Con bạn không cần đi bất cứ đâu để được học những kỹ năng sống để tự lập. Môi trường hoàn hảo để dạy con tự lập chính là ở nhà.
Tạo môi trường cho sự tự lập
Tại sao trẻ em tự lập hơn khi ở lớp mẫu giáo: các em tự cất ba lô của mình khi đến lớp, tự lấy ghế của mình để ngồi học, cất ghế khi xong việc, tự xúc ăn… trong khi ở nhà thì không?
Có thể nhìn thấy hai lý do cơ bản: lớp học tạo ra môi trường thuận lợi cho sự tự lập của học sinh, thể hiện qua bàn ghế và đồ dùng vừa cỡ, các em có thể dễ dàng sử dụng; các cô giáo hình thành và duy trì thói quen tự phục vụ cho các em.
Điều này cũng nên được thực hiện ở nhà. Tùy từng điều kiện gia đình, bố mẹ hãy tạo ra môi trường sao cho con có thể thực hiện được những công việc vừa sức của mình: Con có bình đựng nước nhỏ kèm cốc nước được đặt ở bàn thấp hoặc nơi con dễ sử dụng; đồ chơi và quần áo của con cũng được bố trí ở nơi con có thể cất dọn và lấy ra dễ dàng; sắm cho con cái chổi nhỏ để con quét nhà…
Trên cơ sở đó, bố mẹ hình thành cho con những thói quen tự phục vụ: con tự lấy đồ chơi ra chơi và cất dọn sau khi chơi xong; con tự gấp quần áo của mình và bỏ vào đúng nơi quy định, con tự chọn và lấy quần áo để mặc… Nhìn chung, các bé mẫu giáo thích tự mình làm mọi việc, thực hiện các hoạt động một cách hào hứng, vui thích. Bố mẹ hãy tận dụng hứng thú tự nhiên này và kiên nhẫn hình thành nếp sống sinh hoạt cho con.
Cùng con làm việc nhà
Quét nhà, lau bàn ghế, rửa chén bát… bất kỳ lúc nào con hứng thú, đòi làm, bố mẹ hãy để con thử nghiệm. Bé có thể lăng xăng quét xong nhà vẫn còn đầy vết bẩn, hay làm ướt hết quần áo khi rửa chén… nhưng không sao cả. Bất kỳ sự khéo léo nào cũng được hình thành từ những vụng về, lóng ngóng ban đầu.
Khi bố mẹ ngắt sau, hãy cho bé vài cọng rau và hướng dẫn bé. Bé cũng nên được luyện tập cắt củ quả với dụng cụ an toàn và dưới sự hướng dẫn của người lớn.
Nếu bố mẹ quá bận rộn, không thể dành thời gian hướng dẫn bé vào ngày thường thì có thể dành ra một buổi cuối tuần cho con làm việc nhà cùng mình và thực hiện điều này thường xuyên.
Dạy con cách bày tỏ ý kiến của mình
Nhiều bố mẹ có thói quen đáp ứng nhu cầu của con ngay cả khi con chưa nói gì hoặc chỉ ra hiệu bằng tay, bằng ánh mắt, thậm chí khóc lóc, rên rỉ. Điều này sẽ hạn chế khả năng giao tiếp của con và khiến con không biết cách thõa mãn nhu cầu của mình khi không có bố mẹ ở bên.
Thay vào đó, bố mẹ hãy dạy cho con cách bày tỏ nhu cầu, mong muốn của mình bằng cách hỏi con: con muốn gì; con nói gì khi con muốn như vậy?… Tương tự, hướng dẫn cho con cách nhờ người lớn giúp đỡ, cách đề nghị cô giáo khi con muốn giúp gì đó; cách hỏi bạn khi muốn chơi cùng đồ chơi…
Bằng cách này, con vẫn độc lập và có thể tìm cách xử lý vấn đề của mình khi không có bố mẹ bên cạnh.