Bệnh nhân viêm thận bị phù

1. Triệu chứng

Biểu hiện chính của viêm cầu thận là phù, tiểu máu, tiểu đạm, đái ít và tăng huyết áp.

Bệnh nhân bị đau nhói vùng hông với nóng sốt cao và đôi khi có kèm theo triệu chứng bàng quang như tiểu nhiều lần, đi tiểu đau…, trong người rất mệt mỏi. Khi sự viêm nhiễm phát triển mạnh sẽ khiến bệnh nhân có các triệu chứng như đau lưng, ớn lạnh, buồn nôn và nôn.

2. Nguyên nhân

Nguyên nhân là do vi khuẩn, đa số do trực khuẩn gram (-) như nhiễm Secheria Coli, trực khuẩn mủ xanh (pseudomonas Aerugnosa). Cũng có trường hợp nhiễm tụ cầu vàng gây bệnh (S. Aureus). Các vi khuẩn này thường xâm nhập vào đài bể thận theo đường tiết niệu, sinh dục, bắt đầu từ bộ phận sinh dục ngoài, niệu đạo, bàng quang, niệu quản rồi đến đài, bể thận. Nhiễm khuẩn đa số là theo đường ngược dòng gây viêm ở đài bể thận rồi vào tổ chức kẽ của thận. Cũng có thể đi theo đường máu hoặc bạch huyết vào thận. Tình trạng viêm nhiễm cấp tính này cũng có thể do vi khuẩn theo đường máu, bạch huyết xâm nhập vào thận.

3. Phòng ngừa

Để phòng chống bệnh này, cần hạn chế nguyên nhân của bệnh. Có thể kết hợp dùng thảo dược và vệ sinh sạch sẽ để ngăn chặn vi khuẩn viêm nhiễm. Nhà vệ sinh sạch cũng là một nhân tố quan trọng để tránh mắc bệnh này.

Cần uống nhiều nước mỗi ngày, nên uống ít nhất 1,5 đến khoảng 2 lít nước mỗi ngày có thể là nước lọc, nước râu ngô, bông mã đề… để giúp làm loãng nước tiểu và góp phần loại bỏ vi khuẩn.

Đối với các bệnh viêm nhiễm ở đường tiết niệu cần được điều trị triệt để.

4. Điều trị

Tiến triển thường là tốt nếu điều trị kháng sinh đúng và đủ liều, các triệu chứng lâm sàng thường khỏi nhanh, nhiệt độ giảm, tiểu tiện nhanh trở lại bình thường, bạch cầu niệu giảm, bạch cầu máu cũng giảm. Kháng sinh là biện pháp quan trọng được sử dụng điều trị, đặc biệt là các kháng sinh có tác dụng tốt đối với vi khuẩn gram (-). Điều trị triệu chứng theo từng trường hợp: nếu sốt cao, đau phải dùng thuốc hạ sốt, thuốc giảm đau. Đặc biệt phải tìm ra nguyên nhân gây bệnh để điều trị triệt để như sỏi thận, sỏi tiết niệu, các bệnh viêm nhiễm ở bàng quang, tiền liệt tuyến, âm đạo…

Nếu điều trị không đúng bệnh sẽ tái phát nhiều lần, chuyển thành mạn tính, tăng huyết áp, suy thận, bệnh nhân có thể tử vong do nhiễm khuẩn huyết, sốc nhiễm khuẩn hoặc hội chứng urê máu cao.

5. Chăm sóc

Người bệnh thường mỏi mệt, chán ăn nên phải động viên, tạo không khí thoải mái cho người bệnh khi ăn. Thay đổi và chế biến thức ăn phù hợp khẩu vị. Cung cấp cho người bệnh một số thông tin về bệnh như bệnh có thể tiến triển tốt nếu thực hiện nghiêm túc chế độ chăm sóc và điều trị bệnh, giúp người bệnh an tâm điều trị. Hướng dẫn người bệnh thực hiện chế độ ăn uống bệnh lý, vệ sinh cơ thể, chế độ vận động phù hợp. Đảm bảo dinh dưỡng và cân đối các thành phần dinh dưỡng.

Người bệnh nên thường xuyên theo dõi bệnh tại cơ sở y tế.

1. Triệu chứng

Triệu chứng chủ yếu trong hội chứng thận hư là phù. Phù có đặc điểm: phù toàn thận, tiến triển nhanh và nặng. Thời gian đầu, phù chỉ ở những tổ chức lỏng lẻo như mi mắt hoặc bàn chân nhưng nhanh chóng thành phù mọng đa màng. Trọng lượng của bệnh nhân có thể tăng lên đến 10kg hoặc hơn.

