Bé sơ sinh muốn “nói” gì qua những hành động của mình

Khi nuôi con đầu lòng, điều khiến các bậc cha mẹ thực sự bối rối là không hiểu được con đang cần gì? Con bị làm sao mỗi lần con quấy khóc, mất ngủ hay hành động bé cọ cọ tay lên tai…

Trẻ sơ sinh đã có khả năng thể hiện xúc cảm khác nhau như hài lòng hay buồn rầu. Việc đọc được những tín hiệu của trẻ sẽ giúp cha mẹ nhanh chóng đáp ứng nhu cầu của bé, trấn an và đảm bảo an toàn cho bé. Tất nhiên, việc nói luôn dễ hơn làm, không phải tất cả trẻ đều gửi đi các thông điệp chính xác, và đôi khi phải mất đến vài tháng bạn mới có thể giải mã được những “mật hiệu” của trẻ.

Một số gợi ý dưới đây sẽ giúp bạn gần con và hiểu con hơn.

1. Biểu hiện khuôn mặt

Khi bé cau mày, nhăn trán – biểu hiện này của bé có thể chỉ thoáng qua nên dễ khiến cha mẹ phớt lờ. Nhưng thực tế, nếu bạn quan tâm đến hành động này, bạn có thể nhanh chóng nắm bắt được một vài thói quen của bé.

2. Né tránh sự cưng nựng

Khoảng 2 tháng tuổi, đôi lúc, trẻ sơ sinh sẽ nghiêng đầu sang một bên để từ chối những cái hôn hay vuốt ve của bạn nếu chúng cảm thấy khó chịu. Trong trường hợp này, bạn không nên quá ngạc nhiên hay cố gắng tiếp tục hành động của mình. Tốt nhất, cố gắng di chuyển vào tầm nhìn của bé, tiếp tục nói chuyện hoặc lắc xúc xắc đồ chơi để gây sự chú ý của bé. Hãy tôn trọng tình cảm lúc thăng, lúc trầm của bé, kiên nhẫn chờ cho đến khi bé quay lại phía bạn và “yêu” lại bạn, rồi mỉm cười và tiếp tục nựng nịu bé.

3. Mỉm cười

Khi bé được 6 – 8 tuần tuổi, bạn đã có thể thấy được nụ cười rạng rỡ đầu tiên của bé. Ở độ tuần này, nụ cười có thể chỉ là một tín hiệu vật lý nhưng sau đó nụ cười trở nên có kiểm soát và xảy ra khi bé được nựng nịu hay nhìn thấy người thân.

Để khích lệ bé, khi thấy bé cười, bạn hãy cười lại thật tươi với bé và có thể nói: “ôi tuyệt quá, con cười rồi” hoặc “con cười đẹp lắm…”. Dù bé chưa hiểu bạn nói gì nhưng những thông điệp của bạn sẽ có tác động tích cực đến bé.

4. Bắt chước

Từ 3 – 6 tháng tuổi, hầu hết trẻ sơ sinh sẽ tìm hiểu để bắt chước nét mặt sợ hãi, ngạc nhiên, buồn bã hay tươi tỉnh của người lớn, đặc biệt là cha mẹ. Khi bé nhìn thấy một người lạ mặt, bé sẽ nhìn sang nét mặt của người thân, nếu bé thấy người thân của mình có biểu hiện nhăn nhó, không hài lòng thì cảm giác lo lắng của bé sẽ bắt đầu tăng lên. Thông thường bé sẽ khóc và đeo bám ngay người thân.

Trẻ em chính là những chuyên gia bắt chước và rất nhạy cảm. Nếu thấy cha mẹ căng thẳng, hẳn nhiên bé sẽ có biểu hiện không vui. Khi thấy bé bất an, hãy ôm và vỗ nhẹ vào lưng bé để bé thấy rằng mọi việc vẫn ổn. Trong trường hợp bạn đang tức giận với một ai hay một điều gì đó, tốt nhất bạn không nên gần bé, nên giao bé cho một người khác đáng tin cậy.

5. Body talk (ngôn ngữ cơ thể)

Một nghiên cứu gần đây cho thấy khoảng 90% giao tiếp giữa trẻ sơ sinh và người lớn đều thông qua cử chỉ và âm ngữ. Ví dụ, khi bé thức, thấy bé co bàn tay rất có thể trẻ đang đói và bạn nên bắt đầu cho trẻ ăn. Một khi trẻ đang no và hài lòng thì bàn tay trẻ thường duỗi ra rất thoải mái.

