Trong năm đầu đời, trẻ nhận thức thế giới xung quanh thông qua những hoạt động thường ngày. Bằng sự sáng tạo, tinh tế, cha mẹ có thể cùng bé tham gia vào những trò chơi đơn giản nhưng vô cùng thú vị.
Qua đó, trẻ sẽ trở nên linh hoạt và học thêm được nhiều kĩ năng phù hợp với mỗi giai đoạn phát triển của bé. Những trò chơi chúng tôi gợi ý dưới đây chia thành từng thời kì, từ 0 đến 3 tháng; 3 tháng đến 6 tháng; 6 đến 9 tháng; và 9 tháng đến 12 tháng.
Từ 0 đến 3 tháng
Khả năng nhận thức thế giới của trẻ trong giai đoạn này phụ thuộc vào các giác quan tai, mắt, mũi, miệng. Ở cự ly khoảng 20cm, em bé có thể nhìn ngắm mọi thứ một cách dễ dàng. Bé cũng có thể “đánh hơi” được “mùi” của mẹ và nhận ra giọng mẹ. Trẻ sơ sinh có một làn da nhạy cảm, làn da ấy có thể cảm nhận được sự vuốt ve, yêu thương và ấm áp của người thân.
Chơi cùng bé
“Lễ hội” dưới nước: Chuẩn bị sẵn phòng tắm cho bé với đầy đủ nước ấm và che chắn kĩ càng, sau đấy mở một loại nhạc dịu dàng. Khi mọi thé đã sẵn sàng, mẹ cuốn bé trong một chiếc khăn bông mềm rồi ôm bé vào phòng tắm.
Hãy từ từ thả bé xuống nước ấm, bắt đầu việc nhúng nhúng đôi bàn tay của bé xuống nước, sau đó là đôi chân, rồi mẹ cũng lại tiếp tục vẩy nước lên bụng bé, lưng bé để bé làm quen từ từ với nước. Bé sẽ rất thích thú nếu được vừa tắm, vừa chơi và vừa được lắng nghe những giai điệu nhẹ nhàng mà mẹ đã bật sẵn cho bé.
Cùng ngắm nghía các hoạt động. Đôi mắt của bé luôn mở to và dường như rất sẵn sàng cho việc ngắm nghía sự vật xung quanh mình. Những loại đồ chơi đầy màu sắc treo xung quanh bé luôn có ích cho sự phát triển của bé trong giai đoạn này.
Tuy nhiên, bạn nên lưu ý rằng, không nên quá lạm dụng việc “trình diễn” thế giới màu sắc ấy một cách quá đáng bởi trẻ rất dễ bị rối loạn màu sắc, hoặc xao nhãng trước sự đa dạng quá đà của các vật thể quanh mình.
Dập dìu bên những giai điệu: Bật nhạc nhẹ nhàng, bế em bé bên mình và bắt đầu… khiêu vũ. Trong 3 tháng đầu đời, bé đã có thể cảm nhận được từng bước chân của bạn, sự uyển chuyển, biến đổi của đôi chân như đi, chạy hoặc nhảy. Cách lắc lư của bạn theo tiếng nhạc, cách chuyển đổi trạng thái theo tiết tấu của giai điệu cũng giúp bé làm quen với nhịp điệu âm nhạc.
Khả năng nghe của bé nhờ đó cũng hoàn thiện hơn và bé có thể nhận ra được những bản nhạc quen thuộc nếu bạn cứ bật đo bật lại. Bé cũng biết được đoạn nhạc nào bạn đu đưa nhẹ nhàng, đoạn nhạc nào nhún nhảy mạnh hơn thông qua những chuyển động của mẹ mà bé cảm nhận được khi được mẹ ôm ấp và áp chặt bên mình.
Từ 3 đến 6 tháng
Em bé đã trở nên nhanh nhẹn và linh hoạt hơn trong giai đoạn này. Bé cười, bé bập bẹ, bé cáu giận, bé biết sử dụng cả bàn tay của mình để tóm lấy mọi thứ mà bé muốn rồi đưa vào trong miệng. Bé thích chơi với bạn, đặc biệt là chơi những trò chơi quen thuộc hằng ngày.
Chơi cùng bé
Đôi tất ngộ nghĩnh: Đôi tay và đôi chân của bé muốn hoạt động lắm rồi, chúng cứ thích ngọ nguậy mà không chịu nằm yên một chỗ. Hãy cho bé đi những đôi tất đầy màu sắc, có thể mỗi bên chân một màu khác nhau cũng được. Nếu có điều kiện, bạn vẽ thêm ở mỗi chiếc tất hình mặt người đang cười để “gây ấn tượng” hơn với bé.
