Nguyên nhân

Có nhiều nguyên nhân gây nên hội chứng suy nhược thần kinh, có thể là nguyên nhân tâm lí như stress kéo dài, nhất là tình trạng căng thẳng quá mức do áp lực công việc hay cuộc sống, gia đình…cũng có thể là nguyên nhân bệnh lí: xơ vữa mạch máu não, thiểu năng tuần hoàn não…Các tổn thương do chấn thương sọ não cũng có thể gây nên hội chứng suy nhược thần kinh.

Triệu chứng

– Giai đoạn đầu suy nhược thần kinh ít ảnh hưởng đến cuộc sống của người bệnh, chỉ là những triệu chứng nhẹ và thoáng qua như: nhanh mệt mỏi, khó tập trung vào công việc, khó ngủ…

– Suy nhược thần kinh kéo dài có các triệu chứng điển hình sau:

Đau đầu: đau âm ỉ sau lan ra cả đầu, người bệnh có cảm giác nặng đầu, đau tăng lên khi có tiếng ồn, lo lắng hay suy nghĩ nhiều.

Chóng mặt: có cảm giác choáng váng, đứng không vững, nhất là khi leo cần thang, đi thang máy hay thay đổi tư thế.

Rối loạn giấc ngủ: người bệnh khó ngủ, giấc ngủ không sâu, dễ gặp ác mộng…

Giảm trí nhớ: giảm trí nhớ gần và xa, giảm sút trong học tập và công việc.

Rối loạn tâm lí: kém kiên nhẫn, dễ kích thích nóng nảy, hay cáu gắt hoặc cũng có thể dễ xúc động, dễ khóc, mất tự chủ.

Rối loạn thần kinh thực vật như: hay hồi hộp, đánh trống ngực, khó thở, toát mồ hôi, tay chân lạnh…

Ngoài ra còn có các biểu hiện khác như: đau mỏi cơ, ăn uống khó tiêu, rối loạn tình dục, ở nữ giới có thể bị rối loạn kinh nguyệt.

Tác hại

Suy nhược thần kinh hay còn gọi là bệnh tâm căn suy nhược nên ảnh hưởng rất lớn đến tâm lí của người bệnh, từ đó làm giảm chát lượng cuộc sống, suy nhược thần kinh kéo dài có thể làm giảm sút hiệu quả trong công việc củng như trong học tập, người bệnh dễ nổi nóng có thể gây mất đoàn kết trong gia đình, trong cơ quan, trường học… Làm tăng nguy cơ té ngã do người bệnh dễ bị choáng, ngất. Suy nhược thần kinh cũng là một trong những nguyên nhân gây nên các vụ tai nạn giao thông do người bệnh mệt mỏi, không thể tập trung. Tóm lại, không thể xem nhẹ ảnh hưởng của suy nhược thần kinh, do đó người bệnh cần được điều trị, chăm sóc và nghĩ ngơi hợp lý.

Về sinh hoạt và chế độ dinh dưỡng

Sinh hoạt, ăn ngủ điều độ và rèn luyện thể dục, thể thao hằng ngày cũng có tác dụng tốt trong việc điều hòa các căng thẳng thần kinh và giúp bạn ngủ ngon giấc hơn.

Bổ sung thực phẩm có chứa hàm lượng calo thấp, ít chất béo, giảm lượng đường và chất ngọt. Vì trong đường có chứa nhiều cacbonat chưa qua tinh chế (làm tăng nhanh lượng glucose trong máu. Bạn  có thể bổ sung cho cơ thể các loại chất béo không no có hàm lượng omega 3 axit cao như dầu oliu, dầu cá thu, cá mòi để ngăn ngừa chứng đau nửa đầu.

Bổ sung vitamin B, đặc biệt là vitamin B2, B3 và B6 có tác dụng hạn chế sự co thắt động mạch, và sự hình thành huyết khối.

Magie là một khoáng chất đóng vai trò chủ đạo trong sự chuyển hoá của các dưỡng chất từ não tới các động mạch và giúp khống chế mức độ giãn nở của động mạch.

Dùng thuốc

Bạn có thể sử dụng thuốc để giảm các cơn đau nhanh và hiệu quả và khôi phục nhanh chóng các chức năng bị tổn thương sau cơn đau. Ơ từng trường hợp cụ thể, thầy thuốc sẽ có những đơn thuốc khác nhau dựa trên cơ sở khám lâm sàng và các xét nghiệm cận lâm sàng. Nhưng, trong một số trường hợp cần giảm đau nhanh, bạn có thể sử dụng các dược phẩm có thành phần hoạt chất chính là Paracetamol, là thuốc giảm đau hạ sốt hữu hiệu, dùng trong các trường hợp: cảm cúm, nhức đầu, đau khớp, nhức răng, đau mình… Các loại thuốc này chỉ có tác dụng nhất thời và đối với tình trạng bệnh nhẹ, chứ không thể điều trị khỏi căn bệnh này.