Bệnh nhân có thể bị khó thở do phù phổi và tràn dịch màng phổi hoặc chèn ép cơ hoành do cổ trướng. Triệu chứng tức bụng do cổ trướng cũng thường gặp. Ngoài ra, bệnh nhân cảm thấy toàn thận mệt mỏi, da xanh, ăn kém.

2. Nguyên nhân

Có nhiều nguyên nhân khác nhau gây ra hội chứng thận hư, làm tổn thương thận, đặc biệt là tốn thương màng đáy cầu thận. Là nguyên nhân bất thường làm xuất hiện protein trong nước tiểu.

Nguyên nhân thường gặp nhất ở trẻ em là bệnh cầu thận với sang thương tối thiểu, còn ở người lớn nguyên nhân thường gặp là viêm vi cầu thận màng (sang thương màng).

Hội chứng thận hư có thể xảy ra sau khi nhiễm trùng, do thuốc, nhiễm độc thai nghén, rối loạn do di truyền, bệnh tự miễn, bệnh hệ thống như tiểu đượng, lupus ban đỏ hệ thống, đa u tuỷ, và thoái hoá dạng bột.

3. Phòng ngừa

Thường ít có biện pháp phòng ngừa nào hữu hiệu. Việc điều trị nguyên nhân gây ra là biện pháp phòng ngừa tốt nhất cho hội chứng thận hư.

4. Điều trị

Thận hư là một bệnh mạn tính, diễn biến với các đợt bột phát. Dưới tác dụng điều trị sẽ làm thuyên giảm bệnh hoàn toàn. Nhưng bệnh thường tái phát, do đó phải theo dõi lâu dài nhiều năm và thuyết phục bệnh nhân tuân thủ chế độ điều trị.

Thuốc Corticosteroid, ức chế miễn dịch, hạ áp và lợi tiểu có thể giúp kiểm soát triệu chứng. Kháng sinh cần thiết để kiểm soát nhiễm trùng. Thuốc ức chế men chuyển làm giảm đáng kể lượng protein trong nước tiểu và vì vậy nó thường được chỉ định trong điều trị hội chứng thận hư.

Nếu có cao huyết áp, thì cần phải điều trị một cách nghiêm túc. Việc điều trị cholesterol và triglyceride trong máu cao cũng thường được khuyến cáo để giảm nguy cơ xơ vữa động mạch. Một số thuốc làm giảm cholesterol và triglycerides có thể được khuyên dùng.

5. Chăm sóc

Người bị hội chứng thận hư nên thay đổi chế độ ăn và : giảm lượng chất béo và cholesterol trong chế độ ăn uống để giúp kiểm soát lượng cholesterol trong máu; ăn một chế độ ăn ít muối để giúp kiểm soát sưng phù; tăng lượng canxi ăn mỗi ngày kể từ khi với hội chứng thận hư có mức canxi thấp; bổ sung các loại vitamin và khoáng chất, đặc biệt chú ý vitamin D và chất sắt; hạn chế uống nước nếu có hạ natri máu.

Tập thể dục vẫn được khuyến khích: tập thể dục đều đặn và hợp lý.

Hàng tháng bệnh nhân cần được theo dõi: tình trạng phù, huyết áp, protein niệu, phát hiện các biểu hiện tác dụng ngọai ý của thuốc điều trị.

1. Triệu chứng

Thường thì người bệnh nhân không có triệu chứng gì cả cho đến khi chức năng của thận chỉ còn khoảng 10 -15%. Một số triệu chứng thường gặp:

– Dấu hiệu toàn thân: mệt mỏi (thường xuyên mệt hoặc chỉ mệt khi hoạt động thể lực), khó tập trung, giảm trí nhớ và mất ngủ…

– Tích tụ các chất độc hại trong cơ thể: có vị tanh trong miệng hoặc hơi thở hôi, choáng váng, buồn nôn, mất cảm giác ngon miệng, sợ ăn thịt, khó tập trung, bị ngứa.

– Tích tụ nước trong cơ thể: biểu hiện bằng các triệu chứng như phù, tăng huyết áp và khó thở.

– Thận bị tổn thương: đi tiểu nhiều hoặc ít hơn bình thường, nước tiểu có bọt hoặc bong bóng, đi tiểu ra máu.

– Thiếu máu: mệt mỏi, yếu sức, luôn thấy lạnh, khó thở, lú lẫn…

Để phát hiện và điều trị suy thận sớm, bệnh nhân cần đi khám và kiểm tra khi có các triệu chứng. Như thế, việc điều trị mới có hiệu quả và tránh các biến chứng nặng có thể xảy ra.

