Nguyên nhân:

Nguyên nhân gây bệnh là do Mycobacterium Leprae, vi khuẩn này có dạng hình que hay hơi cong, dài 3-8 microns, có ái tính với tế bào thần kinh. Chỉ ở dạng nguyên vẹn mới có thể gây bệnh.

Ai là người có thể bị bệnh?

Bất kỳ ai cũng có thể bị bệnh,nhưng cao nhất là người trong độ tuổi 10-20. Nambị nhiều hơn nữ. Những người sống ở vùng có khí hậu nóng ẩm, mức sống nghèo nàn khả năng bị nhiều hơn. Đặc biệt là những người có tiếp xúc mật thiết, thường xuyên, lâu dài với người bệnh

Sự lây truyền:

Bệnh phong là một bệnh lây truyền nhưng rất khó lây, không có gen gây bệnh, con của những người này sống cách ly thì không bị bệnh. Bệnh phong chủ yếu có ở người nên nguồn lây bệnh là những người mắc bệnh Phong chưa được điều trị

Loại vi khuẩn này vào cơ thể qua 3 đường: da, hô hấp và dạ dày-ruột nhưng chủ yếu là thông qua da bị xây xát và lở loét. Vi khuẩn Phong được bài tiết qua dịch tiết đường mũi họng của người bệnh, hoặc qua các vết loét của tổn thương da.

Triệu chứng của bệnh Phong:

Thời gian ủ bệnh: khó xác định và kéo dài, trung bình là 3 năm do vi khuẩn phong sinh sản chậm.

Xuất hiện các tổn thương ở da được coi là biểu hiện sớm nhất với những vết biến màu trên da,không còn cảm giác nóng lạnh hay cảm giác đau,những vết này có thể chỉ lốm đốm một vài nơi  nhưng cũng có khi xuất hiện khắp cơ thể . Ta thường thấy có những tổn thương cơ bản như dát, củ phong, u phong.

Bên cạnh đó, còn xuất hiện các tổn thương thần kinh như rối loạn cảm giác: mất hoặc giảm cảm giác đau,nóng lạnh, xúc giác. Rối loạn vận động: teo cơ, thường là cơ cẳng tay, bàn tay, cẳng chân, bàn chân. Co ngón, cầm nắm và đi lại khó khăn. Viêm dây thần  kinh: các dây thần kinh ngoại biên viêm to,đau. Rối loạn bài tiết: da khô, bóng mỡ, không bài tiết mồ hôi nhưng tăng tiết chất bã. Rối loạn dinh dưỡng: rụng lông mày, tiêu xương.

Ngoài ra còn có thể thấy một số biểu hiện như: xuất hiện những cục nhỏ sần sùi trên mặt người bệnh, mũi xẹp, xuất hiện những u cục ở dây thần kinh ngoại biên gần khớp xương như khớp cổ tay, khuỷu, đầu gối.

Những biến chứng của bệnh phong:

– Bị thương tích ở đầu các ngón tay, ngón chân mà người bệnh không nhận biết được do mất cảm giác. Bội nhiễm vi khuẩn từ ngoài vào vết thương,hủy hoại xương, dẫn tới ngón chân ngón tay ngắn lại hay người xưa thường gọi là thì ngón tay nón chân rụng dần

– Những tổn thương thần kinh khiến bàn tay, bàn chân co quắp, cứng lại không cử động được làm người bệnh khó khăn trong đi lại và sinh hoạt hằng ngày

– Tổn thương giác mạc đưa đến khiếm thị và mù lòa

– Đối với nam giới có thể gây vô sinh

Điều trị bệnh phong:

Những thuốc dùng để điều trị bệnh phong hiện nay: Dapson, Rifampicin, Clofazimine

Aspirin, prednisone, hoặc thalidomide dùng để kiểm soát tình trạng viêm

Phòng bệnh:

– Cần cẩn thận khi tiếp xúc với dịch mũi, miệng của người bệnh.

– Vệ sinh cá nhân bằng cách rửa tay thật sạch sau khi chăm sóc trực tiếp người mang nguồn bênh.

– Mọi người cần có hiểu biết nhất định về  nguyên nhân, diễn tiến của bệnh. Để có những biên pháp phòng bệnh và phát hiện kịp thời. Bảo vệ sức khoẻ cho bản thân và gia đình.

Khi bạn thấy mình có những triệu chứng của bệnh, nhất là sau khi bạn nghi ngờ mình đã tiếp xúc với vi trùng gây bệnh Phong bạn nên tham khảo ý kiến bác sĩ hay đến những trung tâm chuyên khoa như bệnh viện da liễu để khám và tư vấn.