Trị đau đầu bằng xoa bóp, bấm huyệt

Bạn cũng có thể điều trị bằng cách bấm mạnh vào điểm giữa hai lông mày và day thành những vòng tròn nhỏ, rồi đặt hai ngón tay trỏ vào góc ngoài của hai đuôi mắt và xoa vuốt ngược lên phía trên. Sau đó, bạn dung đặt 2 ngón tay trỏ lên huyệt thái dương và xoa thành những vòng tròn nhỏ.  Nó có tác dụng kích thích não tiết ra các chất làm giảm cơn đau.Việc cử động và xoa bóp cổ gáy cũng có hiệu quả tốt do chúng làm giảm sự căng thẳng và co rút gây đau của các cơ ở vùng vai, gáy.

Nước:

Uống đủ nước sẽ giúp cơ thể thải các chất độc ra đường tiểu tiện và mồ hôi, làm giảm nhiệt độ cơ thể, chống nóng bức, gây khó chịu phần não mà khiến đầu đau. Mỗi ngày bạn nên uống từ 1,5 – 2 lít nước, tùy vào người làm việc nặng nhọc, ra mồ hôi hay không.

Mỗi ngày bạn nên uống từ 1,5 – 2 lít nước

Các loại hoa quả chứa nhiều nước

Các trái cây giàu vitamin C và khoáng chất, đặc biệt là magie sẽ giúp bạn giảm nhanh cơn đau đầu. Bạn nên bổ sung các loại quả giàu vitamin C như cam, dưa hấu, bưởi, cà chua … Trong đó, dưa hấu thực phẩm có chứa nhiều thành phần nước lại là nguồn cung cấp nước khoáng chất cũng magie có ích cho bạn mỗi ngày.

Cà phê

Cafein có trong cà phê là có tác dụng co mạch nên nó có thể làm giảm cơn đau đầu do uống rượu thông qua việc giảm kích cỡ của các mạch máu. Tuy nhiên, chỉ nên uống lượng nhỏ cà phê. Nếu bạn uống quá nhiều cà phê có thể khiến tình trạng đâu đầu càng trở nên tồi tệ hơn, nó có thể làm tăng sự mất nước và khiến cơn đau đầu thêm trầm trọng. Do đó, một ly cà phê có thể giúp giảm cơn đau đầu do uống rượu hiệu quả nhưng uống cà phê cả ngày không phải là cách tốt để chữa đau đầu.

Hạt vừng

Những hạt vừng nhỏ bé chứa rất nhiều chất dinh dưỡng. Hạt vừng giàu vitamin E giúp ổn định lượng estrogen và phòng ngừa chứng đau nửa đầu trong thời kỳ kinh nguyệt. Ngoài ra, nó còn tăng sự lưu thông máu, giúp ngăn ngừa đau đầu. Bạn có thể cho vừng vào salad, bát súp hoặc các món rán. Không chỉ thế, hạt vừng còn chứa nhiều ma giê, làm tăng tác dụng ngăn ngừa cơn đau đầu.

Omega 3

Omega 3 là một axit béo không no có chứa trong cá hồi, cá mòi, các loại hạt, rau xanh. Sử dụng thực phẩm chứa nhiều Omega 3 trong chế độ ăn hợp lí là phương pháp tốt nhất để giảm thiểu những cơn đau đầu làm bạn khó chịu.

Rau chân vịt:

Rau chân vịt có chứa nhiều  Riboflavin- một loại vitamin B . Nó có tác dụng tốt giúp ngăn ngừa bệnh đau nửa đầu.

Các triệu chứng thường gặp của bệnh

Bệnh nhân có cảm giác kim châm ở đầu, cảm giác thân thể thay đổi như bị có súc vật đang gặm nhấm bộ não mình, nhức như bị kẹp đầu. Đau đầu mỗi ngày, thời gian đau kéo dài, có khi đến  hàng tháng, đau từ sang đến tối. Đau tăng lên khi bệnh nhân thấy căng thẳng tâm lý, giảm đau hiệu quả khi bệnh nhân được nghỉ ngơi.

Tất cả các dạng trầm cảm đều có thể có đau đầu đi kèm

Đau đầu lan tỏa hay khu trú ( nhức vùng đỉnh đầu). Nhức có thể ảnh hưởng đến vùng gáy và vùng chẩm. Đau được chia ở mức độ khác nhau, nhưng không ảnh hưởng đến sinh hoạt hàng ngày. Bệnh nhân lo lắng trầm cảm. Khám thần kinh bình thường.

Các bệnh nguyên chính thường gặp

– Các trạng thái lo âu.

– Các trạng thái ám ảnh.

– Loạn thần kinh chức năng.