Sau đó, mẹ sẽ là người đỡ lưng cho bé rồi đặt bé ngồi dưới sàn nhà. Nào, giờ thì chúng ta hãy chơi trò rượt đuổi hai cái mặt người trên đôi tất mà bé đang đi nhé. Mẹ dùng một tay nắm lấy bàn chân bé, chỗ có cái hình mặt người đang cười toe toét. Bé bắt chước theo mẹ, cũng cố rướn người lên phía trước để tóm hình thù ngộ nghĩnh ấy.
Bài tập này giúp bé hoạt động cả cơ thể, từ lưng, bụng, tay, chân, sự phối hợp nhịp nhàng giữa các bộ phận ấy để đạt được mục đích. Đó cũng là bài tập hiệu quả để chuẩn bị cho động tác tự biết ngồi trong những tháng kế tiếp.
Từ 6 đến 9 tháng
Giai đoạn này, bé đã “trưởng thành” hơn, đã khéo léo và biết “chuyển động” nhanh hơn những tháng trước đó. Một số bé đã có thể phát âm được những từ quen thuộc như bó, mẹ, ông, bà, sữa… Giai đoạn này, bé đang sẵn sàng cho những khám phá thú vị và mạo hiểm hơn.
Chơi cùng bé
Thổi bong bóng: Chọn ngày đẹp trời, hãy đưa bé ra ngoài sân và cùng chơi thổi bong bóng xà phòng. Những quả bong bóng với đủ kích cỡ sẽ khiến bé thích thú và cười thật nhiều. Động viên bé giơ tay để tóm được những trái bong bóng đang lửng lơ ở phía trước, kể cả khi trái bong bóng có nổ tung trên chiếc mũi xinh xinh của bé thì cũng chẳng sao.
Trò chơi này giúp bé phát triển độ linh hoạt của đôi mắt và chuyển động đôi tay trong lúc nhìn và bắt bóng. Bạn nên thổi bóng một cách chậm rãi để bé có thể dễ dàng quan sát “hành trình” của trái bóng từ lúc xuất hiện đến lúc tan không trung. Khích lệ bé nếu bé chạm được vào nhiều trái bóng.
Căn bếp bí mật: Hãy bế bé vào bếp rồi cho bé nhìn vào một chiếc nồi rỗng. Bạn dưa bé một món đồ chơi rồi bảo bé nhét món đồ chơi ấy vào trong nồi. Tiếp tục đưa bé cầm chiếc vung rồi đóng sập nắp nồi lại. Bạn hãy tỏ vẻ ngạc nhiên rồi hỏi bé: “Ơ, thế con hươu cao cổ (chính là món đồ chơi vừa giấu) của con đâu rồi nhỉ?”.
Thế nào bé cũng thích thú cười khanh khách rồi rưỡn người xuống bật nắp chiếc vung cho mà xem.
Có thể bé rất thích lặp lại trò chơi này như một cách chơi trốn tìm với món đồ chơi của mình. Đây cũng là cách tăng cường khả năng tư duy của trẻ và giúp trẻ trở nên hoạt bát hơn.
Từ 9 đến 12 tháng
Năm đầu đời, trẻ lớn hơn theo từng tuần tuổi. Ở giai đoạn này, “tài năng” của trẻ càng “phát lộ”. Trẻ biết bò, trườn, leo, trèo, thậm chí còn có thể chạy. Và tất nhiên, trẻ chưa muốn dừng lại, chúng muốn được như bạn. Còn khá nhiều diều lạ lùng diễn ra mà bạn chưa thể hiểu hết được đâu.
Chơi cùng bé
Vẽ tự do: Chẳng phải bằng bút hay bằng viên phấn, chính những ngón tay của bé cũng có thể tạo nên được những kiệt tác. Đặt trước mặt bé những tời giấy khổ lớn, sau đó chấm chấm những ngón tay của bé vào trong bột màu. Bạn cầm tay con, tự di tay lên giấy để vẽ những hình thù đơn giản như hình vuông, hình trò, ô tô, con mèo, người tuyết…
Sau đó, hãy để mặc cho bé thỏa sức tưởng tượng và vẽ tự do bất cứ thứ gì bé muốn. Bạn thấy không, bức tranh được vẽ bằng những ngón tay quả là một tác phẩm hoàn hảo của bé. Chính những lần được thoải sức tự do vẽ hình theo ý mình cũng là để kích thích khả năng sáng tạo ở trẻ đấy.
