Acid folic (hay còn gọi là vitamin B9) là một vitamin nhóm B. Phụ nữ ở lứa tuổi sinh đẻ cần phải bổ sung thêm một lượng acid folic vì loại vitamin này đóng vai trò cực kỳ quan trọng trong sự phát triển của phôi thai ở giai đoạn đầu thai kỳ.
Uống acid folic trước khi thụ thai và trong một vài tuần đầu của thai kỳ có thể phòng ngừa được 70% các trường hợp dị tật ống thần kinh. Vậy ống thần kinh là gì? Vì sao dị tật ống thần kinh là những dị tật nặng? Và acid folic có vai trò như thế nào trong phòng ngừa các khuyết tật của cấu trúc quan trọng này?
Thoát vị màng não tủy (ảnh bên trái là hình cột sống bổ dọc giữa, ảnh bên phải là hình chụp từ sau lưng).
Ống thần kinh và dị tật ống thần kinh
Ở một phôi thai đang phát triển trong bụng mẹ thì hệ thần kinh sơ khai nhất có hình dạng một cái ống nằm dọc sau lưng trẻ. Ống thần kinh này dần dần sẽ phát triển thành tủy sống, não và xương bao quanh não, tủy, tức là cột sống và xương sọ.
Nếu có một bất thường nào đó xảy ra trong quá trình ống thần kinh phát triển để tạo thành não tủy thì dị tật ống thần kinh sẽ xuất hiện. Dị tật ống thần kinh là một trong những loại dị tật bẩm sinh thường gặp nhất có thể gây nên tàn tật và thậm chí tử vong.
Các dị tật ống thần kinh có thể nhẹ nhàng khó phát hiện hoặc rất nặng nề gây thai chết lưu hoặc chết sớm sau sinh. Các dị tật ống thần kinh theo thứ tự từ nhẹ đến nặng là tật nứt đốt sống, thoát vị màng não, thoát vị màng não tủy, quái thai vô sọ.
Tật nứt đốt sống có thể nhẹ nhàng (nứt đốt sống ẩn) hoặc rõ ràng gây thoát vị màng não ra dưới da.
Thoát vị não là một phần não và màng não thoát vị ra ngoài qua một chỗ khuyết của hộp sọ.
Quái thai vô sọ là thai không có vòm sọ và gần như không có luôn cả các bán cầu đại não. Trường hợp này là nặng nhất và luôn tử vong. Các thể nhẹ hơn vẫn có thể gây tàn tật như rối loạn đại tiểu tiện, liệt hai chi dưới…
Tác dụng của acid folic
Chế độ ăn bình thường không cung cấp đủ nhu cầu acid folic của cơ thể. Hầu hết phụ nữ đều thiếu acid folic. Phụ nữ có khả năng sinh nở có nhu cầu từ 0,4 đến 0,5 mg acid folic mỗi ngày. Rất khó ước lượng được lượng acid folic đưa vào cơ thể vì nó phụ thuộc vào cách bảo quản và chế biến thực phẩm. Các loại thực phẩm có nhiều acid folic là rau xanh, cam, chuối.
Do vậy việc bổ sung acid folic là điều cần thiết. Vì có đến một nửa các trường hợp có thai là không dự đoán trước, và vì tác dụng phòng ngừa dị tật ống thần kinh của acid folic chỉ có tác dụng trong một vài tuần đầu. Nếu đợi đến lúc biết có thai rồi mới uống acid folic thì đã quá muộn. Bất cứ người nào cũng có khả năng sinh con bị dị tật ống thần kinh! Acid folic là một loại thuốc rất rẻ tiền có thể phòng ngừa được 70% các trường hợp này. Chính vì vậy mà các thầy thuốc sản khoa, nhi khoa và dinh dưỡng khuyến cáo phụ nữ trong độ tuổi sinh đẻ nên bổ sung acid folic hằng ngày. Liều bổ sung hàng ngày cho những phụ nữ không có nguy cơ là 0,4-0,5mg. Nên tiếp tục uống acid folic cho đến hết 3 tháng đầu của thai kỳ. Trên thị trường hiện nay có viên acid folic hàm lượng 5mg hoặc viên Fumafer B9 kết hợp sắt (200mg) với acid folic (1mg). Theo chúng tôi thì phụ nữ Việt Nam có tỉ lệ thiếu máu thiếu sắt rất cao nên việc uống bổ sung 1 viên Fumafer B9 khi có thai là hợp lý.
Những phụ nữ nào cần đặc biệt quan tâm?
Một số phụ nữ có nguy cơ sinh con bị dị tật ống thần kinh cao hơn những người khác thì cần bổ sung liều acid folic cao gấp 10 lần so với bình thường, tức là 5mg mỗi ngày và phải được theo dõi bởi bác sĩ chuyên khoa.
Những phụ nữ có nguy cơ cao nếu người này (hoặc chồng) đã có một con bị dị tật ống thần kinh, bản thân bị dị tật ống thần kinh, có họ hàng gần bị dị tật ống thần kinh hoặc đang uống các thuốc chống động kinh. Phụ nữ bị đái tháo đường type I cũng là người có nguy cơ cao.