– Các hội chứng trầm cảm: tất cả các dạng trầm cảm đều có thể có đau đầu đi kèm. Đau đầu là một triệu chứng chính của chứng trầm cảm ở người cao tuổi. Nó có thể trội lên về mặt triệu chứng đến mức các triệu chứng trầm cảm trở về hang thứ yếu. Thấy được sự liên quan của đau đầu với một nguyên nhân cụ thể là yếu tố quan trọng để bắt đầu điều trị trầm cảm.

Điều đáng chú ý là đau đầu do căng thẳng khi khám thần kinh, dùng siêu âm để nghiên cứu các thành mạch trong não, làm điện não đồ, chụp hình quang cắt lớp,… đều không phát hiện được những dấu hiệu tổn thương hệ thần kinh trung ương. Dấu hiệu đặc trưng của đau đầu do căng thẳng là bệnh giảm khi tâm lý bệnh nhân được ổn định, bầu không khí sinh hoạt dể chịu, làm việc vừa sức và thoải mái.

Điều trị và dự phòng

Điều trị đau đầu do căng thẳng không nhanh được, nó đòi hỏi kiên trì và lòng tin vào kết quả sẽ đạt được.

– Tập thể dục hằng ngày để giúp giảm căng thẳng.

– Tự xoa bóp. Sự xoa bóp thường xuyên có tác dụng làm giảm căng thẳng.

– Hạn chế dùng thức uống có chất caffein. Việc dùng nhiều đồ uống có caffein thường làm tăng chứng nhức đầu. Cần giảm từ từ để tránh chứng nhức đầu do bỏ thức uống có chất caffein.

– Giảm trạng thái căng thẳng tinh thần. Thư giãn trước và sau khi làm điều gì đó gây ra nhức đầu.

– Giảm căng thẳng thể chất. Thường xuyên thay đổi tư thế khi làm việc ở văn phòng và mỗi giờ thư giãn 30 giây. Chú ý thư giãn cằm, cổ, vai và các cơ lưng trên.

– Nâng tư thế cổ và vai cao trong lúc làm việc và điều chỉnh nếu cần.

Ghi lại nhật ký đau đầu

Bạn đừng ngạc nhiên nhé vì nó nghe có vẻ không bình thường nhưng đây là lời khuyên đầu tiên của các bác sĩ chuyên khoa dành cho bạn. Bạn hãy ghi lại thời gian, những hoạt động của bạn trước khi đau đầu, bạn đã ăn và uống những gì, mức độ căng thẳng của bạn, và các yếu tố khác có thể là nguyên nhân gây nên đau đầu vào một cuốn sổ nhỏ, điều đó sẽ giúp các thầy thuốc xác định nguyên nhân của chứng đau đầu của bạn.

Loại bỏ những căng thẳng không cần thiết và thư giãn

Khi bạn bị chứng đau đầu hành hạ, bạn không nên ép buộc sức khỏe của mình để đi học hay đi làm, bạn cần được nghỉ ngơi. Bạn hãy lên một kế hoạch cho các hoạt động hàng ngày của mình để có thể giải quyết được hết những việc cần làm trong ngày.Bạn có thể thư giản bằng cách nghỉ giải lao, ngồi thiền, yoga hay xoa bóp. Bạn có thể lựa chọn được phương pháp tốt và phù hợp với ban.

Chú ý tới giấc ngủ của bạn:

Bạn cần được ngủ từ 6 đến 8 giờ mỗi ngày, ngủ đúng giờ và đủ giấc sẽ giúp giảm triệu chứng đau đầu hiệu quả. Trong những kỳ nghỉ lễ hay cuối tuần, nó thực sự là thời gian hấp dẫn để ngủ bù cả ngày. Nhưng, ngủ quá nhiều cũng có thể là nguyên nhân gây ra chứng đau đầu.

Quan tâm đến thói quen ăn uống của bạn

Bạn thường xuyên bỏ bữa hay ăn bất cứ điều gì bạn muốn ăn? Bạn nên thay đổi các thói quen ăn uống xấu này. Bạn không được bỏ qua bữa ăn, nó sẽ làm cho cơ thể bạn không hoạt động đúng. Mặt khác, bạn cần tránh những thức ăn gây ra đau đầu của bạn cho dù đó là những món ăn bạn rất ưa thích.  Bạn không nên uống nhiều rượu vì chất cồn trong rượu sẽ làm cơ thể bị mất nước, tăng triệu chứng đau đầu. Và đặc biệt bạn nên chú ý uống 8 ly nước mỗi ngày để giảm những cơn đau đầu.

Tập thể dục hợp lý

Tập thể dục giúp bạn tăng cường sức đề kháng cho cơ thể, ngoài ra còn có tác dụng đặc biệt với những người bị đau đầu. Một người bị đau đầu nhiều hơn so với những người khác là do các endorphins ít hơn người khác. Vì vậy, để giảm bớt đau đầu bạn cần tăng endorphin. Luyện tập thể dục thường xuyên và đều đặn sẽ làm tăng lượng endorphin giúp bạn giảm đau đầu.

