Con cái là niềm hạnh phúc của cha mẹ. Mong ước có con là mong ước tự nhiên chính đáng của các cặp vợ chồng. Dân gian xưa có câu “nhất hào con, nhì hào của”. Tuy nhiên không phải cặp vợ chồng nào cũng may mắn có niềm hạnh phúc được làm bố mẹ sau khi kết hôn. Hiện nay trên thế giới nói chung và Việt Nam nói riêng có không ít các cặp vợ chồng bị hiếm muộn (vô sinh). Sau đây là một số thông tin giúp bạn hiểu rõ hơn về hiếm muộn và khả năng chữa trị vô sinh hiện nay tại Việt Nam nói chung.

Sự thụ thai

Sự thụ thai hay sự thụ tinh là sự hợp nhất của giao tử cái và đực, ở người là của tinh trùng và trứng. Để có sự thụ tinh đòi hỏi phải có trứng trưởng thành, tinh trùng khỏe mạnh có khả năng di chuyển. Tinh trùng hoàn thiện khả năng của mình trên đường di chuyển từ cổ tử cung tới vòi trứng nơi sự thụ tinh xảy ra. Sự di chuyển của tinh trùng còn nhờ vào sự co bóp của tử cung. Mỗi lần xuất tinh trung bình có trên 2 ml tinh dịch, chứa khoảng 40-200 triệu tinh trùng, tuy nhiên, chỉ có khoảng 200 nghìn tinh trùng đến được vòi trứng và có duy nhất một tinh trùng xâm nhập vào trứng gây thụ tinh. Sau 5 phút sau khi giao hợp người ta đã tìm thấy những con tinh trùng đầu tiên ở vòi trứng. Tinh trùng xâm nhập vào trứng bằng phản ứng giữa đầu tinh trùng và màng tế bào trứng, sau đó trứng được hoạt hóa và sự thụ tinh xảy ra. Lúc này trứng đã thụ tinh mang các yếu tố di truyền của cả bố và mẹ. Quá trình thụ tinh xảy ra trong vòng 12 giờ sau rụng trứng.

Sự làm tổ của phôi thai

Tại vòi trứng, trứng đã thụ tinh bắt đầu phân chia theo cấp số nhân để hình thành phôi thai, bắt đầu từ 2 tế bào rồi 4 tế bào vào ngày thứ 2, 8 tế bào vào ngày thứ 3, phôi dâu vào ngày thứ 4 và thành phôi vị vào ngày thứ 5. Phôi vừa phân chia vừa di chuyển dần vào tử cung đến ngày thứ 5 khi phôi ở giai đoạn phôi vị, phôi bắt đầu làm tổ vào niêm mạc tử cung. Quá trình làm tổ bắt đầu khi phôi tiếp xúc với niêm mạc tử cung, trao đổi thông tin với tế bào niêm mạc tử cung rồi cắm sâu vào niêm mạc. Tiếp theo đó bánh rau được hình thành, mạch máu nuôi dưỡng phát triển và buồng ối được tạo nên. Buồng ối là nơi thai phát triển và được bảo vệ trong tử cung của người mẹ cho đến khi được sinh ra.

Thời điểm thuận lợi cho sự thụ thai

Sự thụ thai hay quá trình thụ tinh và làm tổ của phôi bắt đầu khi có sự xâm nhập của tinh trùng vào trứng. Để tinh trùng gặp được trứng, ngoài việc người chồng có khả năng xuất tinh và có tinh trùng bình thường, người vợ có chức năng của tử cung, vòi trứng, buồng trứng bình thường, còn cần có thời điểm thuận lợi để trứng và tinh trùng gặp nhau, đó chính là thời điểm trứng rụng. Giao hợp vào thời điểm trứng rụng là điều kiện tốt nhất để trứng khỏe nhất và tinh trùng khỏe nhất gặp nhau.

Một số biện pháp dự đoán ngày rụng trứng

– Dựa vào độ dài vòng kinh

Ngày trứng rụng = độ dài vòng kinh trừ đi 14 ngày. Ví dụ vòng kinh dài 28 ngày, trứng sẽ rụng vào ngày 14 của chu kỳ, vòng kinh dài 30 ngày, trứng sẽ rụng vào ngày 16 của chu kỳ, vòng kinh dài 35 ngày, trứng sẽ rụng vào ngày 21 của chu kỳ.

– Dùng que thử phóng noãn (Ovustick) với mẫu thử là nước tiểu theo bảng dưới đây

Độ dài vòng kinh	21	22	23	24	25	26	27	28	29	30	31	32	33	34	35	36	37	38	39	40	41	42
Ngày thử que	5	5	6	7	8	9	10	11	12	13	14	15	16	17	18	19	20	21	22	23	24	25

Khi que thử lên 2 vạch (dương tính) thì trứng sẽ rụng trong khoảng 12-48 giờ sau đó, thường là sau 36 giờ. Nên thực hiện giao hợp vào ngày thử que lên 2 vạch và 2 ngày sau đó.

– Đo nhiệt độ cơ thể (thân nhiệt)

Đo thân nhiệt vào buổi sáng, lúc 6 giờ sau khi ngủ dậy (phải ngủ được ít nhất 5 tiếng), nên đo ở một vị trí nhất định (dưới lưỡi hoặc hậu môn…). Từ khi trứng rụng cho đến cuối chu kỳ kinh nguyệt thân nhiệt sẽ tăng khoảng 0,2-0,50C. Phương pháp này đơn giản nhưng khó thực hiện đúng và độ chính xác vào khoảng 90%.

Những phương pháp kể trên bạn có thể hoàn toàn tự làm được ở nhà.

