Mụn thủy đậu có thể để lại sẹo

Thủy đậu là do Varicella Zoster virus (VZV) gây ra. Thủy đậu lây lan trong cộng đồng rất dễ dàng. Biến chứng phổ biến nhất của bệnh là nhiễm trùng da có thể dẫn đến sẹo. Ngoài ra, những biến chứng nặng khác có thể tác động nghiêm trọng đến đời sống của trẻ trong thời thơ ấu như viêm não, viêm phổi, thậm chí có thể tử vong do thủy đậu. Riêng phụ nữ mang thai 3 tháng đầu chẳng may bị thủy đậu, em bé sinh ra dễ bị dị dạng.

Những trẻ nào dễ mắc bệnh?

Bệnh thủy đậu còn gọi là bệnh trái rạ hay phỏng rạ do siêu vi trùng Varicella Zoster gây ra, là bệnh sốt phát ban có bóng nước gây ngứa toàn thân, xảy ra ở mọi lứa tuổi nhưng 90% bệnh nhân là trẻ em nên được gọi là bệnh trẻ em.

90% những trẻ sống chung với người bệnh, học tập, sinh hoạt với trẻ mắc bệnh thủy đậu đều có nguy cơ mắc bệnh. Trẻ sơ sinh, trẻ chưa chích ngừa hoặc bị bệnh suy giảm miễn dịch sẽ bị bệnh nặng hơn những trẻ khác. Sau khi mắc bệnh trẻ sẽ có miễn dịch lâu dài, ít có khả năng mắc bệnh lần thứ 2. Tuy nhiên vẫn gặp các trường hợp tái nhiễm thể nhẹ hoặc không có biểu hiện lâm sàng. Mặt khác bệnh cũng truyền qua nhau thai từ mẹ sang con khi mẹ mang thai bị nhiễm thủy đậu.

Lây lan rất dễ dàng

Trẻ bị thủy đậu khi nói, ho, hắt hơi, khóc… các virus sẽ phát tán trong không khí. Khi chúng ta hít vào thì virus theo vào cơ thể sinh sôi thành “tập đoàn” và chỉ trong 2-3 tuần là trình diện trên da. Hoặc khi tiếp xúc gần với mụn nước của trẻ đang bệnh cũng dễ bị lây sang da của mình. Thậm chí có thể lây khi trẻ tiếp xúc với dụng cụ học tập, quần áo, đồ chơi của bạn… có chứa virus gây bệnh. Bệnh thủy đậu rất dễ lây, xảy ra nhiều ở những nơi đông đúc như nhà trẻ, trường mẫu giáo, trường học do các nguyên nhân như phát hiện muộn, không áp dụng biện pháp phòng ngừa.

Đừng nên coi thường bệnh này

Thống kê tại Bệnh viện Nhi Đồng 1 cho thấy, bệnh xảy ra tập trung từ tháng 2 đến tháng 6 hàng năm, trong đó nhiều nhất là vào tháng 3.

Một số trẻ do không được quan tâm chăm sóc kỹ, nên khi trẻ gãi móng tay vào mụn nước, chúng vỡ ra gây nhiễm trùng, và lẽ ra con siêu vi trùng này chỉ gây tổn thương nông ở thượng bì, nay các vi khuẩn “đánh hội đồng” da bé làm tổn thương sâu đến hạ bì. Khi lành bệnh nơi đây tạo thành những sẹo chả khác gì đậu mùa. Lúc ấy, với các mẹ là “sự hối hận muộn màng”, còn trẻ sẽ mất tự tin khi lớn lên.

Trường hợp hiếm, nhưng đã xảy ra ở những trẻ suy dinh dưỡng, đề kháng kém là virus chẳng thèm ở ngoài lớp da nông, mà chạy thẳng vào máu, tàn phá các cơ quan như thận, não, gan… gây tình trạng sốt dao động, trẻ li bì, quờ quạng tay chân, có thể co giật phải đưa gấp đến bệnh viện vì trẻ đã bị viêm não do thủy đậu. Những trường hợp này nếu tích cực hồi sức, chữa trị thì cũng để lại di chứng thần kinh như điếc, động kinh, trí tuệ chậm phát triển. Nếu trẻ sốt cao, ho nhiều thì coi chừng bé bị viêm phổi do thủy đậu. Một con siêu vi tưởng như chỉ hoành hành ngoài da rồi hô biến nhưng chúng vẫn không từ bỏ cơ hội để chui vào trong cơ thể của bé mà gây hại, để lại di chứng cay đắng suốt cuộc đời.

Các bà mẹ cần làm gì?

Các bà mẹ thường lo lắng bệnh sẽ để lại sẹo vĩnh viễn trên da, làm xấu trẻ. Tuy vậy lại có những chăm sóc tại nhà không đúng như tránh ánh sáng, cữ nước, kiêng gió; điều trị theo lời mách bảo như bôi phấn rôm, đắp lá cây, chọc vỡ các mụn nước gây biến chứng nhiễm trùng; hoặc tự ý dùng thuốc có chứa corticoid thường làm nặng thêm tình trạng bệnh.

Bệnh thủy đậu lây lan sớm, độ lây lan cao nên chủng ngừa bằng vaccin là biện pháp hữu hiệu giúp ngăn ngừa bệnh và giảm độ nặng của bệnh. Vaccin được dùng tiêm ngừa cho người khỏe mạnh, chưa mắc bệnh thủy đậu cho trẻ từ 12 tháng tuổi trở đi. Liều tiêm ngừa chia làm 2 nhóm tuổi: từ 12 tháng đến 12 tuổi chích 1 liều. Cũng có thể chích thêm 1 liều vaccin thủy đậu nữa để gia tăng hiệu quả bảo vệ tối đa cho trẻ. Đối với trẻ từ 13 tuổi trở đi chích 2 liều, khoảng cách giữa 2 lần tiêm là 6 tuần.

Tiêm ngừa nên được thực hiện trước khi mùa bệnh xảy ra để tránh nhu cầu tăng cao gây khan hiếm thuốc chủng ngừa. Tiêm sau khi tiếp xúc với người bệnh đôi khi vẫn có thể mắc bệnh do đã bị nhiễm bệnh mà vaccin chưa kịp có tác dụng.

Phụ huynh nên đưa trẻ đến các bệnh viện sản, nhi, trung tâm y tế dự phòng để được tư vấn tiêm ngừa thủy đậu. Nếu có điều kiện, thanh thiếu niên và người lớn cũng nên đi tiêm ngừa để được bảo vệ khỏi bị thủy đậu, tránh lây lan trong cộng đồng khi bùng phát dịch.