Tránh một số yếu tố có nguy cơ

Bạn nên nhìn vào cuốn nhật ký đau đầu của bạn và kiểm tra những yếu tố nguy có có thể tạo ra cơn đau đầu mới của bạn. Bạn bị đau nửa đầu sau khi ăn một số loại thực phẩm nào đó? Bạn quá bận rộn và căng thẳng? Duy trì nhật ký đau đầu của bạn sẽ giúp bạn và bác sỹ chuyên khoa biết được manh mối là nguyên nhân của chứng đau đầu bạn đang phải chịu. Và khi bạn biết những yếu tố nguy cơ, tất cả những gì bạn cần phải làm là loại bỏ và tránh xa chúng ra.

Đau đầu do những nguyên nhân nào gây nên ?

Đau đầu được chia thành 2 loại chính: Đau đầu nguyên phát (đau đầu không rõ căn nguyên) gồm có đau đầu do căng thẳng; đau nửa đầu migraine; đau nửa đầu trường diễn. Đau đầu thứ phát (do các nguyên nhân bệnh lý khác gây nên) gồm có các bệnh lý của của sọ não: u não, áp xe não, viêm não, viêm màng não, xuất huyết não, xuất huyết màng não; bệnh về mắt, tai mũi họng, răng hàm mặt: các bệnh nội khoa và bệnh tinh thần-thần kinh .

Xoa bóp vùng cổ giúp giảm triệu chứng đâu đầu

Điều trị đau đầu chủ yếu là điều trị nguyên nhân . Bình thường người bị chứng đau đầu có thể tự chữa trị tại nhà nhưng trong một số trường hợp cần đến khám tại các cơ sở y tế. Đặc biệt chú ý đến những trường hợp cần được nhập viện sớm và nhanh nhất  để được điều trị kịp thời để tránh được những biến chứng và nguy hiểm cho bệnh nhân ( như xuất huyết não, viêm màng não, máu tụ trong não, tai biến mạch máu não ….) . Do đó tất cả những trường hợp sau khi dùng thuốc giảm đau, nhưng tình trạng không được cải thiện hoặc tái phát và có sự  nghi ngờ, bệnh nhân cần đến các cơ sở y tế để được chẩn đoán và chữa trị kịp thời.

Bệnh nhân nên đi khám bệnh sớm trong các trường hợp sau:

– Đau đầu kèm động kinh, co giật, các rối loạn tâm thần, mất ý thức.

– Đau đầu kèm theo sốt cao, cổ cứng.

– Đau đầu xuất hiện đột ngột và dữ dội.

– Đau đầu làm bệnh nhân thức giấc hoặc khi nằm thì đau nhiều hơn.

– Đau đầu trong thời gian dài, nhiều tuần không khỏi. Sử dụng thuốc giảm đau có tác dụng nhưng sau đó cơn đau lại tái phát.

– Đau đầu kèm các rối loạn thần kinh (mất thăng bằng, nhìn đôi, yếu người, rối loạn ngôn ngữ, …)

– Đau đầu kèm buồn nôn và nôn

– Cơn đau đầu khác với các cơn đau đầu đã từng bị trước đây.

Những trường hợp đau đầu nhẹ, không kèm theo các dấu hiệu bệnh lý khác bạn có thể điều trị tại nhà

– Bạn hãy bỏ dở công việc mình đang làm và ngồi nghỉ ngơi. Nhắm mắt lại, hít thở sâu, thư giãn đầu và các cơ cổ.

– Tạm nghỉ để thư giãn hoặc thử tập thư giãn.

– Xoa bóp nhẹ rồi mạnh vùng đầu cổ.

– Chườm nóng hoặc tắm nước nóng.

– Nằm nghỉ ngơi trong phòng tối và đắp khăn lạnh lên trán.

– Phối hợp với các phương pháp châm cứu, thôi miên, bổ sung vitamin và muối khoáng…

– Bạn có thể tham khảo ý kiến của thầy thuốc để sử dụng thuốc giảm đau điều trị chứng đau đầu, bạn chỉ nên dùng thuốc giảm đau bậc 1 được đề xuất bởi Tổ chức Y tế Thế giới, gồm có Paracetamol  hoặc Aspirin. Theo khuyến cáo của các thầy thuốc thì để an toàn nên chọn  Paracetamol. Cần sử dụng thuốc giảm đau đúng liều lượng, tránh lạm dụng thuốc. Liều thông thường của Paracetamol đối với người lớn mỗi lần là 500-1.000mg x 3 lần/ngày,  không nên sử dụng quá 3g/ngày; Thời gian dùng Paracetamol không quá 10 ngày ở người lớn hoặc quá 5 ngày ở trẻ em, trừ khi được bác sĩ hướng dẫn.

