Các nhà nghiên cứu đã thống kê được rằng, tình trạng bà bầu thừa cân cần phải cấp cứu do nhiễm độc thai nghén chiếm khoảng 7-8% trong số những thai phụ đến khám bệnh. Nguyên nhân ban đầu của tình trạng này được cho là do thai phụ ăn nhiều và tăng cân quá mức cần thiết.
Thai nhi dễ bị bệnh khi mẹ tăng cân quá mức
Lần đầu tiên mang thai lại là mang thai sau 3 năm cố gắng nên chị Hoàng Yến Thanh (Ba Đình, Hà Nội) được cả gia đình hết lòng chăm sóc. Anh chồng vì đã ở cái tuổi ngoài 35 nên khi sắp được lên chức bố thì sung sướng nhiều lắm. Anh ra sức chăm sóc và chiều chuộng vợ từ A đến Z. Ngay từ khi bác sĩ chính thức thông báo tin vui anh đã xin cho vợ nghỉ việc và chỉ toàn tâm ở nhà chăm sóc thai nhi.
Cùng với chồng, chị Thanh còn được bố mẹ hai bên chăm sóc từng bữa ăn giấc ngủ. Mẹ cô lên lịch với từng món ăn, bữa ăn và việc chăm sóc, bồi bổ trở lên quyết liệt hơn sau thời kỳ thai nghén. Chả thế mà từ sau giai đoạn ốm nghén, mỗi tuần chị tăng 1 kg. Chị luôn tự hào rằng ở cái tuần thứ 25, Thanh đã tăng lên 12kg trong khi trước khi mang thai, chị cũng chẳng gầy yếu gì, đến 49kg. Mặc dù vậy, mỗi lần khám thai, bác sĩ đều nói là thai nhi của chị vẫn nhỏ. Thế là chị lại càng ra sức bồi bổ nhưng đến khi sinh nở, chị tăng 25kg nhưng em bé vẫn chỉ được 2,3kg và phải nằm lồng kính.
Tình trạng bà bầu tăng cần quá mức 15 – 25kg, sinh con suy dinh dưỡng (dưới 2,5kg) hiện nay khá phổ biến. Theo các bác sĩ khoa sản, chị em thường quan niệm rằng ăn càng nhiều càng bổ, thai nhi sẽ phát triển tốt nhưng thực ra đây là nguyên nhân của hàng loạt các nguy cơ: sinh non, tiểu đường, sinh mổ, thậm chí thai chết lưu.
Thông thường trong thời kỳ mang thai người mẹ chỉ nên tăng khoảng 9 – 12 kg nhưng nếu tăng cân trên 15kg thai phụ cần phải lưu ý và thường xuyên đi khám thai. Với những thai phụ tăng cân quá nhanh nhưng lại bị cao huyết áp, có triệu chứng phù, protein niệu… sẽ là những yếu tố đe doạ tới sự phát triển của thai nhi, nặng nề hơn có thể làm thai chết lưu. Ngay cả với những bà bầu không có những bệnh lý về tim mạch, huyết áp, thận… nhưng nếu từ tháng thứ 6 trở đi tăng khoảng 10kg cũng phải thận trọng bởi có thể gây ra bệnh cao huyết áp, tiểu đường và dễ sinh non. Đây cũng là trong những nguyên nhân gây suy dinh dưỡng bào thai.
Thống kê cho thấy, đái tháo đường thai kỳ xảy ra, trên khoảng 5 – 10% thai phụ, phần lớn xuất hiện sau 20 tuần thai phụ. Tương tự, cao huyết áp thai kỳ là một hội chứng bao gồm cao huyết áp, đạm niệu và phù nề, xảy ra trên khoảng 7 – 8% thai phụ và thường ở 3 tháng cuối thai kỳ. Tình trạng này làm giảm lượng máu đến tử cung dẫn đến thai nhi bị thiếu chất dinh dưỡng.
Vì sao mẹ ăn nhiều, con vẫn thiếu chất?
Theo các chuyên gia dinh dưỡng, nguyên nhân của tình trạng này có thể do bà mẹ ăn nhiều nhưng ăn chưa đủ các loại dưỡng chất dẫn đến thai nhi bị thiếu đa vi chất, chậm phát triển. Thêm nữa, tình trạng thiếu máu do thiếu sắt cũng là yếu tố khiến quá trình nuôi thai của người mẹ không hiệu quả, trẻ sinh ra dễ bị nhiễm trùng, chỉ số thông minh thấp. Trong khi đó ở nước ta, thiếu máu ở phụ nữ mang thai khá phổ biến. Đây là nguyên nhân khiến người mẹ dễ bị nhiễm trùng, sẩy thai, sinh non, băng huyết khi sinh, làm bào thai kém phát triển, tăng nguy cơ tử vong cho cả mẹ và con.
Ngoài ra, việc bà bầu tăng cân nhanh nhưng thai vẫn bị suy dinh dưỡng có thể do các nguyên nhân khác như thai nhi bị rau cuốn cổ, hoặc do tử cung người mẹ nhỏ không đủ không gian cho thai nhi phát triển.
Còn một nguyên nhân nữa là do chị em bầu có xu hướng bổ sung vitamin quá sớm. Việc bà bầu bổ sung quá nhiều canxi dẫn đến không những tăng thêm nguy cơ bị sỏi thận và tắc sữa, mà còn khiến cho nhau thai bị canxi hoá quá sớm và không thực hiện tốt chức năng nuôi dưỡng thai. Vì vậy, các bác sĩ khuyến cáo rằng khi mang thai ở thời kỳ giữa nên bắt đầu bổ sung vitamin, nhưng tốt nhất là qua ăn uống, nếu phải bổ sung vitamin tổng hợp, cần phải theo sự hướng dẫn của bác sĩ.
Chế độ dinh dưỡng cân bằng
Để mẹ bầu tăng cân hợp lý và thai nhi vẫn phát triển tốt, chị em nên:
– Ăn nhiều bữa trong ngày chứ không nên chỉ ăn 3 bữa chính.
– Ăn đa dạng thực phẩm để đạt nhu cầu dinh dưỡng cần thiết nhất.
– Để đủ chất dinh dưỡng và sức khỏe, chị em nên tăng khẩu phần ăn hơn lên so với trước khi mang thai, nhưng không được ăn tăng gấp 2 lần.
– Nên bổ sung thức ăn giàu đạm như thịt, cá, tôm, cua, trứng, sữa, các loại đậu.
– Nếu có điều kiện mỗi ngày uống 2 ly sữa. Chất béo nên sử dụng dầu thực vật và chỉ ăn vừa phải.
– Không nên ăn quá nhiều chất ngọt.
– Thai phụ nên ăn nhiều rau và trái cây để tránh táo bón và trĩ, đồng thời tăng cường sức khỏe.
– Phụ nữ mang thai cũng đừng quên uống nước, ít nhất 2-3 lít nước mỗi ngày.
Tăng cân hợp lý trong thai kỳ
Các chuyên gia khẳng định rằng, việc tăng cân “chuẩn” trong suốt quá trình mang thai vào khoảng từ 9kg -12 kg là mức tăng bình thường.
– Những phụ nữ gầy thì cần tăng cân vào khoảng 13kg – 18 kg.
– Phụ nữ hơi béo nên tăng số cân vào khoảng 7kg – 11kg.
Số cân nặng chuẩn theo từng quý
– Quý I: 1.3 kg – 2.2 kg/tuần.
– Quý II: 0.5 kg – 0.8 kg/tuần.
– Quý III: 0.5 kg – 0.8 kg/tuần.