2. Nguyên nhân

Có hai nguyên nhân chính: viêm cầu thận cấp và cao huyết áp (dài ngày, hoặc quá cao – áp lực máu mạnh gây phá hủy cầu thận). Ngoài ra còn có một nguyên nhân khác là biến chứng của bệnh tiểu đường.

Suy thận cấp thường do người bệnh ăn phải một vài thực phẩm như mật (mật cá, mật rắn…), măng, mang thai.

3. Phòng ngừa

– Hạn chế ăn mặn dưới 6g muối/ngày: chế độ ăn nhiều muối dễ có nguy cơ cao huyết áp và lâu ngày cũng ảnh hưởng đến thận gây suy thận.

– Không ăn nhiều đạm động vật: chế độ ăn quá nhiều đạm động vật sẽ làm cho thận phải hoạt động nhiều hơn và lâu ngày thận sẽ bị suy.

– Tránh tự ý dùng vitamin C liều cao thường xuyên.

– Cần kiểm tra sức khỏe định kỳ: ít nhất mỗi năm một lần để giúp phát hiện và điều trị bệnh sớm, phòng ngừa biến chứng suy thận nặng.

4. Điều trị

Nguyên tắc điều trị là phải nhanh chóng loại bỏ ngay các nguyên nhân có thể gây suy thận (trước thận, sau thận, thuốc) bằng việc ngừng sử dụng các thuốc độc cho thận hoặc gây dị ứng. Cố gắng hồi phục số lượng nước tiểu và điều trị bảo tồn như cân bằng nguồn nước, điện giải, nguồn nitơ (protid, acid amin) vào và ra, đảm bảo dinh dưỡng hợp lý, điều chỉnh thuốc điều trị, theo dõi chặt chẽ bệnh nhân ngăn ngừa và phát hiện xử trí kịp thời các biến chứng.

Điều trị phù hợp với từng giai đoạn của bệnh, lựa chọn đúng thời điểm và đúng phương pháp điều trị thay thế thận suy hoặc kịp thời chuyển bệnh nhân đến nơi có đủ điều kiện chẩn đoán và điều trị.

5. Chăm sóc

– Chế độ ăn: hạn chế đạm, tăng cường các tinh bột ít đạm như các loại khoai, sử dụng các loại đường, mật ong… ; ăn nhạt khi có phù, tăng huyết áp, suy tim; hạn chế trái cây có nhiều kali như hồng xiêm, chuối, củ cải, củ su hào…

– Uống: lượng nước uống tương đương lượng nước tiểu, uống ít hơn nếu có phù, uống nhiều hơn nếu có mất nước.

– Vận động thường xuyên rất cần thiết cho người có bệnh thận mãn tính vì giúp tăng sức khoẻ, nghị lực sống, giảm huyết áp, cải thiện giấc ngủ, kiểm soát cân nặng, giảm nồng độ mỡ máu.

1. Các bệnh thường gặp về thận

Suy thận

Suy thận là khi thận không đủ sức thải bỏ mọi cặn bã khiến các chất độc hại và dịch dư thừa đọng lại trong cơ thể. Có 3 thể suy thận là suy thận cấp tính, mạn tính và suy thận giai đoạn cuối. Có hai nguyên nhân chính gây suy thận: viêm cầu thận cấp và cao huyết áp. Ngoài ra còn có một nguyên nhân khác là biến chứng của bệnh tiểu đường..

Sỏi thận

Sỏi thận còn được gọi là sạn thận, là do kết quả của sự kết tủa của một số chất chứa trong nước tiểu. Những sỏi này thành lập trong thận và sau đó lưu chuyển qua niệu quản xuống bàng quang. Nếu nhỏ nó có thể thoát ra với nước tiểu, sỏi lớn không thể đi qua được niệu quản nên nó cứ nằm trong niệu quản, gây nghẽn niệu quản và làm cản trở dòng nước tiểu đi xuống bàng quang làm bệnh nhân lên cơn đau. Có nhiều yếu tố gây sỏi thận như nhiễm độc, vài loại ẩm thực, thuốc và những điều kiện làm tăng hàm lượng canxi hay những chất khác như oxalat và axit uric trong nước tiểu.

Viêm cầu thận

Viêm cầu thận là tình trạng tổn thương đơn vị chức năng của thận. Biểu hiện chính của viêm cầu thận là phù, tiểu máu, tiểu đạm, đái ít và tăng huyết áp. Sau khi làm các xét nghiệm mà các biểu hiện của bệnh vẫn tiến triển và vẫn tồn tại sau 3 tháng được coi là viêm cầu thận mạn. Nguyên nhân là do vi khuẩn, thường là vi khuẩn gram (-).