Áp lực của công việc liên quan mật thiết với chứng đau đầu

Cảm xúc hay áp lực trong công việc và cuộc sống có sự liên quan mật thiết với chứng đau nửa đầu hoặc đau đầu nặng, đó là tín hiệu kêu cứu tự nhiên của cơ thể . Khi bệnh nhân biết được mối quan hệ này, và tích cực tìm kiếm các phương pháp để làm giảm áp lực, chứng đau đầu cũng sẽ theo đó biến mất.

Cảm xúc hay áp lực trong công việc có sự liên quan mật thiết với chứng đau đầu

Khi bạn thay đổi giờ ngủ

Khi bạn thay đổi giờ ngủ, chẳng hạn như ngủ muộn hoặc sớm hơn so với mọi khi nhịp sinh học của cơ thể sẽ bị phá vỡ. Cơn đau đầu thường sẽ xuất hiện vào buổi sáng sau khi bạn ngủ dậy. Vì vậy, bạn hãy cố gắng duy trì giờ ngủ cố định, và đủ giấc, khoảng 8 giờ mỗi ngày.

Chứng đau đầu đến từ thực phẩm, đồ uống

Có khoảng 12 – 15% trường hợp đau nửa đầu là do ăn uống. Nitrit natri và natri và các chất bảo quản trong các thực phẩm như thịt hun khói, thịt lợn nướng, xúc xích có khả năng kích thích gây cơn đau nửa đầu. Một số trường hợp bị đau đầu do đường nhân tạo, một số phản ứng tiêu cực với turamine, một số hóa chất có trong kem chua, rượu vang, men bia, và pho mát để lâu ngày. Ngay cả rượu trắng, vang trắng hay sâm banh cũng có thể gây đau đầu, do cồn là nguyên nhân làm cho các mạch máu não phồng ra.

Cà phê

Caffeine có trong cà phê làm co thắt các mạch máu và gây ra hiện tượng đau đầu. Caffeine tác động đến đau đầu ở những mức độ khác nhau ở những người khác nhau. Một vài người, uống một lượng caffeine vừa phải (1 ly cà phê mỗi ngày) là có thể trị đau đầu, nhưng với một số người, chỉ một chút caffeine có thể làm tăng cơn đau đầu. Và nếu bạn là một “tín đồ” của cà phê nhưng lại thường xuyên thấy đau đầu thì phương pháp tốt nhất là bạn nên tiết chế nhu cầu, giảm cả về chất và lượng cà phê bạn uống mỗi ngày.

Mùi hương đậm đặc

Nguyên nhân gây ra chứng đau nửa đầu ở nhiều người có thể đến từ những mùi hương đậm đặc, ngay cả những mùi dể chịu. Bởi vì mùi hương có thể gây kích thích hệ thần kinh. Mùi sơn, nước hoa và một số loại hoa… có thể gây ra chứng đau nửa đầu.

Phụ kiện của tóc

Cách trang điểm cho tóc cũng có thể là lý do làm bạn bị đau đầu. Bạn có thể bị căng các mô liên kết trong da đầu khi buộc tóc đuôi ngựa chặt. Đeo băng đô, đội mũ chật , tết bím, cũng gây ra hậu quả tương tự. Và nếu đây chính là lý do làm bạn bị đau đầu thì bạn hãy để tóc tự nhiên. Điều đó có thể giúp bạn giảm đau nhanh chóng.

Hút thuốc

Hút thuốc cũng là một nguyên nhân làm bạn bị đau đầu. Đau đầu không chỉ gặp ở người hút mà cả người xung quanh. Nicotine có trong thuốc là làm co các mạch máu trong não. Từ bỏ thuốc lá hoặc giảm sự tiếp xúc với khói thuốc có tác dụng chữa trị cơn đau rất hiệu quả.

Các hoạt động thể chất

Các hoạt động thể chất nhiều khi cũng gây kích thích và dẫn tới đau đầu. Bạn hãy tìm một phương pháp tập luyện phù hợp với thể lực. Bạn cũng nên chú ý khởi động hợp lý trước khi tập, dinh dưỡng đầy đủ, uống đủ nước để giảm nguy cơ dẩn đến đau đầu.

Bệnh bắt đầu sớm trong đời sống bệnh nhân, thường bắt đầu lúc còn nhỏ hoặc thiếu niên. Sau nhiều năm lắng xuống thì bệnh tái phát ở tuổi trưởng thành. Bệnh tiến triển thành cơn. Cơn đau ngày càng thưa sau 40 tuổi và có thể mất đi, nhưng bệnh  có xu hướng nặng lên ở thời kỳ tiền mãn kinh.

Khi bị đau nửa đầu cần dùng thuốc theo chỉ dẫn của bác sĩ.

