầu triệu chứng đầu tiên của người bị nhiễm giun móc là có các biểu hiện như viêm da, da nổi sẩn ngứa. Các triệu chứng chỉ tồn tại 1 – 2 tuần nên người bệnh ít để ý.
Khi vào cơ thể, ấu trùng giun móc cư trú ở phổi, lúc này có thể thấy các biểu hiện ho, khó thở. Vào thời kỳ toàn phát, giun cư trú ở ruột non, bám vào thành ruột và hút máu. Mỗi con giun móc có thể hút 0,1 – 0,4 ml máu/ngày. Lúc này các triệu chứng của thiếu máu sẽ xuất hiện như da xanh, hoa mắt, chóng mặt. Thiếu máu ngày một nặng, ở trẻ em và phụ nữ có thai, tình trạng thiếu máu còn có thể phát triển rầm rộ dẫn đến tử vong. Các biểu hiện lâm sàng của người bị nhiễm giun móc thường là rối loạn tiêu hóa, rối loạn vị giác, buồn nôn, ăn mất ngon, đau bụng vùng quanh rốn hay ở vùng thượng vị như trong bệnh loét dạ dày – tá tràng, đại tiện phân có thể lẫn máu đen… Người bệnh thấy mệt mỏi, làm việc uể oải, chán ăn, nặng chi dưới khi đi lại. Ngoài ra người bệnh cũng có thể có các rối loạn thần kinh như nhức đầu, dễ quên, giảm trương lực cơ…
Khi thấy có các biểu hiện nghi ngờ bị nhiễm giun móc (nhất là với những người sống ở vùng trồng hoa màu sử dụng phân tươi), nên đến trung tâm y tế hoặc các phòng khám chuyên khoa truyền nhiễm để được tư vấn kịp thời. Bệnh giun móc rất dễ bị tái nhiễm, vì vậy điều trị định kỳ là rất cần thiết.
Giun kim: Trẻ bị nhiễm giun kim thường hay mất ngủ, bứt rứt, bồn chồn, ngứa hậu môn, nguyên nhân do giun cái về đêm thường ra ngoài hậu môn đẻ trứng. Những lúc ngứa hậu môn nếu soi đèn có thể phát hiện giun kim ở quanh hậu môn. Bệnh giun kim có thể gây nguy hiểm như viêm ruột thừa cấp do giun chui vào ruột thừa, giun đi lạc chỗ vào thực quản, phổi, âm đạo, bàng quang… gây ra viêm nhiễm do giun kim mang theo vi khuẩn gây bệnh,…
Giun đũa: Trẻ em bị nhiễm giun đũa chiếm từ 80 – 90%. Giun đũa sống ở ruột non của người, giun cái đẻ trứng, trứng theo phân ra ngoài gây ô nhiễm đất, nước. Qua nước, thức ăn, tay bẩn ấu trùng vào cơ thể và trở thành giun trưởng thành. Giun có thể sinh sản tới hàng trăm con trong ruột gây tắc ruột hoặc di chuyển vào đường mật gây áp-xe gan. Trẻ bị nhiễm giun đũa thường đau bụng vùng quanh rốn, nôn ra giun, đi ngoài ra giun, bụng ỏng, gầy yếu. Nếu trẻ đau bụng dữ dội và kéo dài thường là biến chứng của giun như giun chui đường mật, tắc ruột…
Giun tóc: Nếu số lượng nhiễm ít, sẽ không có biểu hiện lâm sàng. Trường hợp nhiễm nhiều, niêm mạc ruột sẽ bị tổn thương nặng và luôn bị kích thích gây nên các triệu chứng buồn nôn, đau bụng, tiêu chảy, hay một hội chứng giống lỵ (đi ngoài nhiều lần, phân lẫn máu, mũi).
Chỗ trực tràng bị viêm và trực tràng bị sa thường phủ đầy giun. Nhiễm giun tóc nhiều sẽ dẫn đến hội chứng thiếu máu. Những trẻ em bị nhiễm giun tóc, dẫn đến bị rối loạn giấc ngủ, nếu kéo dài sẽ dẫn đến bị rối loạn thần kinh gây chậm lớn, chậm phát triển trí tuệ. Giun tóc ký sinh trong ruột thừa, hoặc chính chúng là tác nhân dẫn vi khuẩn vào gây nên tình trạng viêm ruột thừa.
Cần tẩy giun định kỳ
Theo các bác sĩ khuyến cáo, để phòng bệnh do giun Không nên ăn sống các loại rau thủy sinh như: rau cần, cải xoong…, không uống nước lã. Đối với trẻ em, để tránh nhiễm giun sán nên cho trẻ rửa tay sạch trước khi ăn, sau khi đi đại, tiểu tiện. Thường xuyên cắt móng tay chân, nên đi giày dép và tẩy giun định kỳ 6 tháng/lần (2 lần/năm). Thường xuyên tổng vệ sinh môi trường nhằm tiêu diệt trứng và ấu trùng giun trong giai đoạn phát triển ở ngoại cảnh nhằm ngăn ngừa khả năng tái nhiễm của giun qua đường ruột vào cơ thể. Khi có nghi ngờ bị nhiễm giun sán cần phải đến bệnh viện để khám, tư vấn và điều trị.
Bác sĩ Vũ Thị Thu