Có khá nhiều nguyên nhân gây bệnh ngoài da, nó có thể do các nguyên nhân từ bên ngoài tác động vào da và cơ thể (nhiễm trùng, nhiễm độc…), hoặc nguyên nhân là những rối loạn bẩm sinh hay mắc phải ở bên trong cơ thể, ngoài ra có nhiều bệnh ngoài da còn chưa xác định được nguyên nhân gây bệnh. Có một số bệnh như bệnh vảy nến, các bệnh da bọng nước tự miễn vẫn chưa có phương pháp điều trị tích cực và đặc hiệu…

Thuốc bôi ngoài da

Điều trị bệnh ngoài da gồm có các phương pháp : điều trị tại chỗ, điều trị toàn thân kết hợp với điều trị và loại bỏ căn nguyên gây bệnh. Vì vậy có thể chia các thuốc điều trị bệnh ngoài da thành các nhóm:

• Nhóm thuốc bôi tại chỗ
• Nhóm thuốc chống ngứa
• Nhóm thuốc chống nhiễm khuẩn
• Thuốc chống nấm
• Thuốc điều hòa ức chế miễn dịch
• Thuốc điều trị nguyên nhân
• Nhóm các thuốc nâng cao thể trạng…

Nhóm thuốc bôi tại chỗ

Nhóm thuốc bôi tại chỗ là nhóm thuốc cần thiết nhất trong ngành da liễu do đa số các bệnh ngoài da đều phải sử dụng. Thuốc bôi ngoài da rất nhiều chủng loại, có nguồn gốc khác nhau. Hiệu quả điều trị của nhóm thuốc này phụ thuộc nhiều vào dạng thuốc. Thuốc không chỉ có tác dụng tại chỗ mà còn có tác dụng toàn thân và khi sử dụng thuốc luôn phải tuân thủ theo các nguyên tắc là: sử dụng thuốc khi đã được các bác sỹ chẩn đoán xác định là bệnh da; được kê đơn, phải sử dụng đúng dạng dạng thuốc và cách sử dụng phải phù hợp với tình trạng của bệnh. Bệnh nhân  không nên tự mua  và sử dụng thuốc bôi ngoài da vì có thể gây các tác dụng phụ không mong muốn.

Các dạng thuốc bôi ngoài da  thường dùng:

Thuốc mỡ (salysilic 5%, Daivonex, Panoxyl 5-10…): là dạng thuốc bôi ngoài da phổ biến nhất. Thường dùng dạng mỡ trong giai đoạn mạn tính, không được sử dụng thuốc mở trong giai đoạn cấp.

Dung dịch (Jarish, Lugol, Milian, Caslellani…): dạng thuốc này có hiệu quả trong thời gian ngắn nên sử dụng trong giai đoạn cấp tính.

Dạng gel (Metrogylgel, Erythrogel) tạo cảm giác dễ chịu.

Corticoids bôi ngoài da: Có rất nhiều dược phẩm chứa corticoid để điều trị các bệnh ngoài da.

Thuốc kem (kẽm oxýt 10%…) thường sử dụng trong giai đoạn bán cấp và trong thẩm mỹ.

Thuốc hồ (hồ Brocq, hồ nước, hồ tetraped…): giảm sung huyết, chống ngưng tụ huyết, làm khô da, làm thoáng da, làm giảm viêm, dùng cho thương tổn ở giai đoạn bán cấp.

Thuốc bột (bột talc…):  làm dịu da, giảm viêm và khô da.

Thuốc chống nấm

Thuốc dung toàn thân để điều trị trong các trường hợp nhiễm nấm sâu hoặc nhiễm nấm da lan rộng, gồm các loại: imidazol, triazol, griseofulvin, nystatin, amphotericin B.

Thuốc bôi tại chỗ sử dụng khi nhiễm nấm nông  khu trú ở da và niêm mạc như: hắc lào, lang ben, trứng tóc, tưa miệng…

Tóm lại, cho dù sử dụng nhóm thuốc nào thì bệnh nhân vẫn phải tuân thủ theo chỉ định của bác sĩ điều trị, phối hợp chặt chẽ và thông báo cho bác sĩ điều trị biết những diễn biến của bệnh và tác dụng phụ của thuốc để có những điều chỉnh kịp thời.

