Triệu chứng của bệnh ung thư máu và cách chẩn đoán
Ung thư máu (Leukemia) là ung thư của cơ quan tạo ra các huyết cầu như tủy xương và hệ thống bạch huyết (Lymp system)
Trong ung thư máu các bạch cầu được sản xuất một cách nhanh chóng, rối loạn, tạo ra các bạch cầu bất thường không hoạt động được và các bạch cầu ung thư nầy dần dần xâm lấn đến các hồng cầu (Red blood cell) và tiểu cầu (Platelet) làm ngăn chặn sự sản xuất cũng như phá hủy các tế bào.
Ung thư máu chia làm 2 dạng:
Ung thư máu cấp tính: có triệu chứng sớm, tiến triển nhanh, nếu không chẩn đoán và điều trị sớm sẽ đưa đến tử vong nhanh.
Ung thư máu loại mản tính: có tiến triển chậm, thường không có hay có ít triệu chứng trong nhiều năm.
Các triệu chứng của ung thư máu noi chung thường không rỏ rệt trong thời gian đầu, chỉ tương tự như cảm cúm. Khi triệu chứng trở nên rõ rệt thì gây ảnh hưởng nghiêm trọng như sau:
- Nhiễm trùng : Do các bạch cầu (có nhiệm vụ chống nhiễm trùng ) bị ung thư
- Thiếu máu : Do các hồng cầu bị hủy diệtChảy máu : Do các tiểu cầu bị hủy hoại
Các triệu chứng thường thấy trong ung thư máu:
- Mệt mỏi thường xuyên
- Nóng sốt hay bị lạnh run, hay bị nhiễm trùng.
- Nổi hạch (thường ở hạch cổ, nách, háng, bẹn)
- Kém ăn, ăn không ngon
- Sụt cân
- Đau nhức các khớp xương,
- Dễ bị chảy máu, như chảy máu dưới da (petechiae), chảy máu răng, máu mũi.
- Gan và lá lách có thể to ra (ở thể cấp tính, nhất là ở trẻ em và trẻ em thường bị dạng cấp tính
- Đau đầu, kinh giật, giảm thị giác, nôn, ói (dấu hiệu di căn đến não)
Chần đoán ung thư máu
Chẩn đoán ung thư máu dựa vào bệnh sử, khám lâm sàng: Bác sĩ khám biểu hiện thiếu máu, xem có nổi hạch, chảy máu dưới da, gan lách to v.v.. như nói trên.
Chẩn đoán cận lâm sàng như thử máu đếm số lượng các bạch cầu, hồng cầu, tiểu cầu và quan sát hình dạng của các tế bào này ở phết máu ngoại biện ( morphology in peripheral blood smear).
Nếu nghi ngờ là ung thư máu thì thường các bác sĩ cho bệnh nhân làm sinh thiết tủy xương (bone marrow biopsy) để xác định chẩn đoán.
Bác sĩ cũng có thể cho chọc dò tủy sống (lumbar puncture) để tìm tế bào ung thư trong hệ thần kinh trung ương.
Cách phân loại ung thư máu theo loại tế bào bị ung thư:
- Ung thư máu cấp tính bạch cầu nguyên bào tủy ( Acute Myelogenous Leukemia – AML) Là dạng ung thư máu thường nhất, có thể thấy ở cả trẻ em và người lớn.
- Ung thư máu cấp tính nguyên bào lympho ( Acute Lymphocytic Leukemia – ALL ) Đây là dạng ung thư máu thường nhất của trẻ em ( 60 -70% ung thư máu ở trẻ em)
- Ung thư máu mạn tính nguyên bào tủy ( Chronic Myelogenous Leukemia – CML ) Loại này thường thấy ở người lớn. Đặc tính của loại này có bất thường của nhiễm thể gọi là Philadelphia chromosome.
- Ung thư máu mạn tính nguyên bào lympho ( Chronic Lymphocytic Leukemia ) Loại này thường ở ngườì lớn, rất hiếm ở trẻ em. Thường không gây triệu chứng trong nhiểu năm.
