Thiếu ối là tình trạng nước ối trong buồng tử cung bị giảm sút do sự chèn ép của dây rốn. Đây là một biến chứng sản khoa thường gặp ở 3 tháng cuối thai kỳ mà các thai phụ cần phải hết sức lưu ý.
Vai trò của nước ối
Nước ối vốn là môi trường dưỡng chất ở thể lỏng, chứa trong buồng ối của thai phụ, nó xuất hiện trong khoảng thời gian từ ngày 12-28 sau khi thụ thai, được hình thành từ ba nguồn: thai nhi, màng ối và người mẹ. Nước ối có chức năng tái tạo năng lượng và bảo vệ thai tránh khỏi sự xâm nhập của vi trùng từ bên ngoài.
Thai phụ nên uống nhiều nước để hạn chế chứng thiếu ối
Thai phụ bị thiếu ối sẽ khiến tử cung bị giảm sút lượng máu nuôi thai nhi. Nếu quá trình này kéo dài sẽ dẫn tới hậu quả thai suy dinh dưỡng và nghiêm trọng hơn là thai chết lưu trong tử cung hoặc chết ngay lúc chuyển dạ.
Theo nghiên cứu của hai bác sĩ Nguyễn Thị Thanh Hà và Lưu Thế Duyên tại Bệnh viện Từ Dũ, tỷ lệ thai phụ bị thiếu ối là 7,85%. Đây là tỷ lệ khá cao, trong đó, hầu hết đều nằm vào 3 tháng cuối thai kỳ ( 87%). Tình trạng thiếu ối có thể gặp ở mọi lứa tuổi của thai phụ.
Nghiên cứu trên 740 thai phụ bị thiếu ối trong 3 tháng cuối thai kỳ cho thấy, có mối liên quan giữa 99% trường hợp thiếu ối với các yếu tố: tuổi thai, phương pháp sinh và tình trạng bệnh lý của mẹ.
Nguyên nhân gây thiếu ối
Rất nhiều người đã lầm tưởng rằng, thiếu ối là do thai phụ uống quá ít nước, nhưng thực chất là do rất nhiều yếu tố. Trong đó nguyên nhân được xác định thông thường là do:
- Thai phụ bị rò rỉ màng ối
- Hệ tiết niệu và thận của thai nhi không phát triển khỏe mạnh (hội chứng Potter) hoặc đường dẫn nước tiểu bị đóng, bé sẽ không thể duy trì cơ chế nuốt nước – đi tiểu như bình thường. Do đó bào thai sẽ nuốt nước ối vào nhưng lại không thải ra được. Kết quả là quá trình tái tạo nước ối bị gián đoạn. Dị tật tim thai nhi cũng gây nên tình trạng tương tự.
- Tình trạng thai quá ngày, thai già tháng cũng khiến nước ối bị hao hụt. Theo thống kê, cứ khoảng 8 thai phụ bị quá ngày sinh 2 tuần thì có 1 người ở trong tình trạng thiếu ối.
- Thai phụ mắc các chứng bệnh như tiểu đường, cao huyết áp, lupus và một số bệnh mãn tính khác.
- Thai phụ mang song thai, đa thai hoặc đang dùng thuốc tân dược liều cao để trị bệnh.
Nhận biết dấu hiệu và cách khắc phục thiếu ối
Thông thường bằng cảm nhận của người mẹ, bạn sẽ nhận thấy những dấu hiệu rõ ràng sau:
- Giảm hẳn dấu hiệu thai máy.
- Mực nước ối dưới 5cm.
- Bụng nhỏ hơn tuổi thai.
Thiếu ối dẫn đến thai nhi bị biến dạng chi, biến dạng cơ mặt, nếu tiến triển đến tình trạng vô ối, có thể dẫn đến thai chết lưu. Khi người mẹ chuyển dạ, thiếu ối có thể gây chèn ép rốn nặng dẫn đến tử vong thai nhi. Thiếu ối còn làm rối loạn cơn gò đối với người mẹ khiến cuộc chuyển dạ trở nên khó khăn.
Hầu hết tình trạng thiếu ối đều ở độ tuổi thai từ 36- 42 tuần tuổi (90,7%), thai phụ bị thiếu ối phải sinh con bằng phương pháp mổ lấy thai. Điều đó cho thấy vấn đề chăm sóc tiền sản, chẩn đoán sớm tình trạng thiếu ối là rất cần thiết nhằm xử trí kịp thời, giúp hạn chế những ảnh hưởng xấu đến sức khỏe của trẻ.
Phương pháp điều trị hiện nay chủ yếu vẫn là truyền dung dịch vào đường tĩnh mạch, truyền dịch vào buồng ối. Phương pháp bổ sung nước cho sản phụ có thể làm gia tăng lượng ối, không can thiệp vào sản phụ và thai nhi và dễ thực hiện với liều lượng 1,5 – 2 lít nước mỗi ngày.