Kháng histamine

Sử dụng chống ngứa, chống dị ứng cho nhiều bệnh da. Thuốc có thể được dùng dưới dạng bôi ngoài da, uống hoặc tiêm. Thuốc có tác dụng an thần và buồn ngủ. Tác dụng phụ của thuốc gây hoa mắt, chóng mặt, giảm trí nhớ, mệt mỏi, ngủ gật, lú lẫn hoặc kích động ở người cao tuổi, khô mắt. thuốc kháng histamin thường tương tác với rượu làm tăng tác dụng an thần. Vì vậy khi dung thuốc kháng histamin người bệnh không được sử dụng rượu.

Một số nguyên tắc khi sử dụng thuốc y học cổ truyền trong điều trị bệnh ngoài da

+ Tính an toàn: thuốc sử dụng phải an toàn, không hoặc ít độc với cơ thể, không làm tổn thương da, không gây dị ứng, không có tác dụng phụ.

+ Tính khoa học: phải sử dụng đúng cây thuốc, đúng bộ phận, thu hái chế biến, sản xuất phải đúng quy trình, đảm bảo vệ sinh.

+ Ứng dụng phải có trọng tâm, trọng điểm trong từng thời kỳ.

+ Tính đại chúng : phương pháp điều trị phải phổ biến cây  con thuốc dễ tìm kiếm trong địa phương .

Lá trầu không trị bệnh ghẻ.

Dưới đây là một số bài thuốc y học cổ truyền chữa bệnh ngoài da.

Điều trị bệnh chốc loét

Bạn hái từ 1-3 các lá trong các lá: lá khổ sâm, lá cứt lợn, lá bồ cu vẽ, lá đào, lá ổi, lá sim, lá vối, lá chè tươi. Sau đó sắc đặc rửa kỹ tại tổn thương chốc loét trước khi đắp, bôi hoặc rắc thuốc.

Thuốc đắp: đắp lên chỗ chốc sau khi giã nát hổn hợp lá rau sam 10 gam, đậu ván tía 10 gam, lá nhọ lồi 10 gam với một ít muối  khoảng 1 giờ sau bỏ bã đi lau khô rồi bôi thuốc.

Hoặc lá cây vòi voi 20 gam, lá mỏ quạ 20 gam giã nhỏ mịn rồi đắp vào chỗ chốc hoặc loét ngày 1- 2 lần.

Thuốc bôi : đốt thành than chanh nguyên quả, sau đó tán nhỏ hoà với dầu vừng hoặc dầu lạc bôi vào chỗ tổn thương.

Thuốc dán: lá bấn rửa sạch rồi luộc hoặc hấp chín  dán lên tổn thương chốc loét  ngày 2 lần trong 1-2 tuần.

Điều trị tổ đỉa

Thuốc bôi ngoài da: đem đốt chày thành dầu lòng đỏ trứng gà, lấy dầu đó bôi 2-3 lần/ ngày.

Một nắm nhỏ lá bạch hoa xà giã nát, luộc chín, đắp và băng lại trước khi đi ngủ, sáng dậy bỏ thuốc ra,1 lần/ ngày.

Vôi bột trộn lá ngải cứu rồi đốt xông khói hoặc xông khói hương truật và bột lá lốt.

Điều trị ghẻ

+ Nước tắm : lá thầu dầu tía, lá khổ sâm, lá ba chạc, lá xuyên tâm liên đun sắc đặc sau đó tắm rửa mỗi ngày.

+ Thuốc bôi :

– Một thìa cà phê đường trộn đều với 7 lá trầu không giã nát trộn đều, bọc gạc xát vào chỗ bị ghẻ.

– Nấu kỹ dầu lạc hoặc dầu vừng 50 gam, hạt máu chó 100 gam giã mịn, để nguội bôi vào chỗ ghẻ.

– Lá trầu không  50 gam, diêm sinh 100 gam, mỡ lợn 140 gam, nấu chảy ra trộn đều với nước cốt lá trầu không( lá trầu không được giã nát vắt lấy nước) và bột diêm sinh, trộn cho nhuyễn, bôi ghẻ buổi tối.

Điều trị nấm da

+ Cồn rễ cây bạch hạc ( uy linh tiên, kiến cò).

Rễ cây bạch hạc thái nhỏ, giã nát 20- 50 gam ngâm với 100 ml cồn etylic 70⁰ trong 1-2 tuần , sau lọc qua bông, lấy dịch bôi ngày 2 lần vào tổn thương nấm hắc lào, lang ben.

+ Cồn lá cây cây lưỡi bò.

