Cơ quan quản lý cho rằng bắt buộc sử dụng mã số thuế tự động cho người phụ thuộc từ 1/7 sẽ giúp ngăn chặn tình trạng một người con được cả bố lẫn mẹ đăng ký giảm trừ gia cảnh để “ăn gian” thuế. Thông tin về việc áp dụng mã số thuế cá nhân cho người phụ thuộc được bà Tạ Thị Phương Lan – Phó Vụ trưởng Vụ Quản lý Thuế Thu nhập cá nhân (Tổng cục Thuế) cho biết tại Hội thảo về luật thuế này, được tổ chức sáng 16/5.
Theo vị đó, để tránh tình trạng chồng chéo trong đăng ký giảm trừ gia cảnh, kể từ khi Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật thuế thu nhập cá nhân có hiệu lực (1/7/2013), Tổng cục Thuế sẽ triển khai cấp mã số thuế tự động cho người phụ thuộc dựa trên thông tin đăng ký giảm trừ gia cảnh của người nộp thuế. “Nếu người nộp thuế và người phụ thuộc không có mã số thuế thì sẽ không được xét giảm trừ gia cảnh”, bà Lan nhấn mạnh.
Tuy nhiên, việc cấp mã số thuế tự động cho người phụ thuộc chỉ áp dụng với những cá nhân đăng ký giảm trừ gia cảnh từ 1/7/2013. Với những trường hợp đăng ký trước đó, người phụ thuộc được tiếp tục tính giảm trừ gia cảnh cho đến khi được cấp mã số thuế. Người nộp thuế cũng chỉ phải đăng ký giảm trừ cho bản thân và người phụ thuộc một lần trong suốt thời gian tính giảm trừ gia cảnh. Khi có sự thay đổi về người phụ thuộc và thay đổi nơi làm việc sẽ phải tiến hành đăng ký lại.
Ông Nguyễn Công Phụng – Phó Vụ trưởng Vụ Chính sách Thuế (Bộ Tài chính) nhận xét, việc cấp mã số thuế tự động này sẽ giúp cơ quan thuế giám sát được việc khai thuế của cá nhân có trung thực không thông qua mã số của người phụ thuộc.
Trước đó, do chưa đủ cơ sở hạ tầng, cơ quan thuế không thể kiểm soát được số người phụ thuộc, dẫn đến trường hợp nhiều người cùng đăng ký một người và làm ngành thuế bị thất thu. Vị này lấy ví dụ, trong một gia đình có thể nhiều người cùng đăng ký một người phụ thuộc mà cơ quan thuế không phát hiện được. Song, tới đây khi được kiểm soát qua hệ mã số thuế, chỉ cần đã đăng ký là người phụ thuộc cho một cá nhân thì sẽ không thể kê khai với một cá nhân khác.
Một điểm quan trọng khác của lần sửa đổi này là nâng mức giảm trừ gia cảnh cho bản thân người nộp thuế là từ 4 triệu đồng lên 9 triệu đồng một tháng và mỗi người phụ thuộc là 3,6 triệu đồng, từ mức 1,6 triệu đồng hiện nay. Cơ quan quản lý cũng sẽ cân nhắc nâng mức giảm trừ gia cảnh nếu lạm phát biến động trên 20% kể từ khi Luật có hiệu lực.
Trong quá trình thảo luận, một số chuyên gia nhận định quy định mới thể hiện “sự thụt lùi”, bởi nâng mức giảm trừ gia cảnh đồng nghĩa việc số người nộp thuế giảm từ 4 triệu còn 1 triệu người, trong khi Luật thuế phải khiến cho càng nhiều người nộp thuế càng tốt và bao quát được nhiều đối tượng.
Song, ông Đinh Văn Nhã – Phó Chủ nhiệm Ủy ban Tài chính ngân sách Quốc hội lại cho rằng, nâng mức giảm trừ gia cảnh sẽ tạo ra đòn bẩy tài chính để khuyến khích người lao động sáng tạo, bởi họ có cơ hội tích lũy thu nhập nhiều hơn, từ đó doanh nghiệp có thể phát triển và tạo sức lan tỏa, bồi dưỡng nguồn thu trong dài hạn khi kinh tế tăng trưởng trở lại.
Do vậy, vị này khẳng định không thể thấy việc thu ngân sách bị hụt khoảng 6.000 tỷ đồng sau khi thi hành Luật mới thì không quyết tâm sửa đổi, mà phải nhìn vào việc “bồi dưỡng nguồn thu trong tương lai”.
Đồng tình với quan điểm này, bà Nguyễn Thị Cúc – Chủ tịch Hội tư vấn Thuế, Nguyên Phó Tổng cục trưởng Tổng cục Thuế đánh giá, năm 1991, người lao động có thu nhập 500.000 đồng trở lên đã phải nộp thuế thì số thuế thu được chỉ là 62 tỷ đồng, nhưng đến năm 2012, ngành thuế đã thu được 46.000 tỷ đồng trong bối cảnh mức giảm trừ gia cảnh đưa lên 4 triệu đồng, người phụ thuộc là 1,6 triệu đồng.
“Điều này cho thấy khi nghĩa vụ giảm đi nhưng tính tự giác của người nộp thuế tăng lên, cùng với đó phát triển kinh tế xã hội thì nguồn thu cũng tăng”, bà Cúc nói.
Ngoài ra, Luật thuế mới cũng tạo điều kiện cho những cá nhân có thêm thu nhập vãng lai thực hiện quyết toán thuế. Với cá nhân có thêm thu nhập ở nơi khác bình quân mỗi tháng không quá 10 triệu đồng và đã khấu trừ thuế 10% thì không phải thực hiện quyết toán thuế. Những cá nhân có thu nhập từ cho thuê nhà có doanh thu không quá 20 triệu đồng mỗi tháng trong năm, đã nộp thuế tại nơi có nhà cho thuê nếu không có nhu cầu cũng không phải thực hiện quyết toán thuế với phần thu nhập này.
Trước đó, cơ quan thuế bắt buộc tất cả các khoản thu nhập đều phải thực hiện quyết toán, khiến người lao động rất mất công, ông Phụng cho biết.
Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Thuế Thu nhập cá nhân được Quốc hội thông qua ngày 22/11/2012. Từ đó, Bộ Tài chính đã xây dựng dự thảo Nghị định hướng dẫn thực hiện các điều của Luật này. “Hiện dự thảo Nghị định đã xây dựng xong và sẽ đưa ra lấy ý kiến rộng rãi vào cuối tháng 5 trước khi chính thức có hiệu lực từ 1/7/2013”, bà Lan nói.