Viêm ống thận cấp

Nguyên nhân viêm ống thận cấp thường là do ngộ độc chì, thuỷ ngân, sunfamit khiến người bệnh không đái được, urê máu cao, nước tiểu có protein, nhiều hồng cầu, bạch cầu trụ hình hạt. Một số chất khác gây viêm ống thận nhiễm độc như asen, tetraclorua, axit oxatic, phosphocacbon, axit clohydric, axit nitric, cantarit, pyramydon naptol, clorofoc, vitamin D2.

Bệnh thận nhiễm mỡ

Khi thận bị nhiễm mỡ, người bệnh sẽ thấy tự nhiên bị phù rất đột ngột hoặc bị phù sau nhiễm khuẩn thông thường như viêm họng. Để điều trị cần kết hợp chế độ ăn hạn chế muối, ít nước, nhiều vitamin và dùng thuốc theo chỉ định của bác sĩ. Sử dụng các thuốc nhóm corticoid đúng cách theo liều lượng cân nhắc để tránh biến chứng hoặc tác dụng phụ của thuốc.

Hội chứng thận hư

Hội chứng thận hư xuất hiện khi các tác nhân gây bệnh lắng đọng ở cầu thận. Nhiều khi hội chứng thận hư có nguyên nhân từ việc dùng thuốc không đúng liều lượng. Khi ngừng thuốc, cầu thận có thể trở lại bình thường.

2. Phòng bệnh về thận

Những người mắc bệnh tiểu đường, tăng huyết áp hay trong gia đình có người mắc bệnh thận nên thường xuyên đi khám chuyên khoa tiết niệu. Để phòng bệnh thận, tốt nhất là uống nhiều nước, ít nhất là 2 lít mỗi ngày. Những người làm việc trong môi trường nóng nực, tập thể thao, lao động nặng nên uống nhiều hơn.

Cần thận trọng khi sử dụng các loại nước khoáng thiên nhiên vì trong nước này có các muối như canxi cacbonat khi vào cơ thể sẽ chuyển hóa thành dạng canxi oxalat gây sỏi thận. Một số thuốc như vitamin C nếu dùng liều cao kéo dài cũng có thể gây ra sỏi thận.

1. Ghép thận cho những ai?

Ghép thận được chỉ định trong những trường hợp suy thận mạn giai đoạn cuối do nhiều nguyên nhân khác nhau, trên người lớn và trẻ em. Ghép thận được ưa chuộng hơn các điều trị thay thế thận khác (thận nhân tạo, lọc màng bụng).

Để chuẩn bị cho việc ghép thận, bệnh nhân cần uống thuốc do bác sỹ kê đơn, bên cạnh việc ăn uống và tập thể dục theo hướng dẫn. Đi khám định kỳ và vẫn tham gia sinh hoạt gia đình và xã hội bình thường, tinh thần lạc quan thoải mái. Nếu có điều kiện, người bệnh nên tham gia vào một tổ chức hỗ trợ người bệnh.

2. Thận được ghép sẽ làm việc như thế nào?

Cấy ghép thận là một quá trình thay thế một quả thận khỏe mạnh từ một người khác vào trong cơ thể của người bệnh. Quả thận mới này kế tục công việc của những quả thận đã bị hỏng. Dòng máu bệnh nhân sẽ chảy qua quả thận mới, nó sẽ sản sinh ra nước tiểu, nó giống như những quả thận làm việc trước đó khi chúng còn khỏe mạnh.

3. Quá trình cấy ghép

Ghép thận bằng cách đặt thận vào vùng hốc chậu phải (nếu hốc chậu phải bị viêm dính do cuộc mổ trước, có thể dùng hốc chậu trái). Nối động mạch thận vào động mạch chậu trong (tận – tận) nếu thận tử thi có thể nối tận – bên vào động mạch chậu chung (vì có 1 patch mạch máu kèm theo) tĩnh mạch thận nối tận bên vào tĩnh mạch chậu ngoài). Niệu quản được nối vào bàng quang theo phương pháp Licht-Grégoir hoặc Politano-Leadbetter. Thời gian thận còn bảo quản trong dung dịch 4C gọi là thời gian thiếu máu lạnh (có thể giữ đến 48 giờ); thời gian khâu ghép mạch máu (chưa mở kẹp mạch máu) gọi là thời gian thiếu máu ấm (thường phải dưới 1 giờ), vì vậy kíp mổ nên được thao dược trước trên mô hình động vật sống.