– Lá chút chít thái nhỏ 30 gam ngâm với cồn  100 ml etylic 70⁰ trong 2 tuần, lọc lấy dịch bôi ngày hai lần vào tổn thương nấm da.

+ Lá cây chút chít 100 gam, củ riềng 100 gam, chanh 1 quả.

Lá cây chút chít và củ riềng giã  nát, vắt nước chanh vào, đun nóng rồi bôi vào vết tổn thương nấm.

Viêm da cơ địa dị ứng vào mùa lạnh.

Viêm da cơ địa

Bệnh viêm da cơ địa xảy ra ở những người có yếu tố di truyền làm dễ với sự phát triển của các bệnh dị ứng như hen phế quản, viêm kết mạc dị ứng, viêm mũi dị ứng. Bệnh thường lan khắp người, giới hạn không rõ với các vị trí ở mặt ( trán, mí mắt), mặt trước cổ, khủyu tay, lưng bàn tay, bàn chân. Tổn thương mảng sẩn và liken hóa, ngứa dữ dội, tróc vảy, trợt da, thường gặp ở mặt duỗi nhiều hơn mặt gấp.

Bệnh á sừng

Á sừng là một bệnh khá phổ biến ở những người tiếp xúc thường xuyên với dầu mỡ như đầu bếp, hoá chất, xà phòng… Tổn thương đỏ, khô da và nứt da, vảy bong không hoàn toàn, nếu bóc vảy sẽ gây rách da, chảy máu ở các ngón tay, ngón chân, lòng bàn tay, bàn chân. Bệnh nặng lên vào mùa đông, khi thời tiết khô hanh, làm da khô nứt nẻ, rất đau.

Hình ảnh tổn thương trong bệnh vảy cá

Bệnh vảy cá

Tổn thương lâm sàng hay gặp là khô da, có vảy và nứt nẻ. Xuất hiện những vảy nhỏ trông như bột dính chặt vào da ở khu vực da chân. Nếu tình trạng bệnh nặng hơn , sẽ có những vảy đa giác có đường kính từ 0.5 – 1 cm, màu nâu, vàng nhẹ hoặc trắng đục, dính chặt, bờ hơi tróc khỏi mặt da ở mặt dưới da tứ chi và thân (hay gặp nhất ở lưng).

Nứt da do trời lạnh

Khi thời tiết trở lạnh, làn da dễ bị mất nước làm cho da khô, ẩm mốc, dễ bị kích thích gây ngứa. Trên da sẽ có những vệt trắng sau khi gãi. Nếu bệnh không được điều trị kịp thời hoặc bệnh nhân  sử dụng thuốc bôi và xà phòng không đúng cách, da sẽ có thể bị chàm hóa, chảy nước, có mụn nước.

Làn da bạn có thể có một số vấn đề như dày, bẩn, dầu mỡ, mủ và bã nhờn, công việc của bạn thường xuyên ngâm mình và tiếp xúc với nước bẩn, hóa chất, trời nóng nực đã tạo điều kiện thuận lợi cho một số bệnh ngoài da xuất hiện và phát triển, phổ biến nhất là bệnh nước ăn chân, viêm da mạn tính, viêm da tiếp xúc, dày sừng nang lông …

Lớp da bị mủn trắng, có kẻ nứt, trên nền da đỏ ướt

Nước ăn chân

Nước ăn chân là tên gọi thường dùng để chỉ bệnh nấm ở chân. Nước ăn chân là bệnh có nguy cơ cao ở những người có công việc tiếp xúc thường xuyên với nước, môi trường ẩm ướt, mang giầy vớ bít kín mà không thay giặt thường xuyên.

Ở các kẻ ngón, thường là ở các kẻ hẹp như kẻ ngón 2,3, ngón chân áp út, lớp da bị mủn trắng, có kẻ nứt, trên nền da đỏ ướt. Có thể có các mụn nước hoặc mảng da dày màu nâu đỏ, phủ vẩy nhỏ mịn ở lòng bàn chân, gót chân, các cạnh ngoài của bàn chân có. Bệnh nước ăn chân thường gây ngứa rất khó chịu. Trong nhiều trường hợp tổn thương có thể bị bội nhiễm gây sốt, nổi hạch bẹn và đau, bàn chân bị sưng, tấy đỏ và có mủ .

