Ở nước ta đã phát hiện nhiều nguồn nước khoáng nóng và đã được khai thác, tạo các khu nghỉ dưỡng phục vụ cho sức khỏe. Nước suối khoáng nóng là một tài nguyên thiên nhiên quý giá mà thiên nhiên ban tặng cho con người. Tác dụng của nước khoáng nóng như thế nào và sử dụng tốt với những bệnh lý gì thì không phải ai cũng biết.
Tác dụng chữa bệnh của nước suối khoáng nóng là tác dụng tổng hợp của ba liệu pháp điều trị vật lý, đó là: thủy trị liệu, nhiệt trị liệu và khoáng trị liệu.
Thủy trị liệu
Đây là liệu pháp điều trị bằng nước đã được con người sử dụng từ thời cổ xưa. Ngày nay thủy trị liệu được sử dụng ở các khoa vật lý trị liệu và các khu điều dưỡng suối khoáng. Có các hình thức sử dụng thủy trị liệu là: tắm ngâm bộ phận cơ thể, tắm ngâm toàn thân, bể bơi tĩnh hoặc bồn tạo sóng, bọc chăn ẩm, ngâm trong túi nước, tắm bùn, tắm phun mưa, tắm phun tia nước áp lực, tắm phun lên, tắm hơi nước, tắm hơi khô.
Các biện pháp thủy trị liệu có tác dụng tạo thuận lợi cho cử động khớp, làm giảm cường độ co cơ cần thiết. Tốt cho người bị bệnh khớp mạn tính, những người bị bại hoặc yếu cơ do bệnh lý thần kinh, giúp phục hồi chức năng khớp, cơ và thần kinh.
Thủy trị liệu giúp tăng cường lưu thông máu, do chịu áp lực thay đổi của nước, làm thuận lợi cho hồi lưu máu từ hệ tĩnh mạch về tim. Tốt cho những người sau thời gian phải bất động lâu, những người bị giảm vận động, người bị suy nhược cơ thể sau các bệnh cấp và mạn tính, trong thời gian dưỡng bệnh. Thủy trị liệu giúp phục hồi chức năng hô hấp và tim mạch, nhờ tác dụng tăng cường lưu thông máu, tăng hô hấp có lợi cho người bị bệnh hen, bệnh phổi phế quản tắc nghẽn mạn tính, bệnh tim phổi mạn, người cao tuổi. Thủy trị liệu còn có lợi cho tiêu hóa, kích thích hoạt động của hệ tiêu hóa, người bệnh cảm giác nhanh đói và ăn ngon miệng hơn. Ngoài ra thủy trị liệu còn tác động tới hệ thần kinh, cả thần kinh ngoại vi và thần kinh trung ương do áp lực nước tác động lên da giúp thư giãn, giảm stress, dễ đi vào giấc ngủ và ngủ sâu.
Nhiệt trị liệu
Là do tác dụng nóng của nước. Các hình thức sử dụng nhiệt trị liệu gồm: làm nóng một bộ phận cơ thể như đắp nóng bằng các chất trung gian truyền nhiệt, ngâm trong bồn nước nóng, đắp bằng túi nước nóng. Làm nóng toàn bộ cơ thể như tắm trong bồn nước nóng, bể bơi nước nóng, tắm hơi nước nóng. Tắm bùn nóng có thể là bùn khoáng nóng hoặc bùn hữu cơ nóng. Khi chịu tác dụng của nhiệt nóng, vùng cơ thể chịu tác dụng của nhiệt sẽ nóng lên, làm giãn nở các mao mạch, tăng cường lưu thông máu, tăng tính thấm thành mạch, tăng quá trình trao đổi chất, tăng chuyển hóa, dinh dưỡng của mô được tăng cường, thúc đẩy quá trình tái tạo tổ chức và giảm phản ứng viêm. Tăng nhiệt độ mô có tác dụng tăng cường quá trình bảo vệ, tăng hồi phục và hàn gắn tổn thương, làm giảm quá trình phá hủy, giảm viêm, giảm đau. Vì vậy, nhiệt nóng có tác dụng tốt trong điều trị các bệnh viêm mạn tính như viêm khớp dạng thấp, viêm quanh khớp vai, các bệnh thoái hóa xương khớp, bệnh thần kinh ngoại biên, tăng cường hồi phục ở người yếu cơ, thiếu dinh dưỡng cơ, như sau một quá trình nằm lâu, bại hoặc liệt do bệnh lý thần kinh. Cần lưu ý nếu tắm ngâm nóng thời gian lâu với nhiệt độ nóng nhiều có thể gây rối loạn thân nhiệt, những người bị bệnh tim mạch nặng, người tăng huyết áp, người bệnh tâm thần, không nên tắm nóng.