Phân loại bán đầu thống

Đau nửa đầu được chia làm 2 loại chính:

• Bán đầu thống chung
• Bán đầu thống cổ điển

Ngoài ra, còn có cơn bán đầu thống liệt mắt, trạng thái bán đầu thống, bán đầu thống võng mạc…

Các triệu chứng thường gặp

Cơn bán đầu thống chung

Bệnh nhân thường thấy rối loạn khí chất, mệt mỏi, rối loạn tiêu hóa, cảm giác đói, ngủ gà xảy ra vài giờ trước cơn đau vào buổi sáng.

Đau đầu là triệu chứng điển hình nhất, bệnh nhân thường đau vào buổi sáng, đau dữ dội trong vài giờ. Thời gian đau thường trong ngày, nhưng có trường hợp kéo dài vài ngày nhưng không quá 3 ngày. Bệnh nhân thường đâu một bên đầu, có khi kín đáo, chỉ thấy đau khi cử động đầu, có khi đau dữ dội phải ngừng mọi công việc. Đau tăng khi gắng sức, có tác động của âm thanh và ánh sang, giảm khi nghỉ ngơi và khi trong bóng tối.

Đau thường đi kèm với các rối loạn tiêu hóa, buồn nôn, nôn, hay cáu gắt…

Cơn bán đầu thống cổ điển

Đau nữa đầu thường đi kèm với các rối loạn về thị giác như thấy đom đóm sáng hoặc lấp lánh ở trung tâm nhìn, sau đó lan lan rộng từ một bên ra ngoại vi, nhìn hình gãy khúc, đường zic- zắc; ù tai; chóng mặt. Có thể có dị cảm một bên bàn tay, rối loạn ngôn ngữ, vận động thường ít gặp.

Ứng dụng mới

Bạn không thể tưởng tượng được cái đau khủng khiếp, nếu như bạn chưa từng bị chứng đau nửa đầu. Tuy nhiên, với những người bệnh bị chứng đau nửa đầu (hội chứng migrain) thì có lẽ sẽ không bao giờ họ quên được. Một cái đau nhói, đau như xuyên thấu sọ, một cái đau tưởng chừng như có thể bổ tung sọ ra mà lấy hết cái đau. Điều đặc biệt là người bệnh chỉ bị đau nửa đầu và cơn đau lại rất hay tái phát.

Hiện tại, bệnh đau nửa đầu vẫn chưa rõ nguyên nhân và chưa tìm ra biện pháp điều trị tận gốc. Bởi vậy, trong khi chờ đợi các biện pháp điều trị mang tính triệt căn, các nhà khoa học phải tìm cách nào đó để giảm được phần nào sự đau đớn cho bệnh nhân.

Công nghiệp dược đã bào chế một số thuốc áp dụng cho bệnh này. Tuy nhiên thì, thuốc uống vẫn chưa có tác dụng hoàn hảo như mong muốn. Có nhiều trường hợp, những cơn đau đầu vẫn không thể cắt đứt, tức là do tác dụng dược lý chưa đủ mạnh. Có những trường hợp còn bị tái phát liên tục, tức là do tác dụng dự phòng chưa đảm bảo. Và việc sử dụng thuốc liên tục và kéo dài đã tạo thuận lợi cho những tác dụng phụ không mong muốn xảy ra, là một trở ngại không thể không phủ nhận.

Liệu pháp “kích thích điện xuyên sọ”.

Mới đây, các nhà khoa học đã nghiên cứu để tìm ra những biện pháp mang tính khả thi hơn. Các biện pháp mới này có thể chưa hoàn toàn thay thế được thuốc uống nhưng ít ra nó cũng có tác dụng đảm bảo cho việc điều trị được khả quan hơn rất nhiều.

Theo lý thuyết thì, đau dẫn truyền trong thần kinh là do sự dẫn truyền dòng điện gây ra. Câu hỏi đặt ra là tại sao không dùng chính dòng điện để phá hủy mọi dẫn truyền đau. Nhưng vấn đề là kích thích như thế nào, cường độ là bao nhiêu và kích thích vào đâu? Theo nguyên lý dòng điện, người ta đã thử nghiệm và ứng dụng liệu pháp dùng dòng điện tác dụng trên não bộ và thành công trong nhiều bệnh lý của cơ quan tối cao này. Một trong các biện pháp đó là “kích thích điện xuyên sọ”.

Theo đó, liệu pháp mới này đã được các nhà khoa học đến từ Trường Kỹ thuật Grove (Mỹ)  sản xuất và ứng dụng thành công trong việc giảm cơn đau nửa đầu. Tại đây, các kỹ sư sinh học đã thiết kế ra thiết bị “kích thích điện xuyên sọ” và công việc điều trị của họ đã mang lại nhiều kết quả khả quan ở những người tham gia nghiên cứu.