Viêm da mạn tính

Bệnh thường hay gặp nhất ở những người có độ tuổi từ 40-50 . Tổn thương đặc trưng là những mảng đỏ da, vảy khô, giới hạn không rõ. Nhiều khi có hình ảnh tăng sừng hóa và nứt lòng bàn tay và chân. Bệnh gây ngứa dai dẳng khiến bệnh nhân gãi nhiều làm dày da, thâm tím. Tổn thương giới hạn khá rõ, màu hơi nâu, có hình ô kẻ, liken hóa.

Hình ảnh viêm da do quai dép.

Viêm da tiếp xúc

Viêm da tiếp xúc cấp tính xảy ra trong khoảng 24 giờ ngay sau khi tiếp xúc với hóa  chất, đồ dùng hằng ngày, mỹ phẩm. Da tại vùng tiếp xúc bị đỏ, các mụn nước hình thành, các sẩn xuất hiện trên nền da đỏ. Nền da bị sưng, đỏ, có thể tiết dịch, sau đó dịch tiết tạo thành vảy tiết màu vàng như sáp ong, bệnh nhân thấy ngứa ngáy, khó chịu tại vùng da bị tổn thương.

Viêm da tiếp xúc bán cấp và mạn tính: Vùng da tiếp xúc với hóa chất, mỹ phẩm bị mất độ tươi sáng, tối màu rồi sạm lại. Sạm da hình thành những đám nhỏ ở gò má hoặc xuất hiện thành từng mảng lớn. Da mặt có thể bị đỏ lên và hình thành những sẩn, mụn mủ mọc trên nên da đỏ. Trong một số ít bệnh nhân bị teo da làm da trông rất mỏng, nhăn nheo và khó coi.

Mề đay

Trên da xuất hiện từng mảng không đều, màu trắng hồng hoặc xanh trắng, rất ngứa. Sau một vài ngày bệnh sẽ khỏi và không dể lại sẹo.

Bệnh hắc lào gặp ở nam nhiều hơn nữ. Bệnh thường gặp ở những người làm việc trong môi trường ẩm ướt, ra mồ hồi nhiều, người mắc bệnh nội tiết, người có bệnh nặng, suy giảm miễn dịch, đang điều trị thuốc: Corticoid, thuốc ức chế miễn dịch, vệ sinh kém, bơi lội trong vùng nước bẩn. Bệnh lây truyền chủ yếu từ người sang người; ngoài ra có thể từ gia súc gần người như chó, mèo…; đất.

Vùng tổn thương hắc lào thường có hình tròn giống như đồng tiền.

Các triệu chứng thường gặp

Ngứa và khó chịu cả ngày, đặc biệt ngứa nhiều vào ban đêm, khi thời tiết nóng, khi ra nhiều mồ hôi… Tổn thương da nổi mẩn đỏ giới hạn rõ và có nhiều mụn nước tập trung ở vùng rìa phần nổi mẩn đỏ. Vùng tổn thương thường có hình tròn giống như đồng tiền. Bệnh hắc lào gặp khắp nơi trên da, ngoại trừ các kẽ, nhưng thường gặp ở bẹn, chân tay, mặt bụng, ngực.

Bệnh hắc lào gây nhiều cảm giác khó chịu cho bệnh nhân nhưng bệnh có thể điều trị. Nếu không được điều trị kịp thời và đúng thì bệnh sẽ lan rộng sang những vị trí lân cận, tăng kích thước hoặc chàm hóa, bệnh cũng có thể lây sang cho người khác do tiếp xúc trực tiếp hay khi mặc chung quần áo. Nếu sử dụng thuốc bôi không đúng ( sử dụng thuốc quá liều, bôi tràn sang vùng da lành hoặc da non, dùng sai thuốc… ) có khả năng gây nên tình trạng ngứa dữ dội, đau rát, có thể làm sạm da, phỏng, chảy nước,… Trong những trường hợp đặc biệt nguy hiểm có thể gây nên tình trạng nhiễm trùng, đi lại khó khăn.

Điều trị

Các thuốc dùng tại chỗ

Để điều trị tại chỗ, ta có thể sử dụng các loại thuốc như Imidazoles, Ciclopiroxolamin, Terbinafine, Amorolfine, Ketoconazole.

Điều trị tại chỗ 1-2 lần/ngày, thời gian điều trị kéo dài từ 2-4 tuần, tùy vào mức độ tổn thương.

Thuốc dùng toàn thân

Sử dụng trong trường hợp bệnh nấm tái phát nhiều lần hay tổn thương ở nhiều vị trí khác nhau, Một số thuốc thường hay sử  dụng: Griséofulvin; Ketoconazol (Nioral); Itraconazol (Sporal); Fluconazol. Thời gian điều trị kéo dài từ 2 tuần đến 1 tháng.

