Con mình 20 tháng, nói gì cũng hiểu, kêu gì cũng làm, nhưng sao chưa biết nói gì ngoài những tiếng như ba ơi, ka ka, bobo, cha cha… Mình phải làm sao để con biết nói? Có cần dẫn con đi khám không? (Huế Hương)
Trả lời:
Chào bạn,
Qua thông tin chia sẻ của bạn về con, chúng tôi cho rằng, sự phát triển ngôn ngữ của trẻ vẫn nằm ở ngưỡng bình thường, chỉ là khả năng ngôn ngữ của cháu hơi chậm một chút so với lứa tuổi. Trong trường hợp này, cần có biện pháp hỗ trợ tích cực từ phía người thân và theo dõi thêm để biết trẻ đang chậm ở mức thông thường hay có biểu hiện của hiện tượng chậm nói.
Trẻ 20 tháng có thể nói được những từ đôi có nghĩa như ba ơi, hoặc từ đôi vô nghĩa như ka ka, bo bo, cha cha…, có thể nghe và hiểu được mệnh lệnh đơn giản của người lớn như vậy là đã có tiền đề tốt để phát triển ngôn ngữ.
Sự phát triển ngôn ngữ của trẻ thường diễn ra mạnh mẽ trong giai đoạn từ 1 đến 3 tuổi. Với mỗi trẻ, các giai đoạn này có thể diễn ra nhanh hay chậm tùy thuộc vào điều kiện tiếp xúc của trẻ và tố chất của từng bé. Ở bé trai, sự phát triển ngôn ngữ thường chậm hơn một chút so với bé gái.
Trong giai đoạn học nói của trẻ, gia đình cần thường xuyên giao tiếp bằng ngôn ngữ với con để trẻ nghe, hiểu và bắt chước. Khi trẻ đã có được một số âm kép như pa pa, ba ba, bà bà… thì việc cung cấp vốn từ để trẻ nói các âm đơn có nghĩa là rất cần thiết. Để giúp trẻ, bạn nên sử dụng các âm đơn để nói với con, không nên nói cả câu dài trẻ sẽ khó nghe, khó bắt chước. Ví dụ, khi bạn cho trẻ tắm thì nên nói nhiều lần từ “tắm, tắm, tắm”, hoặc khi bật đèn thì bạn nên nói “đèn, đèn” kéo dài từ và nói rõ từ để trẻ kịp nghe, hiểu sau đó thì hướng dẫn trẻ bắt chước với mẫu câu “con nói đèn/ tắm/ mẹ/ bác/ anh… nào?”.
Khi trẻ đã học được khối lượng từ đơn khá hơn thì bạn bắt đầu tăng dần số từ trong câu cho bé như “tắm em”, “bật đèn”… rồi tăng dần thành câu hoàn chỉnh. Bên cạnh việc nói với trẻ thường xuyên bạn cũng nên kích thích nhu cầu nói của trẻ. Bạn không nên vội vàng thực hiện các yêu cầu bằng cử chỉ của con mà nên chờ đợi trẻ phát ra âm thanh để thể hiện nhu cầu, nếu trẻ không có tín hiệu thì bạn nên hướng dẫn. Ví dụ, khi muốn uống nước, trẻ hướng tay bạn lại phía bình nước, bạn nên chờ đợi trẻ có tín hiệu ngôn ngữ với mình như “ư ư” sau đó bạn chỉ vào bình nước và nói với trẻ “nước, nước” rồi lấy cho con uống. Dần dần bạn yêu cầu “con nói nước” rồi mới lấy nước cho trẻ uống.
Bạn nên thường xuyên cho con tiếp xúc với mọi người, nhất là những đứa trẻ cùng tuổi hoặc lớn hơn một chút. Trẻ sẽ học được nhiều từ những người bạn, đồng thời rèn luyện tính bạo dạn, tự tin khi giao tiếp.
Gia đình nên vừa dạy trẻ vừa theo dõi thêm, nếu đến 2 tuổi mà khả năng ngôn ngữ của trẻ vẫn không được cải thiện đáng kể, trẻ vẫn chỉ nói được một ít từ đơn thì bạn nên đưa trẻ đến gặp chuyên gia tâm lý trẻ em để được đánh giá và tư vấn các biện pháp hỗ trợ phù hợp.