Bản chất của liệu pháp

Bản chất của liệu pháp “kích thích điện xuyên sọ” thực ra là dùng một dòng điện thích hợp cho đi thẳng vào não bộ nhằm tác dụng lên những trung khu thần kinh đặc hiệu. Một trong những liệu pháp kinh điển và nổi tiếng đó là sốc điện để điều trị chứng trầm cảm. Tuy nhiên, dùng dòng điện vào để điều trị chứng đau nửa đầu thì thật là mới mẻ và cực kỳ táo bạo.

Dụng cụ bao gồm 3 bộ phận chính là pin tạo dòng điện, 2 điện cực và một máy tính điều khiển. Pin đảm nhận nhiệm vụ là bộ phận tạo ra dòng điện để dòng điện này đi vào trong não bộ. Dòng điện ra khỏi pin là dòng điện 9V và có cường độ là 2mA nên không hề gây nguy hiểm, chỉ tương đương như dòng điện của một cái iphone. Hai điện cực gồm một điện cực âm và một điện cực dương.

Dòng điện sẽ tạo thành một vòng khép kín chạy từ điện cực âm, xuyên qua não bộ, đi sang điện cực dương. Máy tính sẽ có tác dụng điều khiển cường độ dòng điện, chu kỳ phát điện và thời gian điều trị trong một lần. Các bộ phận này được tích hợp và kết nối với nhau để thực hiện ý định điều trị.

Điện dẫn truyền tới tận từng kết nối thần kinh.

Điểm quan trọng trong liệu pháp này là thiết kế một dòng điện thích hợp 9V và đặt điện cực ở vị trí chuẩn. Vị trí điện cực phải đảm bảo đưa dòng điện vào đúng vị trí gây đau và cắt bỏ cơn tái phát. Theo đó, các nhà nghiên cứu đã đặt các điện cực ở vị trí sau gáy người bệnh. Điểm đặt này đã tạo ra sự thành công cho các kỹ sư sinh học.

Để thử nghiệm tác dụng điều trị, người ta đã tiến hành điều trị thử nghiệm trên 13 người bệnh bị đau nửa đầu mạn tính và đã từng dùng nhiều thuốc giảm đau. Trước khi điều trị, người ta đã tiến hành cắt bỏ toàn bộ thuốc trong vòng hai tuần để đảm bảo sự khách quan. Sau đó tiến hành thử nghiệm một cách ngẫu nhiên, một nhóm người được điều trị bằng liệu pháp “kích thích điện xuyên sọ” còn một nhóm thì được điều trị bằng liệu pháp “giả”.

Trong một tháng, kết quả ấn tượng, mức độ đau nửa đầu đã giảm và nguy cơ xảy ra cơn tái phát  giảm được 37%. Trong khi đó, ở những người dùng thuốc, thì mức độ giảm đau đạt cũng được như trên tuy nhiên thì  nguy cơ tái phát là 15 cơn trong 1 tháng. Phân tích trên trường điện từ trong não bộ cho thấy dòng điện đã đi vào hầu hết các trung khu đau và có tác dụng ức chế làm giảm cảm giác đau.

Bước đầu cho thấy liệu pháp này có tiến triển rất tích cực. Trong vòng 4 tuần, với 10 lần điều trị, và mỗi lần 20 phút phát xung điện là phát huy tác dụng điều trị duy trì trong vòng 4 tuần kế tiếp mà không gây ra một biến cố đáng kể nào. Liệu pháp mới này hứa hẹn sẽ mở ra một bước đột phá mới trong điều trị các chứng bệnh thần kinh dùng dòng điện đi sâu vào trong não bộ. Chỉ cần đeo vào đầu và làm việc bình thường, mà không cần dùng thuốc và không cần phải đến bệnh viện. Thậm chí có thể ngồi xem tivi là hoàn thành một lần điều trị.

Theo PGS.TS. sinh học Bikson, Trưởng nhóm nghiên cứu cho biết: “Đau đầu là triệu chứng khó chịu nhất trong bệnh này. Nếu như một liệu pháp có thể giúp giảm đau không thôi thì đó cũng là một liệu pháp vô cùng ý nghĩa. Còn nếu như nó có thể dự phòng tái phát thì biện pháp rất đáng được xem xét”.

Nguyên nhân của các cơn đau đầu rất đa dạng

Theo nghiên cứu dịch tễ về đau đầu trong một năm (2004 – 2005) tại châu Âu, cho thấy tỷ lệ người lớn bị đau đầu căng thẳng là 51%, Migraine 14% và đau đầu mạn tính là 4%. Tuy nhiên, chỉ có 1% số người phải đi cấp cứu vì chứng đau đầu nghiêm trọng. Theo phân loại của Hội Đau đầu Quốc tế (IHS) năm 2003, đau đầu được phân loại chi tiết thành 14 nhóm nguyên nhân.