Hoặc, một vài tuần sau sinh, bé bắt đầu cong lưng khi thấy khó chịu. Nếu bé cong lưng kết hợp với tiếng khóc, bạn cần đặc biệt lưu ý, rất có thể bé bị trào ngược (reflux). Khi thấy hành động này của bé, bạn nên đổi tư thế bế và tư thế bé nằm.

 6. Dụi mắt, cọ tai

Trước 6 tháng tuổi, trẻ thường dụi mắt, cọ tai khi thấy mệt mỏi hoặc ngứa ngáy, khó chịu. Sau đó, trẻ thấy việc dụi mắt hoặc tai khiến chúng cảm thấy thoải mái hơn vì đây là 2 bộ phận rất nhạy cảm của cơ thể.

Khi nhận thấy bé bắt đầu có dấu hiệu cọ tai, dụi mắt, bạn nên ru bé một giấc ngủ ngắn để tiếp thêm năng lượng cho bé. Đặc biệt lưu ý nếu bé thường xuyên cọ tai khiến tai nóng ran, thì rất có thể em bé nhà bạn đang bị nhiễm trùng tai. Trong trường hợp này, bạn cần đưa bé đến bác sĩ nhi khoa để kịp thời điều trị.

7. Phản xạ giật mình

Bạn sẽ thường thấy biểu hiện này ở trẻ, đặc biệt khi bạn to tiếng, khi nghe âm thanh lớn như tiếng sập cửa hay tiếng chó sủa hoặc ánh sáng chói… trẻ sẽ duỗi tay, mở các ngón tay và cong lưng. Ngay sau đó, bé nắm chặt bàn tay rồi kéo cánh tay về phía ngực, và bé khóc.

Phản xạ giật mình hay xảy ra nhất khi bé mới sinh. Nhưng từ 3 – 6 tháng tuổi, phản xạ này sẽ mất dần.

Dù bạn có ngạc nhiên đôi chút, nhưng cũng không nên quá lo lắng. Để giúp bé lấy lại cân bằng và cảm giác an toàn, hãy dùng tấm chăn mỏng quấn nhẹ vào người bé rồi bế bé lên nựng nịu.

8. Nắm tay

Khi bạn chạm vào lòng bàn tay bé, các ngón tay của bé sẽ co lại và nắm chặt lấy tay bạn. Bé nắm chặt đến mức bạn cảm giác có thể nhấc bé lên. Nhưng đừng dại mà làm vậy vì thực ra bé không kiểm soát được hành động này và có thể thả tay ra bất kỳ lúc nào. Ngoài ra, bạn cũng có thể làm cho bàn chân trẻ co lại bằng cách động vào lòng bàn chân.

Khi trẻ đạt 6 tháng tuổi, phản xạ này sẽ mất dần.

9. Dậm chân và bước đi

Bạn có thể bất ngờ và tự hào khi thấy trẻ đang bước đi. Nhưng khi bạn đỡ trẻ bằng 2 tay và để cho 2 chân của trẻ chạm đất thì trẻ lại ngã và không thể đi được. Điều này là do trẻ không thực sự biết đi. Trẻ có phản xạ này để tạo đà cho việc tập đi thực sự.

Phản xạ này sẽ mất khi trẻ được 2 – 4 tháng tuổi.

10. Khóc

Khóc là cách nhanh nhất bé cho bạn biết rằng bé đang mệt, buồn ngủ đói, đau và khó chịu trong người… Nhưng thông điệp tiếng khóc của bé là gì?

Tiếng khóc khi đói: Xen giữa tiếng khóc là động tác mút tay của bé. Nếu sau khi cho bú, bé vẫn tiếp tục khóc thì có thể là do bé bú chưa no, hoặc sữa pha quá nhạt.

Khóc khi buồn ngủ: Bắt đầu trẻ khóc tương đối nhỏ nhưng nếu không ngủ được thì trẻ sẽ khóc ngày một lớn hơn. Trong trường hợp này, bạn chỉ cần ôm và dỗ cho bé ngủ.

Khóc vì mệt: Từ 2 – 3 tháng, tiếng khóc của trẻ sẽ dần đa dạng hơn. Khi mệt mỏi và muốn làm nũng bố mẹ, tiếng khóc của trẻ sẽ lúc cao, lúc thấp và thường không có nước mắt. Chỉ cần mẹ bế và vỗ về là bé sẽ nín.