Khi  bị động kinh bạn nê đỡ bệnh nhân nằm xuống, cho đầu nghiêng sang một bên để tránh làm tắt đường thở do dị vật, không nên đưa bất kỳ vật gì vào miệng bệnh nhân.

1. Làm gì khi người bệnh lên cơn động kinh?

Khi gặp một người đang lên cơn động kinh bạn hãy nhớ rằng: Nguyên tắc chính là phòng tránh tai nạn, chấn thương cho bệnh nhân, hạn chế tối đa các thương tổn do co giật gây ra.

Những điều nên làm:

– Đỡ bệnh nhân nằm xuống, cho đầu nghiêng sang một bên để tránh làm tắt đường thở do dị vật, nếu có thể thì chêm gối hoặc mền dưới đầu bệnh nhân để giảm sang chấn khi co giật.

– Nới lỏng cổ áo bệnh nhân, hút đàm nhớt, lấy thức ăn hay răng giả ra, đảm bảo đường thở luôn được thông suốt.

– Ngáng lưỡi bằng đũa có quấn khăn hoặc dùng miếng cao su cứng để tránh trường hợp bệnh nhân cắn phải lưỡi.

– Có thể dùng tay đè lên các khớp lớn như khớp gối để giảm nguy cơ trật khớp do co giật.

– Không tụ tập đông người, giải tỏa đám đông để môi trường xung quanh bệnh nhân thông thoáng, dễ thở và không gây va chạm khi lên cơn co giật.

– Di dời những vật nguy hiểm xung quanh bệnh nhân để tránh tai nạn, chấn thương như: bàn ghế, đồ thủy tinh, vật sắc nhọn, nước nóng… hoặc di dời bệnh nhân khỏi nơi nguy hiểm: bếp lửa, lòng đường, bờ kênh…

– Bình tĩnh theo dõi biểu hiện cơn động kinh của người bệnh, sau khi ổn định mới cho đi khám bác sĩ. Nếu cơn động kinh kéo dài hơn 5 phút hoặc có hai cơn liên tiếp gần nhau thì phải đưa đi cấp cứu ngay.

Những điều không nên làm:

– Không đưa bất cứ gì vào miệng bệnh nhân. Việc này có thể gây thêm chấn thương cho bệnh nhân (nếu là vật cứng), gây cản trở hô hấp (khăn, giẻ…) và có nguy cơ làm tắt đường thở gây tử vong.

– Không được đè bệnh nhân xuống hay trói, cột bệnh nhân. Như vậy không thể làm bệnh nhân ngưng co giật mà còn có thể gây thêm chấn thương.

– Không tạt nước vào mặt bệnh nhân.

– Không nên di dời bệnh nhân một đoạn xa nếu chỉ có một mình, không cõng, bế bệnh nhân xuống cầu thang, chạy trong hành lang hẹp hay nơi chật chội có nhiều đồ đạc, máy móc dễ gây tai nạn.

2. Điều trị bệnh động kinh

Động kinh nếu được phát hiện sớm và điều trị đúng cách thì khả năng khỏi bệnh hoàn toàn là rất cao. Tuy nhiên không phải chữa khỏi được tất cả nhưng có thể khẳng định: nếu tuân theo đúng phác đồ điều trị, mọi bệnh nhân đều có thể giảm được cơn co giật.

Có ba loại thuốc chống động kinh chính, đó là:

– Loại có tác dụng với mọi thể động kinh (bao gồm các cơn vắng ý thức điển hình) như: benzodiazepin, acid valproic…

– Loại có tác dụng với mọi cơn động kinh (trừ các cơn vắng ý thức điển hình), thường dùng là phenobarbital, diphenylhydantoin…

– Loại chỉ có tác dụng với một vài thể loại động kinh như Suxinimid, oxazolidin, sultiam.

Lưu ý: – Thuốc điều trị phải do bác sĩ chỉ định phải căn cứ vào thể bệnh, loại cơn lâm sàng và thể trạng bệnh nhân.

– Nên cân nhắc khi quyết định dùng thuốc chống động kinh vì thuốc chỉ chữa triệu chứng, không ảnh hưởng quyết định tới tiến triển của bệnh.

– Nếu bạn đang dùng thuốc, tuyệt đối không được tự ý ngưng thuốc hoặc thay đổi liều lượng. Nếu không, bệnh nhân có thể gặp tai biến và biến chứng.