Khoáng trị liệu
Là tác dụng của các chất khoáng có trong nguồn nước khoáng được thấm qua da, có tác dụng điều trị và tăng cường sức khỏe. 60% trọng lượng cơ thể là nước, lượng nước này được phân bố 80% ở trong tế bào, 20% ở khoang ngoài tế bào (mô kẽ và lòng mạch máu). Nước trong cơ thể hòa tan rất nhiều khoáng chất cần thiết cho sự sống. Có những khoáng chất có nồng độ cao được gọi là các chất điện giải như natri, clo, calci, kali, magne, bicarbonat…, nhưng có nhiều khoáng chất chỉ có nồng độ rất thấp, nhưng lại không thể thiếu, được gọi là các nguyên tố vi lượng, như sắt, đồng, kẽm, coban, iốt… Các chất điện giải và các nguyên tố vi lượng được cung cấp hằng ngày qua thức ăn và nước uống. Tùy theo nguồn thực phẩm và vùng địa chất, có thể xảy ra thiếu các chất điện giải hoặc các yếu tố vi lượng. Cũng có thể nguồn cung cấp hằng ngày đủ, nhưng do nhu cầu cơ thể tăng do lao động, bệnh tật, thời tiết khí hậu, gây ra thiếu các chất điện giải hoặc các yếu tố vi lượng, làm ảnh hưởng đến sức khỏe. Như thiếu iốt gây ra bướu cổ, suy chức năng tuyến giáp, chậm phát triển trí tuệ, gây đần độn ở trẻ em. Sử dụng nước khoáng thiên nhiên là hình thức bổ sung khoáng chất và tăng cường sức khỏe. Có các hình thức sử dụng như tắm ngâm nước khoáng, sử dụng nước khoáng đóng chai để uống. Các nguồn nước khoáng ở các vùng địa lý khác nhau có các thành phần khoáng chất khác nhau, như nước khoáng chứa nhiều lưu huỳnh có tác dụng tốt với bệnh ngoài da. Nước khoáng chứa nhiều biarbonat có tác dụng tốt với người bị bệnh hô hấp mạn tính như hen, tâm phế mạn, người bị bệnh gút, bệnh đái tháo đường, bệnh khớp mạn tính. Người sử dụng cần tham khảo thành phần khoáng của từng nguồn nước khoáng và những lời khuyên chữa bệnh kèm theo cho phù hợp.
Như vậy, nước khoáng nóng là một liệu pháp điều trị tổng hợp giúp tăng cường sức khỏe, hỗ trợ chữa nhiều bệnh mạn tính, đặc biệt là các bệnh thuộc hệ thống cơ khớp, thần kinh, rối loạn tuần hoàn dinh dưỡng, hồi phục sức khỏe trong thời gian dưỡng bệnh, các bệnh phải bất động lâu ngày. Chúng ta có thể tới các khoa vật lý trị liệu của các bệnh viện và các khu điều dưỡng suối khoáng để được hưởng lợi ích của liệu pháp điều trị này.