4. Chăm sóc sau cấy ghép

Hệ miễn dịch được thiết kế để giữ cho cơ thể khỏe mạnh bằng cách cảm thụ những “kẻ xâm lược lạ mặt”. Nhưng hệ miễn dịch cũng cảm thụ quả thận mới như một vật lạ. Để giữ cho cơ thể không loại trừ chúng, có thể sử dụng các thuốc để làm tắt đi, hay ức chế phản ứng miễn dịch. Có thể phải sử dụng hai hay nhiều hơn những thuốc ức chế miễn dịch này, cũng như những thuốc để điều trị các vấn đề về sức khỏe khác.

Ngoài ra bệnh nhân có thể uống nhiều chất lỏng hơn và ăn nhiều rau quả hơn mà trước đây các bác sĩ khuyên nên tránh.

5. Kết quả

Tỉ lệ thận sống còn của thận ghép sau 1 năm là: 90% với thận từ người cho sống, cao hơn so với 80% thận từ người cho tử thi . Cả hai tỷ lệ này được cải thiện rõ ràng từ 1980 do sự xuất hiện của thuốc ức chế miễn dịch Cyclosporine.

Khoảng 95% những người ghép thận từ người hiến sống có thế sống hơn 1 năm, và hơn 80% sống trên 5 năm (theo tổ chức Mạng lưới Cấy ghép Nội tạng).

1. Phát hiện sỏi thận

Sỏi thận có thể diễn biến tiềm tàng, âm thầm, có trường hợp tình cờ phát hiện vì nghi một bệnh khác hoặc khám bệnh định kỳ được chỉ định siêu âm ổ bụng tổng quát. Tuy vậy, người ta thấy rằng, phần lớn sỏi thận có biểu hiện lâm sàng rất phong phú. Có thể phát hiện sớm sỏi thận dựa vào dấu hiệu đau bụng, trong đó đau vùng thắt lưng là một triệu chứng hay gặp nhất. Đau bụng có thể kèm theo buồn nôn hoặc nôn, chướng bụng. Đau vùng thắt lưng có khi âm ỉ suốt ngày, suốt tháng nhưng có khi cơn đau dữ dội mà thường gọi là cơn đau quặn thận (đau lăn lộn không thể ngồi, nằm yên được).

Trong các cơn đau quặn thận, thường sỏi tắc ở tổ chức thận (đài, bể thận…) hoặc sỏi đã di chuyển xuống niệu quản gây tắc niệu quản. Cơn đau quặn thận rất điển hình từ vùng thắt lưng và lan dọc theo đường đi của niệu quản đến vùng bẹn và vùng sinh dục. Kèm theo cơn đau là tiểu buốt, tiểu dắt, tiểu són… Trước hoặc trong cơn đau có thể có sốt cao, rét run và nước tiểu đục do bị nhiễm khuẩn gây viêm đài thận và bể thận hoặc viêm bàng quang. Khi sỏi di chuyển và do cơ thể cố gắng tống xuất sỏi ra, máu có thể xuất hiện trong nước tiểu, khiến nước tiểu có màu hồng.

Ngoài ra có thể phát hiện chính xác sỏi thận bằng các biện pháp cận lâm sàng:

– Chụp X-quang ổ bụng có chuẩn bị hoặc không chuẩn bị là một kỹ thuật hay áp dụng nhất.

– Siêu âm đang được ứng dụng khá phổ biến, giúp khá nhiều cho việc xác định sỏi thận.

– Xét nghiệm nước tiểu cho biết khá nhiều thông số liên quan đến SĐTN, ví dụ như sỏi thuộc loại sỏi gì (sỏi canxi oxalat, canxi phốt phát, sỏi amoni – magie hoặc sỏi acid uric…).

2. Điều trị sỏi thận

Để điều trị sỏi thận hiệu quả thì việc xác định loại sỏi là rất quan trọng. Có nhiều cách để loại trừ sỏi thận mà không phải phẫu thuật. Uống nhiều nước, trên 2 lít một ngày có thể làm cho sỏi tự ra khi đi tiểu. Hạn chế các thức ăn chứa nhiều canxi, oxalat như sữa, pho mát, nước chè đặc; ăn ít đạm động vật nếu bị sỏi acid uric.

Nếu viên sỏi quá lớn để ra ngoài, hay nó bị mắc kẹt trong đường tiểu, bạn có thể cần phải trải qua những phương pháp điều trị phức tạp hơn. Có khoảng 1-2 trong mỗi 10 trường hợp sỏi thận là không thể tự điều trị tại nhà.