Nhưng cần cẩn thận khi sử dụng thuốc chống nấm toàn thân do thuốc có các tác dụng phụ. Không dùng Ketoconazole với cisapride vì dễ gây hiện tượng xoắn đỉnh là hiện tượng rối loạn nhịp tim, rất dễ tử vong.

Theo đông y

Có thể sử dụng quả chuối tiêu xanh (còn có tên là chuối lùn) cắt từng lát nhỏ. vệ sinh chỗ tổn thương, cạo da rồi xát chuối xanh lên để cho vết hắc lào có mủ chuối tự khô.

Dùng rau sam rửa sạch, sắc đặc, gạn lấy nước cốt đem nấu với sáp ong, khi sáp ong chảy ra thì đun nhỏ lửa, cô thành cao, dùng cao này phết lên vùng tổn thương hắc lào.

Để tổn thương bỏng mau lành và giảm nguy cơ để lại sẹo xấu trên da, bạn cần bổ sung một số hoạt chất để tái tạo mô liên kết và làm đầy vùng tổn thương như protein, tổng hợp lớp sợi keo và sợi đàn hồi dưới da để vết thương không bị xấu (vitamin C), tăng tiến trình phân hóa của lớp biểu bì nhằm phủ kín tổn thương (vitamin A), tăng cường hàm lượng lớn collagen cho da (collagen tham gia tích cực vào quá trình hình thành tế bào da mới).

Sữa đậu nành để cung cấp thêm lecithin.

Dưới đây là những dưỡng chất cần thiết mà người bị bỏng nên sử dụng:

Protein và kẽm:

Sử dụng nhiều trứng, sữa, thịt gia cầm, để bổ sung protein cơ bản cần thiết cho tiến trình tái tạo mô liên kết. Nên dùng thịt gia cầm (gà, vịt, chim) thay thế thịt heo, thịt bò để hạn chế tình trạng dị ứng. có thể thay thế sữa bằng sữa chua với những bệnh nhân có cơ địa dị ứng với sữa.

Cá thu để bổ sung axít amin cần thiết và các loại axít béo không no, có vai trò quan trọng trong quá trình tổng hợp mô sợi dưới da.

Canh rong biển có hàm lượng protein dồi dào, mặt khác rong biển có thêm tiền vitamine A, chất cần thiết cho niêm mạc.

Ăn đậu hũ, uống sữa đậu nành để cung cấp thêm lecithin- acid amin cần thiết cho cấu tạo của tế bào.

Cung cấp nhiều kẽm cho cơ thể bằng gan bò, hải sản như tôm, cua, ốc, hàu, ngao… Ngoài ra nó còn có nhiều trong bí ngô và hạt bí ngô. Kẽm có tác dụng thúc đẩy tiến trình làm lành vết thương.

Vitamin C:

Vitamin C có nhiều trong cam, quýt, bưởi, trái cây có nhiều vị chua, cà chua, khoai lang, khoai tây, các loại rau đa dạng. Vitamin C tham gia tích cực vào quá trình sản xuất bạch cầu, chống nhiễm trùng, làm giảm tình trạng vết thương khó lành hoặc dễ nhiễm trùng. Ngoài ra, vitamin C còn có vai trò tích cực trong tiến trình tái tạo và nuôi dưỡng các sợi collagen cho da.

Vitamin A:

Rau xanh có lá màu xanh sẫm như cải xoong, rau bina, cần tây, cà rốt các loại trái cây thuộc họ cam, quýt, thực phẩm chế biến từ bơ sữa là những thực phẩm giàu vitamin A. Vitamin A có tác dụng làm vết thương mau lành lại và hạn chế khả năng hình thành sẹo. Các chuyên gia dinh dưỡng khuyên bạn nên tăng hàm lượng vitamin A trong chế độ ăn hằng ngày với các lý do: Vitamin A có tác dụng đẩy nhanh quá trình nhanh lành vết thương và sản sinh những tế bào da mới để giảm yếu tố nguy cơ hình thành sẹo. Khi thiếu hụt vitamin A trong thời gian này sẽ làm cho vết thương lâu lành và dễ để lại sẹo thâm, sẹo lồi.

