Đái tháo đường thai kỳ là một căn bệnh nguy hiểm, làm gia tăng nguy cơ khiến mẹ bầu mắc các bệnh như tiền sản giật, nhiễm trùng đường tiểu, tương lai dễ mắc bệnh tiểu đường. Đồng thời thai nhi của các bà mẹ bị tiểu đường thai kỳ có tỷ lệ tử vong cao hơn và có thể bị dị tật hoặc chậm phát triển.
1, Bệnh đái tháo đường thai kỳ là gì?
Đái tháo đường thai kỳ là tình trạng lượng đường trong máu cao hơn mức bình thường và chỉ xảy ra trong quá trình mang thai. Nguyên nhân xảy ra hiện tượng này là: Bình thường, insulin được tụy tạng sản xuất ra để điều hòa glucose máu. Khi mang thai, các hormone của nhau thai làm rối loạn việc sản xuất này. Tụy tạng cần phải sản xuất nhiều insulin hơn, có khi gấp 2 lần. Khi nhu cầu tăng cao như thế mà tụy tạng không đảm bảo sản xuất đủ lượng insulin cần thì glucose máu sẽ tăng cao dẫn đến đái tháo đường thai kỳ. Trong đó có một số yếu tố nguy cơ dẫn đến bệnh đái tháo đường thai kỳ là: thừa cân, béo phì, mẹ bầu lớn tuổi khi mang thai (trên 35 tuổi), gia đình hay bản thân có tiền sử bị tiểu đường…
2, Bệnh đái tháo đường thai kỳ có nguy hiểm không?
Đái tháo đường thai kỳ có thể gây những ảnh hưởng rất nguy hiểm cho cả mẹ và thai nhi. Mẹ bầu có thể mắc các bệnh lý như tăng huyết áp, bệnh lý võng mạc, bệnh lý mạch vành và nhiễm trùng tiết niệu, tăng nguy cơ nhiễm độc thai nghén và nguy cơ bị tiểu đường thực sự trong tương lai… Nếu thai phụ bị tiểu đường mà không được phát hiện bệnh sớm và điều trị kịp thời, có thể gây sảy thai, thai bị dị tật, thậm chí thai trong bụng mà không rõ nguyên nhân. Theo ThS.BS Phan Hướng Dương, Bệnh viện Nội tiết Trung Ương cảnh báo: “Người mẹ bị tiểu đường thai kỳ còn có thể ảnh hưởng lâu dài đến sức khỏe của trẻ khi trưởng thành, những trẻ này dễ bị thừa cân, béo phì, tăng nguy cơ dị dạng bẩm sinh, suy hô hấp, gây rối loạn chuyển hóa sơ sinh như hạ đường huyết, đa hồng cầu…”
3, Làm thế nào để phát hiện ra bệnh đái tháo đường thai kỳ?
Thông thường bệnh đái tháo đường thai kỳ không có triệu chứng rõ ràng, nhưng có một số thai phụ sẽ có biểu hiện tương tự như người mắc bệnh tiểu đường là:
- Luôn cảm thấy khát nước và uống nhiều nước
- Đi tiểu thường xuyên, nhiều hơn mức bình thường và lượng nước tiểu cũng nhiều
- Vùng kín bị nấm, ngứa ngáy, khó chịu…
- Các vết trầy xước, vết thương khó lành
- Sụt cân nhiều, mẹ bầu thường cảm thấy mệt mỏi, thiếu năng lượng và kiệt sức
- Nước tiểu có nhiều kiến bâu…
Tuy nhiên để biết chính xác có bị mắc đái tháo đường thai kỳ không thì các mẹ bầu cần đến các trung tâm y tế làm test dung nạp glucose và tiểu đường thai kỳ giữa tuần 24 và 28. Một đồ uống có đường nhưng không có ga được trao cho người mẹ để uống trước khi làm xét nghiệm và có thể được làm xét nghiệm máu trong vòng 1 tiếng sau khi uống xong. Thời gian là rất quan trọng để đảm bảo kết quả xét nghiệm chính xác. Xét nghiệm máu không gây nguy hiểm cho mẹ và thai nhi. Sau đó, kết quả xét nghiệm sẽ được biết trong vòng 1-2 ngày.
