Tác nhân gây bệnh sốt xuất huyết

Theo tổ chức y tế thế giới, sốt xuất huyết dengue là mối đe dọa đến sức khỏe và là mối quan tâm hàng đầu về sức khỏe cộng đồng của không ít quốc gia tại châu Á và Mỹ La Tinh. Ước tính có khoảng 50 triệu người bị nhiễm bệnh mỗi năm. sốt xuất huyết có thể xảy ra quanh năm, nhưng mùa mưa là thời điểm dịch sốt xuất huyết có nguy cơ bùng phát cao nhất.

Sốt xuất huyết Dengue là bệnh nhiễm trùng cấp tính, có thể bùng phát thành dịch do vi rút Dengue gây nên, bệnh lan truyền chủ yếu do muỗi Aedes aegypti và Aedes albopictus. Sốt xuất huyết Dengue là một bệnh dịch lưu hành địa phương ở Việt Nam. Bệnh có thể gây ra nhiều biến chứng nguy hiểm, có thể dẫn tới tử vong nếu không được chẩn đoán và điều trị kịp thời.

Muỗi vằn Aedes aegypti

Tác nhân gây bệnh

Virus Dengue không lây trực tiếp từ người sang người mà truyền bệnh từ người bệnh sang người lành qua muỗi Aedes đốt. Virus Dengue có nhân ARN, thuộc nhóm Flavivirus, có 4 típ huyết thanh (D1, D2, D3, D4). Các virut Dengue có nhiều kháng nguyên, có kháng nguyên đặc hiệu của typ, có nhữngkháng nguyên chung của phân nhóm và nhóm, có thể gây phản ứng chéo 1 phần sau khi bị nhiễm 1 trong 4 típ và có những kháng nguyên đặc hiệu cho riêng từng típ.

Vi rút tồn tại ở trong máu bệnh nhân trong thời gian bị sốt. Có thể tìm thấy kháng nguyên vi rút Dengue ở đại thực bào, tuyến ức, phổi, lách, tế bào Kuffer ở gan, tế bào monocyt ở máu ngoại biên.

Đặc điểm của muỗi truyền bệnh sốt xuất huyết

Người bệnh là ổ chứa virus chính. Người bệnh nhiễm virus Dengue bị muỗi Aedes đốt mang virus rồi truyền cho người lành. Muỗi Aedes hút máu vào ban ngày và thời gian hút máu nhiều nhất là lúc sáng sớm và chiều tối. Nhìn bằng mắt thường thấy muỗi Aedes aegypti mình nhỏ, đen, thân và chân có những đốm trắng gọi là muỗi vằn. Muỗi thường đậu ở nơi tối trong nhà, trên quần áo, chăn màn, dây phơi và các đồ dùng, thường sống ở các đô thị. Muỗi Aedes albopictus thích sống ở lùm cây, ngọn cỏ, gặp nhiều ở vùng nông thôn.

Muỗi cái có thể truyền bệnh ngay sau khi hút máu người bệnh hoặc virus nhân lên ở tuyến nước bọt của muỗi, muỗi có thể truyền bệnh sau đó 8-10 ngày.

Người ta thấy muỗi bị nhiễm virus Dengue có thể truyền bệnh suốt vòng đời của muỗi khoảng 174 ngày (5-6 tháng). Muỗi Aedes đẻ trứng ở các dụng cụ chứa nước trong gia đình như chum, bể nước, vại, lọ hoa, chậu cảnh… hoặc đồ phế thải có chứa nước, như: lốp xe, vỏ dừa hoặc ở rãnh nước, ao hồ. Muỗi Aedes sinh sản quanh năm, cao nhất vào những tháng sau mùa mưa muỗi sinh sản nhiều. Trứng mất 11-18 ngày, khi nhiệt độ 29-31oC để phát triển thành muỗi trưởng thành.