Cẩn thận nguy cơ chấn thương sọ não ở trẻ em

Trong sinh hoạt và chơi đùa hàng ngày, trẻ rất dễ gặp phải những sự cố tai nạn bất ngờ làm tổn thương vùng đầu. Và chấn thương sọ não là một trong những nguy cơ luôn rình rập trẻ lúc này.

Khoa ngoại thần kinh Bệnh viện Nhi Đồng 2 đã phẫu thuật hai trường hợp chấn thương sọ não ở trẻ em. Một là bé trai 3 tuổi được cha mẹ chở trên xe gắn máy bị xe gắn máy khác tông phải. Bé không đội mũ bảo hiểm, bị té đập đầu, gây vết thương sọ não và lõm sọ. Trường hợp thứ hai là bé gái 7 tuổi té từ trên cao gây máu tụ ngoài màng cứng.

Bác sĩ chuyên khoa 1 Nguyễn Thành Đô, tổ trưởng tổ ngoại thần kinh Bệnh viện Nhi Đồng 2, cho biết chấn thương sọ não ở trẻ em thường do bất cẩn trong sinh hoạt (chiếm 60% trường hợp), thường gặp nhất là té cầu thang, té giường, té võng hay do người lớn bồng ẵm tuột tay.

Các lý do tiếp theo là té xe đạp, tai nạn giao thông, vật nặng va đập trúng đầu. Chấn thương sọ não thường gặp ở bé trai nhiều hơn bé gái do hiếu động hơn, đa số ở lứa tuổi 1-6. Trẻ càng nhỏ càng dễ bị chấn thương sọ não do phần đầu còn to và nặng, thường rơi xuống trước, các bé lại chưa có khả năng điều chỉnh tư thế cân bằng khi ngã.

Chấn thương sọ não nhẹ nhất là tụ máu dưới da đầu, thường gọi là u đầu hay sưng da đầu. Khi sờ sẽ thấy một cục nhỏ mềm dưới da đầu. Khối u sẽ tự tan sau vài ngày đến vài tuần. Nặng hơn là các tổn thương ở xương sọ như nứt xương, lõm sọ hay vết thương sọ não. Trầm trọng hơn là các thương tổn trong hộp sọ như máu tụ ngoài hay dưới màng cứng, dập não.

Nếu chấn thương nhẹ, bé hoàn toàn tỉnh táo, không có dấu hiệu gì lạ thì cha mẹ có thể chăm sóc bé tại nhà, nhưng cần theo dõi chặt chẽ mỗi hai giờ một lần trong suốt 24 giờ đầu tiên.

Những dấu hiệu cần phải theo dõi là:

• Tình trạng lúc tỉnh lúc mê.
• Ngủ mê kêu không thức dậy.
• Nhức đầu dữ dội.
• Lỗ tai hoặc lỗ mũi chảy nước trong.
• Ói mửa nhiều lần.
• Co giật tay chân.
• Sưng lớn nơi da đầu.

Nếu bé có những dấu hiệu trên hoặc sau té mà bé bất tỉnh ngay thì cần đưa nhanh tới bệnh viện để được bác sĩ thăm khám, tư vấn, nếu cần có thể phải nhập viện theo dõi. CT scan sọ là phương pháp tối ưu để phát hiện chấn thương sọ não. Tuy nhiên việc chụp CT scan chỉ nên thực hiện khi có chỉ định của bác sĩ vì tia X dù cường độ nhỏ cũng nên tránh cho trẻ nhỏ. Tránh tâm lý yêu cầu bác sĩ phải chụp phim X-quang hay CT scan bằng mọi giá để yên tâm.

Theo bác sĩ Đô, chẩn đoán và theo dõi một trường hợp chấn thương sọ não còn bao gồm nhiều yếu tố quan trọng khác như theo dõi sự thay đổi tri giác, thăm khám trẻ nhiều lần để tìm các dấu hiệu thần kinh, chứ không đơn thuần là chụp một phim X-quang hay CT scan.

Biện pháp phòng ngừa:

Để tránh những hậu quả nghiêm trọng do chấn thương sọ não gây ra, các bậc phụ huynh có con nhỏ chú ý những lời khuyên sau đây:

• Trông nom cẩn thận khi trẻ mới biết bò, biết đi.
• Giường nằm của trẻ cần có tấm chắn, dưới chân giường trải nệm để nếu ngã trẻ đỡ bị chấn động.
• Không để trẻ tự ý leo lên gác cao, cửa sổ đang mở hoặc lần bước xuống thang gác.
• Khi chở các trẻ lớn đi xe hai bánh nên đội mũ bảo hiểm cho trẻ.
• Khi xảy ra chấn thương ở đầu cần cho trẻ đi khám ngay. Nếu bác sĩ cho về nhà, trẻ vẫn phải được theo dõi sát theo hướng dẫn trong vòng một tuần.

Hiện nay, tại TP.HCM có hai bệnh viện có chuyên khoa ngoại thần kinh nhi để điều trị chấn thương sọ não ở trẻ em là Bệnh viện Nhi Đồng 2 và Bệnh viện Chợ Rẫy.