TS. BS. Lê Minh Khôi
(BV Đại học Y Dược TP.HCM)
Chào BS. Năm nay tôi 24 tuổi, đang có thai được 6 tuần. Tôi đã đi khám và được BS kê cho uống thuốc Fumafer B9 nhưng lại không nói rõ uống vào thời điểm nào là tốt nhất. Tôi cũng có mua thêm thuốc Procare nữa. Tôi đang phân vân không biết uống 2 loại thuốc này với nhau có được không và uống như thế nào là tốt nhất. Mong BS trả lời sớm cho tôi. Tôi rất cảm ơn BS.
Em nam nay 28 tuoi bac si chuan doan co tui thai som trong tu cung va chua co phoi. Va cho chau uong fumafer b9. Nhung chau uong bi di tieu phan den va hoi bi tieu chay. Hoi buon non. Hoi nhuc dau. Vay chau co nen uong tiep khong ? Cam on bac si
Chào mẹ yêu con!
Năm nay mình 25 tuổi, cao 1m52, nặng 40 kg, mình có em bé được 15 tuần rồi. Hôm nay mình đi mua thuốc thì được chị bán thuốc tư vấn cho mình uống 1 viên procare, 1 viên KVD- Calcium D, 1 Viên Fumafer B9 corbiere mỗi ngày. . Mình phân vân quá mua rồi mà không biết có nên uống không vì trong thành phần của Procace có 400mcg axitfolic, thành phần của fumafer B9 có 0.4 mg không biết có nhiều axitfolic không?
Mong mẹ yêu con phản hồi sớm giúp mình, mình cảm ơn!
Em cám ơn MYC! nhưng cách đây 6 tháng e đã xét nghiệm máu rồi, BS kết luận không bị thiếu máu và cho uống 1 vỉ vitamin tổng hợp uống trong 1 tháng và ăn uống đủ chất và BS nói là em không cần uống thêm axit folic và sắt. thời gian này e dự định sắp có bầu nên không yên tâm về cân nặng của mình nên e tự ý uống thêm axit folic, e uống được 1 tháng rồi, và mấy ngày nay chờ câu trả lời của MYC nên e đã dừng không uống nữa theo MYC e có cần tiếp tục bổ sung thêm axit folic và uống thêm sắt nữa không? e rất lo lắng về cân nặng của mình,
Mong MYC sớm phản hồi!
Cám ơn MYC!
Bạn chẳng cần uống thêm và nên nhớ rằng dù là thuốc bổ cung nên do BS kê đơn và hướng dẫn, khi có thai và nuôi con bú lại càng phải thực hiện nghiêm ngặt việc dùng thuốc theo đơn. Nếu ai ai cũng tự dùng thuốc thì XH không cần đào tạo BS, DS nữa.
Cháu chào BS Thanh Hương
Hiện tại em bé nhà cháu được 15 tuần và phát triển bình thường. Cháu có uống thuốc Procare từ khi biết có em bé ( khoảng tuần thứ 4). Sức khoẻ của mẹ và bé hiện tại bình thường. gia đình cũng không có tiền sử bệnh tật gì. Vậy cháu muốn hỏi cháu có nên uống thêm viên bổ sung sắt nữa hay không? và như cháu được biết trong thành phần các viên sắt bổ sung cho bà bầu đều có chứa thêm hàm lượng axid folic (như thuốc Folihem có chứa 0.35mg axd folic). mà trong viên Procare có chứa 400mcg axid folic. vậy nếu cháu uống cả hai loại như thế có bị thừa axid folic hay không? nếu vậy có ảnh hưởng gì đến em bé hay không? Cháu chờ tư vấn của Bác sĩ!!!
Bạn nên uống Obimin nhiều vi chất cần thiết khác nhau cho cả 2 mẹ con bạn.
Chào MYC!
em năm nay 27 tuổi, đã lập gđ được 2 năm, e dự định có bầu vào tháng 10, hiện tại em 40kg, cao 1,56m, cách đây 5 tháng e đã kiểm tra sức khỏe và không có vấn đề gì, bs cho e uống 1 tháng vitamin tổng hợp, e đã uống xong cách đây 4 tháng. hiện tại e đang uống UBB Folic Axid (do mỹ sản xuất), thành phần axit folic 800mcg, mỗi ngày 1 viên, e đã uống được 10 ngày. MYC cho e hỏi e uống với liều lượng như trên có thừa lượng axit folic cho cơ thể không và e có thể uống trong bao lâu?
Mong bs phản hồi sơm!
E cám ơn bs nhiều
Bạn uống theo đơn BS rồi thì yên tâm. Có lẽ bạn gầy yếu (cao 1,56m mà có 40 kg chỉ số BMI có 16 thôi là suy DD) nên BS cho bạn uống liều cao. Bạn nên XN máu định lượng Hemoglobin nếu có thiếu máu nên đề nghị BS kê đơn uống bổ sung sắt ngay.