Hiện nay, bệnh tự kỷ ở trẻ em đang gia tăng rất nhanh chóng ở Việt Nam, gây ảnh hưởng nghiêm trọng đến sức khỏe và sự phát triển của trẻ. Tuy nhiên, nếu trẻ tự kỷ được phát hiện và điều trị sớm sẽ có nhiều cơ hội giúp cải thiện được hành vi và tăng cường sự phát triển của não ở trẻ.
Theo tiến sĩ Nguyễn Thị Hương Giang, Khoa phục hồi chức năng, bệnh viện nhi Trung Ương, bố mẹ có thể nhận biết sớm con tự kỷ dựa vào việc quan sát những dấu hiệu bất thường của trẻ.
Dấu hiệu nhận biết sớm tự kỷ ở trẻ 0-6 tháng:
– Thờ ơ với âm thanh (cảm giác như trẻ bị điếc).
– Hành vi bất thường: tăng động (kích động khó ngủ, khóc nhiều, khó dỗ dành, hay bị cơn đau quặn bụng do đầy hơi, khó chịu không lý do) hoặc trẻ thờ ơ, yên lặng, dường như thích ở một mình, ít đòi hỏi cha mẹ chăm sóc.
– Khả năng tập trung kém: Không chú ý hoặc tập trung như các trẻ cùng tuổi khác. Ít hoặc không nhìn vào mặt người đang nói chuyện.
– Bất thường về vận động: giảm hoạt động, có tư thế bất thường khi được bế.
Dấu hiệu nhận biết sớm tự kỷ ở trẻ 6-12 tháng:
– Phát triển các hành vi bất thường: chơi một mình, chơi với các ngón tay và tay ở trước mặt, sử dụng đồ vật một cách bất thường như gãi, cào hay cọ xát…
– Không chú ý đến người khác.
– Không phát âm hoặc rất ít.
– Bất thường về vận động: Giảm hoặc tăng trương lực, giảm hoạt động hoặc hoạt động quá mức.
– Ít hoặc không sử dụng kỹ năng giao tiếp không lời (vẫy tay chào, tạm biệt, chỉ tay…)
Dấu hiệu nhận biết sớm trẻ tự kỷ trên 12 tháng:
Trẻ khiếm khuyết về các kỹ năng giao tiếp xã hội:
– Mất hoặc không đáp ứng với âm thanh
– Không có hoặc giảm kỹ năng giao tiếp không lời (giao tiếp bằng mắt, cử chỉ tay chân, biểu lộ nét mặt khi vui buồn, gật lắc đầu…). Giao tiếp bằng mắt bất thường (có thể quay đi, tránh không nhìn chăm chăm, ánh mắt đờ đẫn trống vắng hoặc tránh không nhìn khi giao tiếp…)
– Không hoặc ít phát ra âm thanh, không cười thành tiếng. Không nói, chậm nói, nói kém, nói sõi nhưng ít khởi xướng nói, gặp người lạ không nói…
– Hoạt động theo nhóm giảm, khó tham gia vào trò chơi, kỹ năng chơi nghèo nàn, rập khuôn, thờ ơ.
– Hành vi bất thường: tự đánh mình, đánh người khác, cử động khác thường tay chân (vẫy tay, vê xoắn tay, khi đi kiễng chân… ), tự kích thích mình (hét lên, vẩy tay, chạy vòng tròn, sờ bộ phận sinh dục)…
Phụ huynh cũng có thể tham khảo 5 dấu hiệu cờ đỏ phát hiện sớm tự kỷ của Viện Hàn lâm thần kinh học của Mỹ:
– Không bi bô, không biết dùng cử chỉ, ra dấu vào khoảng 12 tháng.
– Không biết nói từ đơn khi 16 tháng.
– Không biết đáp lại khi được gọi tên.
– Không tự nói được câu có hai từ khi 24 tháng.
– Mất kỹ năng ngôn ngữ hoặc xã hội ở bất kỳ độ tuổi nào.
Chào BS! con trai tôi 28 tháng tuổi, chiều cao cân nặng phù hợp với lứa tuổi. hồi 9 tháng cháu có nói bố, mẹ rất rõ nhưng rồi 1 thời gian lại không chịu nói, bây giờ 28 tháng cháu cũng chỉ nói được vài từ bố, mẹ và những từ ú, ấ gì đó. cháu ăn uống tốt, biết kêu khi đi vệ sinh. khi cháu muốn nhờ ai đó lấy 1 vật gì thì chỉ tay và ú ấ… nếu người lớn không làm theo yêu cầu thì cháu tỏ ra nóng giận và vứt thật mạnh bất cứ đồ gì trên tay mà bé đang cầm, cháu rất thích nghịch nước, nếu mà nước mà đổ ra nhà cháu đi tìm khăn lau bằng sạch, nếu nước đổ ra quần áo cháu cởi đồ và bắt thay đồ mới. Cháu đi học chơi rất hòa đồng với bạn bè, biết chơi và cất đồi chơi, lúc ra về tự lấy đồ cảu mình đưa cho mẹ. Về nhà biết thể hiện tình cảm biết thơm vào má, nếu vơ tình nhìn được cảnh âu iếm trên TV, thì cháu cũng làm với mẹ như vậy. Thích cầm bút vẽ lên giấy, tường. thích xem quảng cáo, nếu cái nào không thích thì bịt tai lại, Thích bài hát Em của ngày hôm qua, nhảy theo điệu nhạc và hát theo nhưng không rõ lời và thích một số bài hát thiếu nhi như: Con heo đất, Gangnam style… Cho tôi hỏi con tôi có phải biểu hiện của bênh tự kỷ không? Rất mong được BS tư vấn, cảm ơn BS!
Cháu nhà bị tự kỷ nặng 5 tuổi chưa có ngôn ngữ. Kèm theo hay đau đầu và đau thần kinh. Những lúc đau đầu biểu hiện tai đỏ lựng lên và hay dùng tay đấm vào đầu khóc rất gắt cảm giác rất đau đầu. Những lúc như thế gia đình phải làm sao ạ?
Con tôi năm nay học lớp 2, dạo gần đây cháu rất hay lo lắng về vấn đề đi học, cháu thường nói rất sợ cô giáo mỗi khi đến lớp. Vế nhà ít nói cười hơn trước, đôi lúc chuẩn bị đi học còn rơm rớm nước mắt. Đấy liệu có phải dấu hiệu của bệnh trầm cảm không?
yoi muon hoi
con tôi đã 2 tuổi rồi nhưng rất chậm nói, rất ít khi làm theo lời mẹ nói, ví dụ: ạ, byby. Mỗi lần tôi bảo con ạ chào một ai là con tôi giả vờ không nge lời mẹ nói, mà giả đò nhìn tránh đi chỗ khác không làm theo lời mẹ. tôi nge nhiều về bệnh tự kỷ ở trẻ nên rất lo lắng, tôi muốn hỏi liệu những dấu hiệu trên của con tôi có phải bệnh tự kỷ không.
Cháu nhà tôi cũng vậy, y như chị nói. Đi khám tại BV Nhi đồng 1, BS nói có dấu hiệu bị tự kỷ. Tôi đang rất buồn và lo lắng