Một bà bạn của vợ tôi một hôm vui mừng thông báo là “Bỏ ra một mớ tiền cũng không uổng. Thằng Bi nhà tôi đã biết… gấp chăn mền, lại còn biết… ngủ dậy nữa!”. “Quái, sao con mình lại thiếu kỹ năng sống nhỉ? Mà chẳng riêng gì con mình. Cả xã hội đang la ó vì thế hệ mới lớn lên đây, đều thiếu kỹ năng sống. Thanh niên bây giờ lớn lên hoảng hồn đi tìm nơi để học thứ đó”.
Một bà bạn của vợ tôi một hôm vui mừng thông báo là “Bỏ ra một mớ tiền cũng không uổng. Thằng Bi nhà tôi đã biết… gấp chăn mền, lại còn biết… ngủ dậy nữa!”. Thế mọi bữa nó ngủ không biết dậy sao? Những chuyện mà mỗi người hiển nhiên phải biết, tối thiểu đến vậy mà nay phải bỏ tiền bỏ của ra mới biết. Thì ra con của chị bạn vừa mới trải qua một lớp học kỹ năng sống. Nó biết dậy sớm, gấp chăn mền (không biết duy trì được bao lâu?).
Ấy là chưa kể các lớp dạy kỹ năng sống nở rộ khắp nơi. Các bậc cha mẹ ghi danh đi học cách dạy con, cách làm vợ làm chồng, cách ứng xử với khủng hoảng. Lại nghe nói trong mấy ngày mà ngộ ra được “tôi tài giỏi”, tôi thành người hoàn hảo. Bọn trẻ chẳng biết mình là ai, mình có đức tính gì. Nghe cứ như loài người vừa mới rớt từ hành tinh nào xuống, chưa từng bao giờ sống trong gia đình. Chứ còn gì nữa! Bây giờ câu chào hỏi trong nhà cứ hiếm dần.
Bà xã tôi kể: “Chị bạn của em đó, được con dâu quí lắm. Là bởi vì đang ngồi chơi với cháu, con dâu gọi: “Bà nội, lấy sữa cho cu con”, “Bà nội, đến giờ ăn của thằng cu rồi”. Ngày xưa mà nói thế thì con dâu đã ăn tát ù tai. Bây giờ bà nội thoăn thoắt xuống bếp làm cháo đem lên cho thằng cu. Thế nên khi có giỗ chạp, cô dâu đã chẳng phải làm gì, chỉ vác miệng đến ăn. Ăn xong, các cô gái phải xúm vào rửa chén, thì cô dâu vội ôm lấy thằng cu, thế là thoát”.
Ở cái xã hội nào mà đổi đời sướng vậy, mẹ chồng hầu nàng dâu. Dễ hiểu thôi mà, bà yêu cháu, con dâu còn để cho hầu cháu là mang ơn lắm rồi. Cô con dâu mà giận lên, cấm vận cháu là thôi rồi, bà biết lấy niềm vui ở đâu. Con người bây giờ có những nỗi khổ kỳ lạ lắm. Bệnh mới.
Phải cho cả đám già đi học kỹ năng sống mới đúng. Bởi đám già thời nay đã không biết dạy con cái. Lũ con không kỹ năng sống kia là sản phẩm của quý vị chứ của ai!
Con dâu về nhà chồng, chủ nhật ôm nhau ngủ tới 10 giờ trưa mới dậy, dắt nhau đi… ăn sáng, uống cà phê, trưa về lại ngủ tới tận chiều. Đó là cảnh các chàng các nàng bây giờ căng thẳng làm việc ở công sở, lúc nào cũng thiếu ngủ muốn chết. Bố mẹ đi lại trong nhà phải rón rén giữ yên lặng cho con ngủ.
Kỹ năng sống xưa nay thiếu gì. Bà xã tôi nói: “Ngày xưa bố mẹ mình đâu có phải chở con đi học bao giờ. Sáng sớm tự đi bộ đến trường, trưa về nhà đói meo, lục tìm được bát cơm nguội hay củ khoai luộc là mắt sáng rỡ. Còn phải phụ giúp bố mẹ. Bằng thằng cu nhà mình sáu, bảy tuổi đã đi chăn trâu, cắt cỏ cho bò. Cu nhà mình ăn còn phải đút, nếu không nó không ăn”.
Ngày xưa, ở làng tôi, cha mẹ đau ốm, có người con làm ăn trên tỉnh, ngày nào ông cũng đi bộ 20 cây số về chăm mẹ. Mà ông ta đi trường kỳ như thế cho tới lúc mẹ chết mới thôi. Không biết bà mẹ nuôi con kiểu gì mà con hiếu thảo đến vậy. Không ai biết bảo bối bí quyết của bà ở đâu, mà tuy bà mù chữ, con học cao làm lớn cũng vẫn kính trọng mẹ như vậy. Không có nhà xã hội học nào nghiên cứu giùm với. Chẳng lẽ phải đi giật lùi, phải đói khổ mới có con hiếu thảo. Còn hễ giàu có lên là hiếu thảo biến mất, coi như đồ cổ?
Kỹ năng sống là cái chi chi mà thiên hạ đổ tiền đổ của đi học nhỉ. Loài người xưa nay vẫn sống mà. Các kỹ năng ấy ở trong nhà quý vị chứ đi tìm ở đâu. Quý vị sống thế nào, dạy con thế nào, để của gì cho con. Đó là kỹ năng sống “tự nhiên, di truyền”, nói câu nôm na là nếp nhà, các cụ để lại cho cả đống. Thế mà con cháu loay hoay một hồi, chúng biến mất sạch, để rồi chạy long tóc gáy đi đóng bộn tiền xin học, cứ tưởng cái gì mới bên Tây bên Tàu, hóa ra ở ngay chính nhà mình cả đống!
Thấy mình lên án đã đủ, đi quá đà, bà xã tôi liền “tự kiểm”: “À mà mình cũng nói quá. Thời đại tân kỳ, đòi kỹ năng sống mới. Kinh nghiệm sống của cha ông đâu theo kịp!”.
Ối! Nghĩ cho kỹ đi, kỹ năng sống bắt đầu từ trong mỗi gia đình. Nói đơn giản đi, đó là cách sống, cách rèn luyện con người xưa nay thôi mà. Nó mang cái logo mới nghe có vẻ thời đại thôi. Kỹ năng sống chẳng là cái gì lạ mà sao thiếu quá, sợ nó quá vậy kìa?