Dưới đây là một số bệnh ngoài da thường gặp ở trẻ:

Rôm sảy

Khi các lỗ chân lông bị đè ép và bít kín, vệ sinh da không tốt sẽ gây nên ứ đọng tại chỗ, làm nổi lên các túi nước nhỏ như hạt kê, kèm theo quầng đỏ xung quanh, ngứa ngáy khó chịu. Rôm sảy có thể làm trẻ quấy khóc, rối loạn giấc ngủ, ăn kém và gầy sút. Bệnh thường gặp vào mùa nắng nóng ở những trẻ em hay bị ra mồ hôi nhiều. Rôm sảy thường mọc thành đừng đám và hay tập trung ở những vùng da có nhiều mồ hôi như lưng, ngực, trán, cổ..

Bệnh thủy đậu

Bệnh thủy đậu là một bệnh ngoài da do Varicella- roster virus gây nên, rất dễ lây, có khả năng lây lan thành dịch. Bệnh có các biểu hiện như sốt, phát ban mụn nước hình tròn trên nền da mà hồng. Mụn nước ban đầu trong, sau 24h hóa đục, đóng vảy, mụn nước lõm ở giữa, có thể có một chấm đen.

Bệnh chốc

Bệnh chốc có tỷ lệ mắc cao nhất vào mùa hè, thời tiết nóng ẩm là điều kiện thuận lợi cho sự phát triển của bệnh.  Bệnh thường xuất hiện dưới hình thái mụn mủ bọng nước hóa mủ nhanh, lan rất nhanh nên còn gọi là chốc lây truyền. Chốc có thể lan sang những vùng kế cận, gây viêm hạch bạch huyết ở gần đó.

Nhọt

Nhọt là tình trạng viêm toàn bộ nang lông và tổ chức chung quanh, nguyên nhân chủ yếu là do tụ cầu. Nhọt có các triệu chứng của viêm sưng-nóng-đỏ-đau, sau đó tổn thương mềm vỡ ra, chảy mủ và hình thành sẹo. Trẻ em sinh sống trong môi trường nóng nực, vệ sinh da kém, dùng nhiều đường và chất ngọt dễ bị nổi nhọt.

Nhọt là một dạng của abscess do đó nhiễm trùng không lan rộng.

Ghẻ

Ghẻ là bệnh lây truyền ở những người sống chung trong gia đình hay tập thể. Bệnh gây nên là do cái ghẻ có tên là Sarcopte Scabiei. Bệnh có các biểu hiện như nổi mụn nước và đường hầm ngắn, ngoằn nghèo ở các kẽ tay, cổ tay, vùng bụng, bộ phận sinh dục; ngứa nhiều về ban đêm, khi ra nhiều mồ hôi.

Mề đay

Mề đay đặc trưng với giãn mạch và thất thoát dịch vào trung bì. Thương tổn thường qua nhanh và không kéo dài quá vài giờ trước khi thoái triển tự nhiên nhưng có thể tái phát ở cùng một vị trí hoặc vị trí khác. Tổn thương là những mảng đỏ da, ngứa và chóng qua, biến mất không để lại dấu vết.

Bệnh có nhiều đường hầm hơi gồ , ngoằn ngoèo, hình chữ chi, màu trắng xám ở kẽ tay, chân.

Cái ghẻ có tên khoa học là Sarcoptes scabiei, có khả năng ký sinh trên nhiều loài ký chủ khác nhau: người, gia súc có vú, thú vật hoang dã.

Tất cả các giai đoạn phát triển của Sarcoptes scabiei đều có khả năng đào hầm ở kẽ da chân tay, ghẻ cái đã thụ tinh đào những đường hầm 2-4mm mỗi ngày, con cái sống trong đường hầm đẻ từ 2-5 trứng mỗi ngày, trứng nở ra thành ấu trùng khoảng 4-7 ngày, phát triển thành nhộng sau 3-6 ngày. Bệnh ghẻ khá phổ biến trên thế giới, nhiều nhất là ở các nước đang phát triển.

Triệu chứng của bệnh

Các triệu chứng bắt đầu sau khoảng 2 tuần nhiễm ký sinh trùng. Bệnh nhân ngứa nhiều về đêm, ngứa tăng khi trời nóng, lao động, thể thao. Ngứa làm bệnh nhân gãi nhiều (vết gãi, vết xước da, vết trợt vấy tiết, sẹo thẫm màu) gây nhiễm trùng, ngứa làm bệnh nhân không thể chịu được và đi khám bệnh.. Có nhiều đường hầm hơi gồ , ngoằn ngoèo, hình chữ chi, màu trắng xám ở kẽ tay, chân, cổ tay chân trẻ sơ sinh. Có nhiều mụn nước hơi lồi ở kẽ ngón tay.

