Con tôi năm nay 7 tuổi rồi nhưng rất chậm chạp về mọi mặt. Tôi muốn hỏi cách dạy con để bé nhanh nhẹn và tháo vát hơn? (Nguyễn Thị Hảo)
Trả lời:
Trước khi có lời khuyên cụ thể, cần phải xác định lại sự “chậm” ở con của anh chị thực sự là gì? Liệu sự chậm như anh chị nói có phải là chậm hơn một cách có ý nghĩa với bạn bè cùng tuổi hay không? Việc chậm của cháu có ảnh hưởng đến các hoạt động chức năng khác của cháu trong sinh hoạt hàng ngày, đến vấn đề tiếp thu kiến thức trên lớp hoặc hội nhập với bạn bè hay không?
Thông thường, để xác định một đứa trẻ chậm phát triển, trẻ phải có cả điểm số trí tuệ (hệ số IQ) và điểm số hành vi thích ứng đều dưới 70 điểm chuẩn. Hơn nữa điểm số này phải được đo bằng các trắc nghiệm đã được chuẩn hóa và thích nghi với đối tượng người Việt như trắc nghiệm WISC-IV đo trí tuệ của trẻ từ 6-16 tuổi do trường Đại học Giáo dục – Đại học Quốc Gia đưa ra.
Trong trường hợp trẻ được đo bằng các trắc nghiệm chuẩn và đạt kết quả dưới 70 điểm, trẻ sẽ được kết luận chậm phát triển tâm thần và cần phải được hỗ trợ bởi các chương trình giáo dục đặc biệt dành cho các trẻ có khiếm khuyết về mặt trí tuệ.
Chương trình này không dùng phổ cập cho tất cả trẻ mà sẽ được vận dụng phù hợp với từng trẻ.
Cũng có nhiều cha mẹ thấy con chỉ chậm hơn kỳ vọng của mình hoặc khi so sánh với một số bạn bè thì thấy cháu chậm hơn các bạn ở một vài khía cạnh cụ thể như ngôn ngữ (khả năng giao tiếp và hoạt ngôn); sự tự tin (mạnh dạn khi tiếp cận với những tình huống mới, con người mới) hoặc tốc độ làm việc chậm hơn (ví dụ như viết, hoàn thành bài tập về nhà). Trong trường hợp này, cha mẹ cũng nên đưa con đến các cơ sở có uy tín để làm đánh giá tâm lý toàn diện xem cháu chậm ở mặt nào hoặc thiếu kỹ năng gì thì sẽ có chương trình can thiệp để giúp cháu tập luyện hoặc bù đắp những điểm yếu của cháu.
Chẳng hạn như năng lực diễn đạt ngôn ngữ của cháu yếu hơn các bạn vì vốn từ vựng của cháu ít và cháu ít có nhu cầu phải giao tiếp hoặc nói vì mọi nhu cầu thường được cha mẹ đáp ứng kịp thời và chu đáo. Trong trường hợp đó, điều cần làm là tạo cho cháu một môi trường giàu ngôn ngữ hơn bằng cách dành nhiều thời gian đọc truyện cho bé nghe hoặc dạy bài hát và giúp bé tìm hiểu lời bài hát. Cha mẹ sẽ tích cực tạo điều kiện cho bé dùng từ mới bằng cách luôn giới thiệu và hỏi lại về các sự vật hiện tượng xảy ra xung quanh bé hoặc trong quá trình bố mẹ và con cái sinh hoạt với nhau.
Đối với những bé có tốc độ làm việc chậm hơn các bạn khác, có thể là do quá trình tri giác và xử lý thông tin của bé chưa được rèn luyện. Bé có thể tiến bộ hơn nếu cha mẹ cho bé tập làm các bài tập tìm số từ 1 đến 20 trong một bảng số; tính nhẩm các phép tính đơn giản một cách nhanh chóng bằng flash card…