Đa phần các loại đau đầu là lành tính, 95 – 98% các trường hợp mắc bao gồm: đau đầu Migraine, đau đầu type căng thẳng; đau đầu chuỗi và các đau đầu mạn tính; đau đầu do nhiễm khuẩn; đau đầu do hóa chất; đau đầu hoặc mặt do bệnh lý mắt, tai, mũi, xoang, răng, miệng, cổ, gáy; đau đầu do các bệnh tâm thần; đau các dây thần kinh sọ não…

Như vậy, nguyên nhân gây đau đầu rất phong phú và đa dạng, có khi chỉ là những cơn đau đầu thông thường, thậm chí có thể tự khỏi mà không cần điều trị cho đến những cơn đau đầu là biểu hiện của những bệnh nguy hiểm đến tính mạng như xuất huyết não, u não, phình mạch não…

Khi bị đau đầu bất thường cần đến cơ sở y tế để tìm nguyên nhân và chữa trị.

Thế nào là cơn đau đầu ác tính?

Có nhiều loại đau đầu rất nguy hiểm, có thể cướp đi tính mạng của người bệnh (1 – 4%), được gọi là đau đầu ác tính bao gồm: u não, u não di căn từ nơi khác đến; áp-xe não, viêm não, lao màng não, viêm màng não, nấm não; đột quỵ não, dị dạng mạch máu não, huyết khối tĩnh mạch não, xuất huyết màng não; chấn thương sọ não… Sau đây là một số loại đau đầu nguy hiểm có thể để lại di chứng và ảnh hưởng đến tính mạng của người bệnh nếu không được thăm khám và điều trị kịp thời:

Đau đầu do u não hoặc di căn ung thư phổi lên não:

Thường đau khú trú một vùng của não, đau xuất hiện từ từ và ngày càng tăng dần, đau nhiều về đêm, khi nằm. Đau có thể kèm theo co giật cục bộ hoặc mất ý thức (động kinh), buồn nôn và nôn, yếu chân tay một bên, méo miệng, nói khó, đi lại loạng choạng, rối loạn tâm thần, rối loạn ý thức.

Đau đầu do viêm não, viêm màng não virut, viêm màng não mủ, áp-xe não, nấm não:

Luôn kèm theo hội chứng nhiễm khuẩn nhiễm độc, với sốt cao kéo dài, nôn, rối loạn tâm thần, rối loạn ý thức hoặc co giật động kinh. Tính chất đau đầu lan tỏa, đau từ âm ỉ đến khá dữ dội, đau liên tục tăng dần, người bệnh thường vật vã, kích thích.

Đau đầu do chảy máu não, xuất huyết màng não:

Thường xuất hiện đột ngột, đau khá dữ dội đến rất dữ dội, đau đầu kiểu sét đánh (xuất huyết dưới nhện), thường đau liên tục kéo dài từ 2 đến 3 tuần. Đau thường kèm theo nôn hoặc buồn nôn, liệt nửa người, méo miệng, nói khó, rối loạn ý thức, rối loạn đại tiểu tiện… Đau đầu trong huyết khối tĩnh mạch sâu thường đau vùng đỉnh đầu và nửa đầu phía sau, đau nhiều về đêm và khi nằm, đau dữ dội như vỡ nứt đầu, xuất hiện từ từ tăng dần. Có thể kèm theo co giật động kinh, yếu chân tay, buồn nôn…

Đau đầu do chấn thương sọ não:

Xảy ra sau một chấn thương vùng sọ não đủ mạnh gây bất tỉnh, sau đó xuất hiện đau đầu, buồn nôn, yếu nửa người, rối loạn ý thức. Với người già, đôi khi chỉ một va chạm nhẹ không gây sang thương hộp sọ hoặc mất ý thức nhưng vẫn có thể gây máu tụ dưới màng cứng mạn tính. Người bệnh thấy đau khắp đầu, đau xuất hiện một vài ngày hoặc một vài tuần sau va chạm. Đau âm ỉ liên tục và tăng dần, khi chảy máu nặng sẽ gây buồn nôn và nôn, rối loạn ý thức, liệt nửa người, rối loạn đại tiểu tiện.

Làm gì khi có biểu hiện đau đầu bất thường?

Khi có biểu hiện đau đầu khác thường, cần đến ngay bệnh viện để khám cụ thể và dùng các phương tiện cận lâm sàng như chụp cắt lớp thường, chụp cộng hưởng từ, chụp cắt lớp đa dãy… để xác định nguyên nhân gây đau đầu. Tuyệt đối không nên chủ quan với các cơn đau đầu bất thường chưa rõ nguyên nhân và quy vội là do thời tiết, do thiếu máu não, do hội chứng tiền đình… mà tự mua các thuốc giảm đau, cảm cúm về dùng. Đối với những dạng đau đầu, đặc biệt là những cơn đau đầu ác tính nói trên cần phải được khám xét cẩn thận để xác định nguyên nhân gây bệnh và điều trị kịp thời.