1. Triệu chứng bệnh động kinh ở trẻ

 Cơn toàn thể

Trẻ bị co giật toàn thân, cơn co giật cơ ngắn và đối xứng 2 bên, bị té ngã; cứng người, tăng nhịp tim, tăng huyết áp, dãn đồng tử, có thể cắn lưỡi, thở hổn hển, ngưng thở, đái dầm, sùi bọt mép; mất ý thức một thời gian ngắn: mắt bất động, nhìn xa xăm, mơ màng, ngừng ngắt quãng các hoạt động đang làm.

Cơn cục bộ

Bao gồm có các biểu hiện sau:

+ Trẻ co giật ở một phần cơ thể: co giật ngón tay, ngón chân, nửa mặt hoặc nửa người.

+ Trẻ rối loạn cảm xúc, hành vi: Đang học trong lớp bỗng trẻ đứng dậy đi đi lại lại hoặc bỏ chạy ra ngoài, miệng có các động tác tự động (nhai, nuốt, liếm, ngoạm), động tác tay (gãi, cọ xát, lục tìm đồ vật, cài mở nút áo), thay đổi sắc mặt… Cơn này kéo dài 5-10 phút (có khi 30 phút), khi hết cơn trẻ trở lại bình thường.

Cơn vắng ý thức thoáng qua

Trẻ ngưng hoạt động trong chốc lát, bị ảo giác, không nhìn thấy, ù tai, không biết chuyện gì xảy ra xung quanh. Cơn này chỉ kéo dài vài giây.

2. Nguyên nhân phát sinh bệnh động kinh ở trẻ

Động kinh ở trẻ em có thể do nhiều nguyên nhân khác nhau gây nên như:

– Mẹ bị chấn thương, ngộ độc khi mang thai.

– Trẻ bị sinh non, bị ngạt khi sinh, có can thiệp gây tai biến.

– Nhiễm trùng hệ thần kinh như: tiền sử viêm não, viêm màng não, chấn thương, u não, các bệnh lý về não…

– Suy hô hấp nặng, sốt cao co giật nhiều lần.

– Do bệnh bẩm sinh, thế hệ trước có người bị thì thế hệ sau có nguy cơ mắc bệnh cao hơn.

– Nhiều trường hợp không xác định được nguyên nhân.

3. Xử trí khi trẻ bị động kinh

Khi trẻ lên cơn động kinh, bà mẹ nên đưa trẻ vào nơi an toàn, tránh để con va chạm vào thành, tường… Đặt đầu trẻ nghiêng qua một bên để đờm nhớt (nếu có) chảy ra. Nới rộng quần áo cho trẻ, chèn miệng bằng khăn hoặc vật mềm, không giữ tay chân bé khi đang co giật, tránh đông người đứng xung quanh.

Tránh giật tóc hoặc kéo tay chân trẻ, không đưa bất cứ thứ gì vào miệng trẻ để tránh gây biến chứng hoặc nghẹt thở. Cơn co giật thường diễn ra trong 5-10 phút, sau cơn giật trẻ thường ngủ, để trẻ yên tĩnh, nếu trên 15 phút thì phải đưa ngay đến cơ sở y tế.

Khi đã xác định trẻ bị động kinh, cần đưa trẻ đến bác sĩ điều trị và làm các xét nghiệm như: siêu âm não, CT Scanner sọ não, MRI sọ não … để tìm tổn thương thực thể ở não bộ (nếu có) và điều trị tận gốc.

4. Cách phòng tránh và chăm sóc

– Gia đình là nơi gần gũi và thân thuộc nhất với trẻ nên đóng vai trò rất quan trọng trong điều trị động kinh, luôn luôn động viên, khuyến khích trẻ, không để trẻ bị căng thẳng, khi tâm hồn trẻ được an bình, tư tưởng vui vẻ thì bệnh động kinh sẽ thưa dần.

– Trông nom giáo dục trẻ cẩn thận, tránh các nguy hiểm có thể xảy ra khi lên cơn mà không có người lớn bên cạnh như khi ra đường, chạy xe, bơi lội…

– Cho trẻ ăn uống điều độ, đủ chất dinh dưỡng, đảm bảo đủ chất đường, đạm và chất béo, không dùng các chất kích thích như: cà phê, rượu bia, thuốc lá…

Lưu ý không có chế độ dinh dưỡng riêng biệt nào cho trẻ động kinh.