4, Cách chữa bệnh đái tháo đường thai kỳ
Mục tiêu
Các bệnh nhân đái tháo đường thai kỳ phải được kiểm soát đường huyết tích cực để đảm bảo an toàn cho cả mẹ và thai nhi. Thông thường, đường huyết tiêu chuẩn lúc đói < 5,8mmol/l, đường huyết 1 giờ sau ăn 7,8mmol/l và 2 giờ sau ăn < 7,2mmol/l. Từ đó đưa ra tiêu chuẩn năng lượng mỗi ngày dành cho bệnh nhân đái tháo đường thai kỳ được tính dựa trên cân nặng lý tưởng. Trên phụ nữ đã có cân nặng lý tưởng tổng số năng lượng là 30 Kcal/kg, những thai phụ gày cần nhiều năng lượng hơn và ngược lại. Chế độ dinh dưỡng cần đảm bảo sự tăng trọng cần thiết trong thai kỳ: 0,45kg mỗi tháng trong quí đầu, 0,2-0,35kg mỗi tuần trong quí 2 và 3 của thai kỳ.
Điều trị đái tháo đường không bằng thuốc
Trong trường hợp điều trị đái tháo đường thai kỳ không dùng thuốc, mẹ bầu cần chú ý thay đổi chế độ dinh dưỡng và chế độ sinh hoạt hợp lý. Cụ thể, mẹ bầu không nên ăn các thức ăn, nước uống chứa nhiều đường như bánh kẹo, sữa đặc, nước ngọt có gas và hạn chế các đồ béo, đồ nếp như xôi, bánh chưng… thay vào đó nên tăng cường rau, chất xơ và ngũ cốc nguyên hạt. Đồng thời hạn chế ăn vặt, ăn đêm và ăn không đúng bữa. Tập thể dục thường xuyên cũng có thể giúp ngăn ngừa bệnh tiểu đường loại 2, thêm vào đó nó có thể giúp mẹ bầu không bị béo phì, quản lý căng thẳng, và sức khỏe cảm thấy tốt hơn. Việc ăn uống, luyện tập khoa học như trên có thể giúp mẹ bầu kiểm soát tốt đường huyết và phòng ngừa các biến chứng của bệnh đái tháo đường thai kỳ gây ra.
Điều trị đái tháo đường bằng thuốc
Điều trị bằng thuốc được chỉ định khi mẹ bầu không thể ổn định đường huyết bằng việc tiết chế đơn thuần. Cho đến nay insulin human (nguồn gốc người) là thuốc duy nhất được FDA chấp nhận cho điều trị bệnh nhân đái tháo đường thai kỳ, như Insulin thường (Insulin Actrapid) và Insulin bán chậm NPH (Insulatard) hoặc Insulin hỗn hợp (Mixtard) giữa Insulin thường và Insulin NPH. Liều trung bình lúc khởi đầu là 0,3 đơn vị/ kg cân nặng/ngày, chia tiêm dưới da 2-4 lần mỗi ngày, vào trước bữa ăn và trước lúc đi ngủ.
Ngoài ra, các bệnh nhân đái tháo đường thai kỳ cần đo đường huyết 4-6 lần/ngày (vào trước bữa ăn và 2 giờ sau ăn, trước khi đi ngủ) và cần liên hệ với bác sỹ ngay nếu thấy kết quả cho thấy đường huyết có dấu hiệu bất thường.
Tóm lại, trong quá trình mang thai, cơ thể xảy ra rất nhiều biến đổi khiến quá trình trao đổi và hấp thụ dinh dưỡng thay đổi theo. Điều này có thể khiến mẹ bầu có nguy cơ mắc các bệnh nguy hiểm, không chỉ ảnh hưởng đến sức khỏe bản thân, mà còn khiến thai nhi bị tổn thương nghiêm trọng. Do đó, việc khám sức khỏe thai sản định kỳ sẽ giúp các mẹ có thể kiểm tra, phát hiện và xử lý kịp thời các triệu chứng bất thường nhằm bảo đảm sự an toàn cho mẹ và bé hơn.