– Siêu âm theo dõi nang noãn

Phương pháp này do bác sĩ chuyên khoa thực hiện. Đây là phương pháp ó độ chính xác cao nhất, tuy nhiên rất tốn kém và mất nhiều thời gian.

Vô sinh và các biện pháp chữa trị vô sinh

Thế nào gọi là vô sinh?

Vô sinh hay còn gọi là hiếm muộn là tình trạng một cặp vợ chồng đang trong tuổi sinh đẻ quan hệ tình dục bình thường, thường xuyên trong một năm, không sử dụng bất kỳ biện pháp tránh thai nào mà vẫn không có thai. Hiếm muộn có thể do nguyên nhân ở người chồng hay ở người vợ hoặc do cả hai vợ chồng. Theo TS. Nguyễn Viết Tiến-Giám đốc BV. Phụ sản Trung ương tỉ lệ vô sinh do nguyên nhân ở cả hai vợ chồng chiếm 18-20%, khoảng 5% các trường hợp hiếm muộn chưa rõ nguyên nhân.

Hiếm muộn là một tình trạng phổ biến, xảy ra ở khoảng 1/6 cặp vợ chồng trên thế giới. Ở Việt Nam, theo bác sĩ Hồ Mạnh Tường – Trưởng khoa Hiếm muộn BV. Từ Dũ TP.HCM, khoảng 10-15% các cặp vợ chồng có vấn đề về hiếm muộn trong suốt giai đoạn ở tuổi sinh sản.

Hiếm muộn được chia làm hai loại

– Hiếm muộn nguyên phát: Trước đây chưa từng có thai lần nào. Sau khi xây dựng gia đình vợ chồng sống chung trong một năm, quan hệ tình dục bình thường, thường xuyên, không dùng bất kỳ biện pháp tránh thai nào mà vẫn không có thai. Loại này chiếm tỉ lệ ít.

– Hiếm muộn thứ phát: Chưa từng có thai lại sau lần có thai trước, vợ chồng sống chung trong một năm, quan hệ tình dục bình thường, thường xuyên, không dùng bất kỳ biện pháp tránh thai nào mà vẫn không có thai. Loại này chiếm đa số.

Nguyên nhân nào gây nên vô sinh?

Khả năng sinh sản của nam và nữ giới phụ thuộc vào chức năng vùng dưới đồi-tuyến yên và bộ phận sinh dục.

Vô sinh xảy ra khi hoặc chức năng vùng dưới đồi – tuyến yên hoặc chức năng của bộ phận sinh dục bị rối loạn.

Vô sinh do rối loạn chức năng vùng dưới đồi-tuyến yên phải do bác sĩ chuyên khoa khám nghiệm kết hợp với các xét nghiệm chuyên sâu mới phát hiện được.

Theo thống kê của Khoa Hiếm muộn BV. Từ Dũ các nguyên nhân của vô sinh do rối loạn chức năng bộ phận sinh dục (tinh hoàn, ống dẫn tinh, buồng trứng, vòi trứng) thường gặp là rối loạn rụng trứng, tắc nghẽn vòi trứng ỡ nữ giới, chất lượng tinh trùng giảm, tắc nghẽn đường đi của tinh trùng ở nam giới.

Có thể phát hiện và điều trị vô sinh được không?

Vô sinh có thể chữa trị được nếu biết rõ nguyên nhân. Tùy theo trường hợp, sau khi thăm khám các bác sĩ chuyên khoa sẽ chỉ định cho bạn thực hiện một số các xét nghiệm cần thiết để chẩn đoán nguyên nhân hiếm muộn của bạn. Nếu kết quả chẩn đoán cho thấy vô sinh do rối loạn vùng dưới đồi – tuyến yên, bạn sẽ được điều trị bằng nội tiết tố thích hợp. Nếu vô sinh do rối loạn chức năng bộ phận sinh dục, bạn sẽ được điều trị bằng các kỹ thuật hỗ trợ sinh sản thích hợp với trường hợp cụ thể của mình.

Theo BS. Hồ Mạnh Tường, Việt Nam hiện nay đã thành công ở hầu hết các kỹ thuật chẩn đoán và điều trị hiếm muộn trên thế giới với tỷ lệ thành công tương đương với các nước trong khu vực nhưng chi phí thấp hơn. Ví dụ về xét nghiệm chúng ta đã có thể tiến hành được các xét nghiệm miễn dịch men, định lượng nội tiết, chụp cản quang vòi trứng tử cung, nội soi ổ bụng, tinh dịch đồ, thám sát đường sinh dục nam, chẩn đoán mô học tình trạng sinh tinh trùng tại tinh hoàn…Về điều trị Việt Nam đã thực hiện được các kỹ thuật: lọc rửa tinh trùng, bơm tinh trùng vào buồng tử cung (thụ tinh nhân tạo); thụ tinh trong ống nghiệm và các kỹ thuật có liên quan như: tiêm tinh trùng vào bào tương trứng, xin trứng trưởng thành, trứng non; phân lập tinh trùng từ mô tinh hoàn; trữ lạnh tinh trùng, trữ lạnh trứng, trữ lạnh phôi.

Các cặp vợ chồng chậm có con, gặp khó khăn trong việc có con nên mạnh dạn và sớm đến ngay các trung tâm chuyên khoa để được tư vấn, chẩn đoán và hướng dẫn điều trị, không nên nghe theo những tin đồn đi chữa chạy lung tung, vừa tốn tiền vừa phí thời gian. Cần nhớ rằng các cặp vợ chồng càng lớn tuổi thì khả năng thành công càng thấp, chi phí càng cao. Ngoài ra các em bé sinh ra từ các bà mẹ lớn tuổi thường tăng tỉ lệ bất thường hoặc chậm phát triển.