– Cho trẻ uống thuốc đúng và đều đặn theo chỉ dẫn của bác sĩ.

– Nên báo cho thầy cô giáo, bạn bè biết tình trạng bệnh, để có thể có thái độ thông cảm, giúp đỡ trẻ đúng mức.

1. Động kinh là gì?

Động kinh là tình trạng rối loạn bệnh lý, trong đó các tế bào thần kinh ở một thời điểm nào đó sẽ phát ra các xung điện bất thường. Các xung điện này gây ra rối loạn chức năng tạm thời các tế bào thần kinh khác của não từ đó làm cho con người có cử động và cảm giác bất thường, hôn mê hoặc mất ý thức. Mỗi lần như vậy gọi là cơn động kinh.

Cơn động kinh tự bộc phát, bệnh nhân khó kiểm soát hay biết trước được.

2. Nguyên nhân gây động kinh

– Động kinh vô căn: Có thể không tìm thấy nguyên nhân hoặc tìm thấy yếu tố di truyền trong 10-25% trường hợp.

– Động kinh triệu chứng: tức là có tổn thương não mắc phải.

Nguyên nhân gây ra động kinh bao gồm chấn thương sọ não, tổn thương não trong giai đoạn bào thai, sang chấn sản khoa, sau phẫu thuật sọ não… Cũng có thể do bị ngã đập đầu vào vật cứng hoặc nền gạch cứng, hoặc ngủ trên giường lăn xuống, đập đầu vào nền đất gây chấn thương ở đầu.

U não chiếm 10% so với các nguyên nhân gây động kinh khác. U hay gây động kinh là u lành tính, u màng não, u tế bào hình sao, rất hiếm khi là do u ác tính hoặc do di căn.

Nguyên nhân do mạch máu: như tai biến mạch máu não, phồng động mạch-tĩnh mạch, dị dạng mạch máu não… Do nhiễm khuẩn nội sọ như áp xe não, viêm não, viêm màng não.

Một số tỷ lệ thấp gây bệnh động kinh do nghiện rượu, rối loạn điện giải, thiếu O2 cấp, ngộ độc CO2…

3. Biểu hiện của bệnh động kinh là gì?

– Cơn động kinh cục bộ (Bravais Jacksen): không có động kinh toàn thân mà chỉ có co giật, thường bắt đầu ở ngón tay cái, ngón chân cái rồi lan rộng thêm đến các vùng xung quanh. Thường ý thức vẫn còn, thời gian cơn ngắn chỉ vài phút.

– Cơn động kinh toàn thể (Cơn lớn): Vài giờ hoặc vài ngày trước đã có 1 số dấu hiệu báo trước như cơn đau nửa đầu, cơn đau dây thần kinh, rối loạn cảm giác…, khi bắt đầu lên cơn có một số dấu hiệu rõ ràng hơn.

Giai đoạn trương lực: Là giai đoạn khởi đầu của cơn động kinh, người bệnh đang bình thường đột nhiên kêu lên một tiếng rồi ngã xuống bất tỉnh, trong khi đó chân tay cứng lại, ngực không thở được nữa, người xanh tái, hai hàm răng nghiến chặt, mắt trợn ngược và thâm tím do ngạt. Giai đoạn này thường kéo dài 30 giây.

Giai đoạn giật rung: Toàn thân người bệnh co giật liên tiếp, ngắn, mạnh, có nhịp, hai mắt giật ngang hoặc giật lên, lưỡi bị đẩy ra ngoài, sùi bọt mép. Giai đoạn này thường kéo dài 1-2 phút.

Giai đoạn hôn mê: Là giai đoạn cuối cùng của cơn động kinh toàn thân, người bệnh nằm yên, toàn thân mềm nhão, thở khò khè, không nhớ những gì đã xảy ra, da dẻ bớt xanh tái nhìn như một người ngủ say. Giai đoạn này thường từ 5-10 phút.

4. Ai có nguy cơ bị động kinh?

Tất cả chúng ta đều có nguy cơ bị động kinh. Động kinh là một từ bao trùm cho tình trạng gây ra bởi nhiều nguyên nhân và có thể xảy ra ở bất cứ tuổi nào. Thật sự, mỗi người chúng ta có nguy cơ 1/50 sẽ bị động kinh ở một thời điểm nào đó trong cuộc đời.