Phương pháp điều trị y tế phổ biến nhất là tán sỏi ngoài cơ thể. Nó sử dụng các sóng áp lực để làm vỡ viên sỏi thành những mảnh nhỏ. Những mảnh này có thể đi ra khỏi cơ thể qua nước tiểu. Những lần khác, bác sĩ sẽ cần loại bỏ những viên sỏi hay đặt một ống nhựa dẻo nhỏ (stent) trong niệu quản để giữ nó mở khi viên sỏi đi qua.

Kim tiền thảo có tác dụng điều trị sỏi thận

1. Kim tiền thảo

Kim tiền thảo là loài cây cỏ, nhỏ cao khoảng 40 – 80 cm, mọc bò. Lá mọc so le gồm một hoặc ba lá chét, mặt trên lá màu lục lờ và nhẵn, mặt dưới có lông trắng bạc và mềm.

Sỏi thận và các loại sỏi đường tiết niệu chữa trị bằng kim tiền thảo rất tốt. Dùng toàn cây xay nhỏ, sắc lấy nước uống hàng ngày. Kim tiền thảo được bán phổ biến ở các tiệm thuốc đông y. Kim tiền thảo cũng được bào chế thành dạng viên nang bao đường, dễ uống, có tác dụng phòng và điều trị sỏi đường tiết niệu, sỏi thận, viêm bể thận, viêm túi mật.

2. Đu đủ xanh

Chọn quả đu đủ độ 400 – 600 gam không già, không non, vỏ còn xanh, còn nhiều nhựa trắng (nhựa đu đủ có tác dụng chính trong chữa trị). Không nên chọn quả già vì ít nhựa, quả non ăn thì đắng, quả bé không đủ lượng cần thiết để bào mòn sỏi.

Khi ngắt quả rửa sạch cắt đầu, cắt đuôi, bỏ hết hột, cho thêm ít muối vào giữa quả đu đủ, để nguyên cả vỏ xanh rồi hấp cách thủy độ 30 phút cho chín. Ăn mỗi ngày một quả, ăn cả vỏ, tốt nhất nên dùng sau bữa ăn. Tùy theo kích thước của sỏi to hay nhỏ mà dùng, sỏi dưới 10 mm thì ăn 7 quả, nếu trên 10 mm phải ăn nhiều hơn, ăn liên tục trong 7 đến 10 ngày.

3. Rau ngổ

Rau ngổ là cây thân thảo có chiều cao khoảng 20 cm, thân xốp có nhiều lông. Lá nhẵn, mọc đối, không cuống, hơi ôm thân. Thân và lá có mùi rất thơm nên được dùng làm rau gia vị.

Dùng rau ngổ rửa sạch (thân cây có nhiều lông tơ nên rửa kỹ bằng nước muối, rửa dưới vòi nước chảy mạnh thì rau mới sạch được), giã nhỏ, lấy nước pha với ít muối, cho bệnh nhân sỏi thận uống ngày 2 lần vào sáng và chiều, uống liên tục trong 7 ngày.

Hoặc có thể lấy nước giã rau ngổ ở trên hoà với nước cốt dừa, uống ngày 2 – 3 lần. Đối với rau ngổ khô, sắc lấy nước và uống như trên.

4. Mề gà kết hợp mật vịt

Lấy màng trong của gà, vịt phơi khô, tán nhỏ. Còn mật vịt thì ngâm rượu 15 ngày. Mỗi ngày dùng ít bột đã tán nhỏ ở trên với 2 mật vịt đã ngâm, ăn liên tục từ 10 -15 ngày.

5. Dầu ô liu và chanh

Dùng nước cốt chanh và dầu ô liu theo tỷ lệ 1:1. Hàng ngày, vắt 6 – 7 quả chanh lấy nước, pha với 6 – 7 thìa dầu ô liu, sau đó thêm khoảng 3 bát nước đun sôi để nguội, khuấy đều rồi uống. Có thể uống ngày 2 – 3 lần, uống vài ngày, nếu sỏi lớn hơn thì uống nhiều ngày hơn.

6. Hoa cây đu đủ đực

Một bài thuốc khác, cách làm đơn giản hơn là dùng hoa cây đu đủ đực, giã nát, hòa với nước đun sôi để nguội, khuấy đều, lọc lấy nước uống ngày 2 – 3 lần.

Các bài thuốc trên là cách làm tự nhiên để bào mòn sỏi thận, giúp tống chúng ra ngoài. Vì vậy nên sau khi uống, đi tiểu nên hứng tất cả nước tiểu vào bô, để lắng, và quan sát xem dưới đáy bô có các cặn lắng màu trắng hay không. Nếu bệnh nhân đã được chẩn đoán là sỏi thận, nên đi khám để kiểm tra tình hình của viên sỏi, nếu kích thước của viên sỏi không nhỏ đi hoặc lớn hơn, cần phải được can thiệp bằng phẫu thuật.