Bệnh thường gặp ở kẽ ngón tay, ngấn cổ tay, cùi tay, bờ trước nách, quanh rốn, nếp lằn mông, chân, sinh dục ngoài… Đầu, cổ, lưng không bị nhiễm bệnh.

Điều trị

Phát hiện sớm, điều trị sớm đủ thời gian

Điều trị cho cả bệnh nhân và điều trị cả gia đình và những người sống chung.

Tổng vệ sinh quần áo, giường chiếu, chăn màn.

Sử dụng thuốc bôi vào buổi tối, bôi trước khi đi ngủ, bôi như bôi dầu bóng, sử dụng 3 ngày liên tục mới được tắm giặt, thay quần áo.

Không được sử dụng các thuốc có độc tính đối với cơ thể để điều trị ghẻ.

Tránh cào gãi, chà xát làm nhiễm trùng.

Tại chỗ:

Dùng một trong các thuốc trị ghẻ sau.

Dầu DEP (DiEthylPhtalat): Bôi lên vùng tổn thương ghẻ 2 – 3 lần/ ngày, bôi cả ban đêm, đến ngày thứ 3 tắm bằng xà phòng và nước nóng, thay quần áo.

Mỡ diêm sinh: 10% cho trẻ em, 30% cho người lớn.

Dầu Benzyl benzoat 33%.

Kem Eurax trị ghẻ và sẩn ngứa.

Ngoài các thuốc dùng tại chỗ kể trên, nên sử dụng thêm các thuốc toàn thân khác như kháng histamine, vitamin B, C…

Ban đỏ hình cánh bướm ở mặt.

Các yếu tố nguy cơ

Cho đến nay vẫn còn chưa biết rõ nguyên nhân gây bệnh lupus ban đỏ hệ thống, chỉ biết bệnh có liên quan đến các yếu tố di truyền, môi trường, nhiễm khuẩn và các yếu tố khác.

– Yếu tố vật lý: ánh nắng thường làm bệnh khởi phát hoặc làm bệnh nặng hơn.

– Di truyền: 12% tỷ lệ mắc bệnh có tính gia đình, đặc biệt là các cặp song sinh cùng trứng.

– Tuổi: mọi lứa tuổi đều có thể mắc bệnh, nhưng hay gặp nhất ở tuổi 15 – 45.

– Giới: nữ nhiều hơn nam.

– Chủng tộc: cao ở người da đen và da vàng, thấp ở người da trắng.

Các biểu hiện lâm sàng:

Giai đoạn khởi phát:

Đa số bắt đầu từ từ, tăng dần: Sốt dai dẳng không rõ nguyên nhân, đau khớp và viêm khớp giống viêm khớp dạng thấp. Bệnh có thể xuất hiện sau những đợt nhiễm trùng, chấn thương, stress…

Giai đoạn toàn phát:

Bệnh gây tổn thương ở nhiều cơ quan.

Sốt dai dẳng kéo dài, mệt mỏi, gầy sút.

Da và niêm mạc: Ban đỏ hình cánh bướm ở mặt, ban dạng đĩa ở ngoài da, phù nề nhẹ, không teo da, sạm da do nắng, vết loét niêm mạc miệng, mũi, rụng tóc, viêm mao dưới da. Khu trú ở các phần hở, tiếp xúc với nắng: sống mũi, gò má, vùng cổ vai, lòng bàn tay, bàn chân, mặt trong khủyu tay và đầu gối. Các tổn thương này không ngứa, biến mất không để lại sẹo.

Cơ – xương – khớp: đau, viêm, biến dạng khớp, loạn dưỡng cơ, hoại tử xương.

Máu và cơ quan tạo máu: thiếu máu kéo dài, chảy máu dưới da, lách và hạch to.

Thần kinh, tâm thành: rối loạn tâm thần, động kinh.

Tuần hoàn, hô hấp: viêm màng ngoài tim và tràn dịch màng phổi là những tổn thương thường gặp.

Thận: khoảng 80% bệnh nhân có tổn thương thận thực thể. Tổn thương xuất hiện sớm trong những năm đầu của bệnh.

Điều trị

Giáo dục bệnh nhân trành những điều có hại như thuốc lá, tránh ánh nắng mặt trời trực tiếp hoặc gián tiếp, kế hoạch hóa gia đình, tránh lạm dụng thuốc.

Chỉ định điều trị tùy thuộc vào mức độ nặng nhẹ của bệnh.