Một em bé mới chào đời thì thức ăn đầu tiên và tốt nhất cho bé là sữa mẹ, tuy bộ máy tiêu hóa còn non nớt nhưng trẻ đã có thể hoàn toàn hấp thu và chuyển hóa tốt sữa mẹ. Sữa mẹ còn giúp bé tăng cường sức đề kháng chống lại bệnh tật mà không có một loại sữa nào có thể thay thế được.
Trên thực tế, cũng có một số trường hợp bà mẹ bị bệnh không thể cho con bú được, hoặc một số bà mẹ thiếu hoặc không có sữa thì đành phải cho trẻ ăn các loại sữa bột công thức dành cho trẻ nhỏ. Trong những trường hợp này thì dùng sữa cho trẻ như thế nào?
Đối với trẻ dưới 6 tháng tuổi
Dùng các loại sữa công thức I: đặc điểm của các loại sữa này là có thành phần các chất dinh dưỡng gần với sữa mẹ, các chất dinh dưỡng ở các tỷ lệ cân đối hợp lý, phù hợp với sự hấp thu và chuyển hóa ở trẻ, ít gây nên tình trạng rối loạn tiêu hóa. Ở lứa tuổi này không nên dùng sữa bò tươi, sữa đặc có đường, sữa bột nguyên kem hoặc các loại sữa bột công thức dành cho trẻ trên 6 tháng. Khi mua sữa thì phải xem hạn dùng và pha sữa đúng theo tỷ lệ hướng dẫn ghi trên vỏ hộp, chỉ nên dùng nước để pha (nước đun sôi để nguội bớt) không được dùng nước sôi hoặc đun sôi sữa vì sẽ làm mất hoặc hao hụt các vitamin và khoáng chất có trong sữa. Số lượng sữa uống hàng ngày tùy theo từng tháng tuổi:
- Trẻ sơ sinh (1 tháng tuổi): 60-80ml/ bữa x 7-8 bữa/ngày (500-600ml/ngày).
- Trẻ từ 2-4 tháng tuổi: 100-120ml/ bữa x 6-7 bữa/ngày (700-800ml/ngày).
- Trẻ 5-6 tháng: 150-180ml/ bữa x 5- 6 bữa/ngày (800-1000ml/ngày).
Đối với trẻ 6-12 tháng
Ngoài các bữa ăn bổ sung như bột, cháo xay, trẻ vẫn cần phải uống thêm 500-600ml sữa/ngày, chia làm 3-4 bữa tùy theo mức độ uống của trẻ. Giai đoạn này dùng sang công thức sữa loại II. Sữa loại này có thành phần các chất dinh dưỡng cao hơn sữa công thức loại I, nhất là chất đạm để phù hợp với sự tăng trưởng và phát triển của trẻ, nếu vẫn cứ dùng sữa công thức I thì trẻ sẽ chậm lớn do thiếu chất đạm. Cũng như sữa, loại I, khi pha sữa chỉ nên dùng nước ấm và pha theo tỉ lệ đã hướng dẫn.
Trẻ từ 1-5 tuổi
Chế độ ăn chính hàng ngày là cháo, cơm, mì, súp, bún, phở… trẻ vẫn cần 400-500ml sữa/ngày, lúc này có thể dùng tất cả các loại sữa dành cho trẻ trên một tuổi, sữa bò tiệt trùng, sữa bột nguyên kem, sữa đậu nành, sữa chua.
Trẻ ở lứa tuổi tiểu học và trung học cơ sở (6-14 tuổi)
Ngoài chế độ ăn hàng ngày vẫn cần cho trẻ uống sữa, vì đây là nguồn cung cấp canxi giúp trẻ phát triển chiều cao, nhất là những trẻ không chịu ăn tôm, cua, cá hàng ngày, tuy nhiên, cần phải lưu ý đến tình trạng dinh dưỡng của trẻ để chọn các loại sữa cho phù hợp. Nếu trẻ phát triển bình thường thì có thể uống các loại sữa bột nguyên kem, sữa tươi tiệt trùng, sữa đặc có đường… nhưng nếu trẻ ở trong tình trạng thừa cân hoặc béo phì thì lại chỉ được dùng các loại sữa bột tách bơ, sữa tươi không đường, sữa đậu nành không đường và một số lượng không quá 300-400ml/ ngày. Còn đối với trẻ bị thiếu dinh dưỡng thì lại chọn các loại sữa giàu năng lượng (sữa đặc biệt dành cho trẻ suy dinh dưỡng), khi pha có đậm độ năng lượng là 1ml cung cấp 1kcal và các loại sữa này chứa nhiều các vi chất dinh dưỡng hơn, giúp cho trẻ mau chóng phục hồi dinh dưỡng, số lượng uống không hạn chế, có thể uống 500- 800ml/ngày.