1. Thế nào là sỏi thận?

Sỏi thận là hiện tượng các chất khoáng trong nước tiểu lắng đọng lại ở thận, lâu ngày kết lại tạo thành sỏi. Những viên sỏi nhỏ có thể theo nước tiểu ra ngoài, còn những viên sỏi lớn sẽ tích tụ lại trong thận, ngày càng lớn hơn và gây tắc nghẽn đường tiết niệu, làm cho chức năng thận suy giảm, nhất là khi có sự kết hợp của viêm nhiễm thì dễ gây ra suy thận.

Sỏi thận là bệnh thường gặp ở nam giới nhiều hơn nữ, tuổi thường gặp là 30 – 50 tuổi, ít gặp ở trẻ em.

2. Triệu chứng

Triệu chứng thông thường khi bị sỏi thận bao gồm:

• Đau vùng thắt lưng, lan xuống vùng chậu, cơn đau kéo dài hàng giờ, thường xuất hiện sau vận động mạnh.

• Nước tiểu đục, có máu hoặc mủ.

• Một số các triệu chứng không đặc trưng như buồn nôn, đau buốt khi đi tiểu, tăng số lần đi tiểu, chướng bụng, có thể có sốt hoặc đau lưng.

3. Nguyên nhân

Sỏi được hình thành trong thận có thể do nhiều nguyên nhân, nhưng có thể do một số nguyên nhân chính sau:

• Sỏi thận do lắng đọng các chất khoáng: do uống không đủ nước (đặc biệt là đối với những người lao động nặng), hay nhịn tiểu, do dị dạng đường niệu hoặc do các bệnh lí làm tắc đường dẫn niệu.

• Chế độ ăn uống không hợp lý (chỉ ăn thiên lệch một loại thực phẩm).

• Nhiễm trùng đường sinh dục. Nguyên nhân này thường gặp nhiều ở nữ giới, do đường tiết niệu ngắn hơn nam giới và khi cơ quan sinh dục không được vệ sinh sạch sẽ, nên vi trùng dễ có cơ hội xâm nhập gây viêm đường tiết niệu, tạo mủ và lắng đọng các chất bài tiết của cơ thể, gây nên sỏi.

• Có dị vật trong bàng quang (hiếm gặp). Những dị vật (lá cây, cỏ, rơm, hoặc do thông tiểu bị tụt ống thông vào trong bàng quang) vì những lí do khác nhau mà tồn tại ở bang quang, làm lắng đọng các chất khoáng tạo thành sỏi, thậm chí sỏi rất lớn.

4. Biến chứng

Tùy thuộc vào kích thước, số lượng sỏi thận và thời gian mắc bệnh mà sỏi thận có thể gây các biến chứng sau:

• Tắc đường tiết niệu và gây ra các cơn đau quặn thận, gây bí tiểu hoặc làm cho thận ứ nước, ứ mủ.

• Nhiễm trùng đường tiết niệu.

• Suy thận cấp và mạn tính.

• Vỡ thận.

• Các bệnh lý về thận như viêm đài bể thận, viêm thận kẽ, áp xe quanh thận.

Sỏi thận ở cả hai bên thận thì các biến chứng càng phức tạp và suy thận càng khó điều trị.

Bạn nên lưu ý các điều dưới đây:

– Tránh dùng lâu dài những thảo dược có tác dụng lợi tiểu: ngoài công dụng giải khát, làm mát phế, vị, nhiều loại thảo dược dùng trong các loại nước mát, sinh tố có tác dụng lợi tiểu. Tác dụng này cũng hỗ trợ hạ nhiệt, hạ áp, an thần, làm người dùng thoải mái. Tuy nhiên, bên cạnh khả năng tương tác với một số tân dược, dùng nhiều hoặc dùng lâu dài thuốc có chất lợi tiểu, có thể làm mất cân bằng điện giải, tăng đào thải, kém hấp thu một số vi chất cần thiết cho cơ thể như Ca, K… Thảo dược bó sẵn thành từng bó nhỏ bán ở chợ để các bà nội trợ mua về nấu nước mát thường gồm rễ tranh, mã đề, mía lau. Rễ tranh và mã đề là hai vị thuốc lợi tiểu khá mạnh trong đông y. Trà túi lọc atisô cũng là một loại thuốc lợi tiểu.

Uống nhiều nước mát không tốt cho cơ thể bạn

– Cam thảo giữ nước, đường tinh tăng nguy cơ rối loạn chuyển hoá: cam thảo có tác dụng giải độc, ôn trung, ích khí và vị ngọt hơn mía những 50 lần. Do đó, thảo dược này cũng được dùng trong một số chế phẩm trà thanh nhiệt.

