Hiện tượng đa nang buồng trứng

Được mô tả đầu tiên vào thời điểm năm 1937 bởi Irvine F. Stein và Michael Leventhal, hội chứng đa nang buồng trứng là một căn bệnh liên quan đến sự mất cân bằng về bài tiết hoóc môn, thường gặp nhất ở độ tuổi sinh sản. Để ghi nhận đóng góp của hai nhà nghiên cứu này, người ta còn gọi đặt cho nó một cái tên khác: hội chứng Stein-Leventhal. Đây cũng là một trong những nguyên nhân gây hiếm muộn, vô sinh ở phái nữ do không rụng trứng hay rối loạn phóng noãn.

1. Nguyên nhân dẫn đến đa nang buồng trứng

Đa phần các nhà khoa học đều cho rằng có thể do một lượng lớn hoóc môn LH ở tuyến yên (trong não) đã kích thích buồng trứng sản xuất estrogen, đồng thời tạo ra những thay đổi mô học và dẫn tới vô kinh.

Androgen tăng cao làm cho các nang noãn ở buồng trứng không trưởng thành để phóng noãn mà phát triển thành nang bên trong có trứng non và làm cho buồng trứng to ra. Vì không phóng noãn nên hoóc môn progesteron cũng không được sản xuất ra và nồng độ estrogen không thay đổi. Điều đó đồng nghĩa với việc tăng bài tiết hoóc môn androgen là tác nhân chủ yếu gây ra hiện tượng buồng trứng đa nang.

2. Các triệu chứng thường gặp khi mắc bệnh

Là một hội chứng đặc trưng bằng sự hiện diện của 3 yếu tố chính: hình ảnh buồng trứng đa nang điển hình trên siêu âm, vô kinh hoặc thiểu kinh và các dấu hiệu lâm sàng của sự tăng cường androgen như béo phì, rậm lông…, ban đầu người mắc hội chứng nói trên thường có biểu hiện kinh nguyệt không đều, thời gian giữa hai chu kỳ kinh khá dài, số lượng máu kinh ít một cách thất thường. Tiếp theo đó, cơ thể bạn sẽ có một số triệu chứng sau:

• Triệu chứng lâm sàng: rối loạn kinh nguyệt (kinh thưa, kinh không đều hay vô kinh); rậm lông, mụn, rụng tóc và béo phì.
• Triệu chứng cận lâm sàng: có thể dựa vào định lượng nội tiết (LH > 10mUI/ml; LH/FSH > 2; Testosterone > 1.5ng/ml) và siêu âm (hai buồng trứng to; có trên 10 nang (<10mm) ở mặt phẳng khảo sát, hình chuỗi hạt; mô đệm dày và sáng).

3. Những trường hợp có nguy cơ mắc bệnh đa nang buồng trứng

Bạn nữ có chu kỳ kinh ngắn khoảng 25 ngày hoặc chu kỳ dài trên 35 ngày, chu kỳ không đều luôn tiềm ẩn nguy cơ không phóng noãn. Khoảng 3/4 trường hợp không phóng noãn liên quan đến hội chứng buồng trứng đa nang. Theo tính toán, ở độ tuổi sinh đẻ, trung bình có khoảng 6 – 10% số phụ nữ mắc bệnh. Với phụ nữ có chỉ số cơ thể cao, tăng bài tiết androgen có thể do có nồng độ insulin cao kích thích; còn với phụ nữ gầy, androgen tăng cao có thể do tỷ lệ LH cao kích thích.

4. Một vài hướng điều trị đem lại hiệu quả

Đến nay, khoa học vẫn khẳng định: không thể điều trị dứt hẳn hội chứng này, chỉ có thể điều trị các triệu chứng giúp có thai dễ dàng và giảm các nguy cơ liên quan tới sức khỏe của bạn. Bệnh được phát hiện càng muộn, việc điều trị càng khó khăn và ít hiệu quả.

Nguyên tắc điều trị chung đối với hội chứng đa nang buồng trứng là gây phóng noãn; cách thực hiện có khác nhau tùy theo việc bệnh nhân muốn có thai ngay hay không.

– Với những phụ nữ chưa muốn có thai: sẽ được điều trị bằng thuốc kích thích phóng noãn. Loại thuốc này giúp nang trứng phát triển to lên, vỡ ra và phóng noãn. Khả năng thành công tùy thuộc vào độ dày của vỏ buồng trứng và mức độ đáp ứng của từng người. Trong quá trình điều trị, bạn sẽ có khả năng mang thai nên phải áp dụng các biện pháp phòng tránh (trừ việc dùng thuốc tránh thai vì dược phẩm này ức chế phóng noãn).

– Với những người mong muốn có thai: thường phải dùng một số loại thuốc đặc biệt để làm cho buồng trứng phóng noãn như thuốc Clomiphen citrate, Gonadotrophine… Nếu được điều trị đúng cách, hơn 60% phụ nữ bị bệnh sẽ có thể thụ thai. Ngược lại, nếu không được điều trị hoặc điều trị không cẩn thận, cơ may thụ thai rất thấp.

Nắm được “tác nhân” gây nên hiện tượng buồng trứng đa nang, khi chưa có hay mới xuất hiện biểu hiện của bệnh, bạn hãy tìm mọi cách ngăn chặn nó: có thể đi khám bác sỹ nếu kinh nguyệt không đều, uống thuốc điều kinh, kiểm soát vấn đề cân nặng… sẽ giúp ích cho bạn. Trường hợp bệnh đa nang buồng trứng đã xâm nhập vào cơ thể, bạn cũng đừng nên quá lo lắng mà hãy điều trị ngay nếu có điều kiện. Lúc này, những thành tựu của nền y học hiện nay sẽ có thể “kiềm chế” bệnh.