Nhận biết dị ứng thực phẩm ở trẻ em

Hỏi: Thưa bác sĩ, làm sao biết được con tôi dị ứng thực phẩm nào để tránh cho trẻ không ăn loại thức ăn đó?

Trả lời: Dị ứng là một phản ứng khác thường của cơ thể trước một chất lạ. Chất này được gọi là protéine allergène, kích thích hệ miễn dịch và gây ra phản ứng dị ứng. Phản ứng dị ứng có thể được biểu hiện từ dạng rất nhẹ như làm đỏ da, chảy nước mũi, nổi mày đay, ngứa ngáy; cho đến dạng rất nặng gây khó thở và đe dọa đến tính mạng.

Dị ứng có thể gây nên bởi thực phẩm, thuốc men, hoặc sau khi bị sâu bọ, côn trùng chích; hoặc đôi khi do thời tiết gây ra… Phản ứng dị ứng cũng còn có thể xảy ra do hít thở hoặc tiếp xúc với hóa chất lạ, với mỹ phẩm, cao su hoặc plastic, lông chó, mèo, hoặc với một loại nhụy phấn hoa nào đó.

Dị ứng có tính cách cá biệt với từng người. Một người có thể bị dị ứng với nhiều chất khác nhau. Phần lớn các phản ứng dị ứng do thực phẩm (thức ăn) xảy ra vào lần ăn đầu tiên. Tuy nhiên, dị ứng với thức ăn cũng có khi xảy ra bất cứ lúc nào trong đời người, bạn có thể dị ứng với một loại thức ăn mặc dù trước đây bạn không hề dị ứng với nó. Nguyên nhân việc này hiện vẫn chưa được biết rõ.

Nói chung, hiện tượng dị ứng có thể xảy ra do 2 yếu tố sau đây: yếu tố di truyền và có sự tiếp xúc thường xuyên với chất gây ra dị ứng.

Các dị ứng nguyên thường thay đổi theo quốc gia, với các thức ăn cụ thể của địa phương mà bệnh nhân cư ngụ. Tại Việt Nam hiện nay chưa có một thống kê chính thức nào cho thấy người Việt Nam thường bị dị ứng với những loại thực phẩm nào. Tại Canada có từ 2% đến 3% dân số bị dị ứng với thực phẩm mà thường gặp nhất là dị ứng với đậu phộng.

Loại dị ứng cũng có thể thay đổi theo từng lứa tuổi. Trẻ em thường dễ bị dị ứng hơn người trưởng thành. Trẻ sơ sinh có thể bị dị ứng với sữa và dị ứng có thể tự biến mất lúc lên 3 tuổi. Một số cháu bị dị ứng với hột gà hay với đậu nành đến 5 tuổi. Các cháu bị dị ứng với đậu phộng có thể sẽ khỏi khi lớn lên. Dị ứng với đồ biển rất hiếm thấy ở trẻ em hơn là ở người lớn. Nếu loại dị ứng nào “dây dưa” đến 10 tuổi, rất có thể sẽ tồn tại suốt đời.

Dị ứng không thể chữa trị khỏi hoàn toàn, chỉ có thuốc giúp làm giảm bớt triệu chứng. Cách đề phòng hữu hiệu nhất là bạn nên tránh không cho con mình ăn những thức ăn thường gây dị ứng.

Cần lưu ý: uống thuốc chống dị ứng antihistamine trước khi ăn một thức ăn mình bị dị ứng sẽ không ngăn ngừa được một phản ứng trầm trọng chết người xảy ra. Muốn tránh khỏi bị phản ứng, chỉ có cách không ăn thức ăn đó mà thôi. Độ nặng nhẹ của một phản ứng rất khó đoán biết trước. Nếu nạn nhân bị phản ứng nhẹ, có thể dùng antihistamine, nhưng nếu là một phản ứng rất nặng (có thể gây tử vong), thì phải nhập viện ngay để được áp dụng những biện pháp cấp cứu tích cực mới không nguy hiểm.

BS Huỳnh Thị Kiều Thu – CK I Y học gia đình