Những nghiên cứu khoa học gần đây cho biết dùng lâu dài với liều lớn hơn 2g/ngày, cam thảo có thể gây ra tình trạng giữ nước, phù, cao huyết áp hoặc giảm lượng testosterone. Do đó, nếu dùng thường, mỗi ngày không nên dùng hơn hai gói trà thanh nhiệt có cam thảo. Không kể cam thảo, hầu hết các loại nước sinh tố, nước trái cây đóng hộp hoặc tự nhiên cũng đều có ít nhiều lượng đường tinh, yếu tố làm tăng nguy cơ các bệnh về chuyển hoá như béo phì, tim mạch, huyết áp cao, tiểu đường.

– Mát quá hoá hàn: âm, dương, hàn nhiệt trong cơ thể cần được quân bình để khoẻ mạnh. Thiếu nước phải bù nước. Nhiệt độ môi trường nóng quá cũng khiến cơ thể cần bổ sung những loại nước mát. Tuy nhiên, lạm dụng nước mát, sinh tố, nước đá… sẽ có hại.

– Theo đông y, “tỳ ố thấp” (tỳ không ưa sự ẩm thấp) và “thận ố hàn” (thận ghét lạnh). Do đó, sự ẩm thấp sẽ làm trở ngại chuyển hoá ở dạ dày. Ăn hoặc uống nhiều đồ lạnh sẽ hại thận, xương, răng. Mặt khác, uống ngay một lượng nước lớn cho đã khát sau khi đi nắng hoặc khi trời quá nóng, có thể dẫn đến cảm lạnh hoặc gây ra những sự cố tim mạch. Hệ quả này là do thay đổi nhiệt độ thình lình, làm kích thích hệ thần kinh giao cảm ở dạ dày, tạo ra những phản ứng stress có thể gây nhức đầu, chóng mặt.

– Sự đầy bụng và phình to nhất thời của dạ dày đẩy hoành cách mô lên, cũng tạo áp lực thêm cho tim. Do đó, những người có tỳ vị yếu (đường tiêu hoá yếu), ăn kém, hay đầy bụng nên cẩn thận khi dùng nhiều nước mát. Người có thể tạng hư hàn, dễ rối loạn tiêu hoá, hay hắt hơi, sổ mũi chỉ nên dùng vừa đủ, khi khát, tốt nhất dùng nóng.

Chóng mặt

Khi thấy chóng mặt, chúng ta thường cho rằng do thiếu ngủ gây ra. Nhưng khi phát hiện ra dù có nghỉ ngơi thế nào, vẫn không đỡ chóng mặt, thậm chí vẫn đau đầu, lúc này kiểm tra mới thấy huyết áp tăng cao. Thật ra, đó là do thận có vấn đề. Lúc đó, phải chữa bệnh về thận mới có thể giải quyết triệt để căn bệnh này.

Buồn nôn

Khi cảm thấy buồn nôn, bị nôn mửa, chúng ta thường nghĩ tới nguyên nhân do thực phẩm hoặc tì vị có vấn đề. Thực ra, điều này rất có thể do chức năng thận có vấn đề, khiến các chất thải không được bài thải kịp thời. Các chất độc bị lưu lại này gây kích thích hoạt tính của các men tiêu hoá, khiến cơ thể có cảm giác nôn nao khó chịu, thậm chí gây nôn mửa. Nếu bị nôn nao khó chịu lâu ngày, chữa không thấy hiệu quả, nên kịp thời làm các kiểm tra chức năng thận.

Thiếu sức lực

Cuộc sống hiện đại với tiết tấu nhanh, khiến nhiều người tự nhiên cho rằng việc cơ thể mệt mỏi, thiếu sức lực là do công việc áp lực cao gây ra. Thực ra, đây có thể là biểu hiện thời kỳ đầu của rất nhiều bệnh liên quan đến thận, gây thiếu hụt protein, thiếu chất dinh dưỡng; hoặc suy giảm chức năng thận dẫn đến thiếu máu.

Loét khoang miệng, mẫn cảm với ánh sáng

Một loạt các hiện tượng bệnh lặp lại như loét khoang miệng, mẫn cảm với ánh sáng…đều là các bệnh liên quan đến hệ thống miễn dịch do các tổn thương ở thận biến đổi nhanh chóng gây ra. Đây là hiện tượng lâm sàng thường gặp của các bệnh về thận, nên đi kiểm tra thận ngay khi thấy các hiện tượng trên lặp đi lặp lại.