Các phương pháp hiện nay được dùng trong điều trị nhằm mục đích chính là giảm triệu chứng của bệnh, ngăn chặn các cơn đau tái phát và làm chậm quá trình thoái hoá của các xương cột sống.

Khi có các triệu chứng của cơn đau thoái hóa cột sống (đau cổ, lan xuống bả vai; đau đỉnh đầu; đau vùng dưới lưng kéo dài xuống các chi) thì bệnh nhân nên ngồi hoặc nằm nghỉ ngơi, có thể chườm nóng, xoa bóp nhẹ nhàng để giảm đau và cần đến cơ sở y tế để được thăm khám.

1. Điều trị nội khoa

Không có thuốc điều trị quá trình thoái hóa, chỉ có thể điều trị triệu chứng, phục hồi chức năng và phòng bệnh bằng cách ngăn ngừa, hạn chế các động tác cơ giới quá mức ở khớp và cột sống.

Bệnh nhân sẽ được dùng các thuốc giảm đau và chống viêm theo chỉ định của bác sĩ. Bệnh nhân nên uống thuốc đúng liều, đủ lượng và đúng lịch trình.

Ở một số người bị tăng huyết áp, đái tháo đường, bệnh tim mạch khi điều trị thoái hóa cột sống bằng thuốc thì nên thận trọng, và chỉ dùng thuốc khi có chỉ định của bác sĩ chuyên khoa để tránh các tác dụng phụ.

2. Điều trị ngoại khoa

Có nhiều phương pháp ngoại khoa áp dụng các thành tựu của y học hiện đại trong điều trị thoái hóa cột sống như : chỉnh lại dị dạng các khớp gây thoái hóa cột sống bằng cách đục và khoét xương; thay đốt sống bị thoái hóa, bằng một ống hợp kim titan, chống, nâng đỡ giữa 2 đốt sống; chèn con đội bằng kim loại (hoặc nhựa tổng hợp) vào giữa các đốt sống xương, để tránh tình trạng khớp xương cọ xát, hoặc chèn ép các dây thần kinh.

Điều trị ngoại khoa được chỉ định cho những trường hợp thoái hóa cột sống kèm các biến chứng nặng, khả năng khỏi bệnh cao song chi phí điều trị thường lớn.

3. Vật lý trị liệu

Vật lý trị liệu là một phương pháp an toàn và hiệu quả, không tác dụng phụ và ngày càng được nhiều bệnh nhân lựa chọn hơn trong điều trị thoái hóa cột sống.

Có rất nhiều hình thức trong điều trị bằng vật lý trị liệu như chiếu hồng ngoại, đắp sáp paraphin, tắm nước khoáng nóng, điện trị liệu bằng các máy sóng siêu âm, kéo giãn cột sống,…

Thời gian trị liệu tùy thuộc vào mức độ của thoái hóa, nhưng thường thì khoảng 4 – 6 tuần.

4. Y học cổ truyền

Thoái hóa cột sống có thể được điều trị bằng y học cổ truyền như châm cứu, xoa bóp kết hợp kéo nắn, luyện tập khí công dưỡng sinh, tập vận động thụ động.

Thoái hoá cột sống là bệnh sinh ra do ngoại cảnh và sự tác động của trường sống. Để có một sức khỏe tốt và tránh các biến chứng của thoái hóa cột sống, bệnh nhân bị thoái hóa cột sống nên được phát hiện và điều trị sớm, chế độ ăn uống và luyện tập thể lực hợp lí cũng rất quan trọng trong phòng và chữa các bệnh về thoái hóa cột sống.

1. Các thói quen tốt nên có

– Lao động với cường độ và thời gian hợp lý. Đối với những công việc yêu cầu ngồi hoặc đứng một chỗ, tránh để cột sống ở tư thế không đổi quá lâu, cần có thời gian nghỉ ngơi, thư giãn hoặc tập các động tác di chuyển nhẹ tại chỗ.

– Tư thế ngồi học, ngồi làm việc và nâng vác vật nặng đúng.
Khi ngồi nên thả lỏng vai, cổ thẳng trục với cột sống, thẳng lưng (tốt nhất dùng ghế có thành tựa với những người phải ngồi làm việc lâu).

– Không nằm, ngồi một chỗ xem ti vi, đọc báo quá lâu, đặc biệt là ngồi hoặc nằm sai tư thế.

– Gối nằm ngủ có độ dày thích hợp. Không ưỡn cổ quá mức hay kê gối cứng (như kê đầu lên thành giường). Khi ngủ, nên nằm ngửa, thẳng người để cột sống được nghỉ ngơi, ít chịu lực đè nén.

– Tránh các chấn thương vào đầu và cột sống.

– Xoa bóp thường xuyên vùng cổ, gáy, vùng lưng sau ngày làm việc vất vả sẽ giúp máu lưu thông tốt hơn, cơ thể thoải mái dễ chịu và ngủ tốt hơn.

2. Dinh dưỡng hợp lí

– Chế độ dinh dưỡng, đặc biệt là canxi đóng vai trò quan trọng trong phòng tránh thoái hóa cột sống và các bệnh về xương.

– Nên cung cấp đủ nhu cầu canxi cho cơ thể với các nguồn thực phẩm giàu canxi như sữa, các sản phẩm từ sữa (bơ, phomat), trứng, cá, tôm, cua, các loại hải sản. Các loại rau củ quả chứa canxi như cải, tỏi tây, chuối, các loại đậu (đặc biệt là đậu nành), ngũ cốc,… rất tốt cho xương nên được sử dụng trong các bữa ăn hàng ngày.

– Nếu chế độ ăn uống không đảm bảo đủ canxi, đặc biệt là phụ nữ mang thai thì nên sử dụng các viên thuốc hoặc các thực phẩm chức năng bổ sung canxi cho cơ thể.

3. Vận động thể lực đều đặn

– Thường xuyên vận động sẽ tăng hấp thu canxi, giúp cho xương chắc khỏe và một sức khỏe tốt.

– Tập thể dục khoảng 30 – 50 phút mỗi ngày, với cường độ thích hợp rất tốt cho sức khỏe, giúp phòng ngừa loãng xương và bệnh thoái hóa cột sống. Ngoài ra, tập thể dục ngoài trời như ở công viên, vườn xanh giúp tận hưởng không khí tươi mát, và tạo điều kiện cho da được tiếp xúc với ánh nắng mặt trời, giúp tăng tổng hợp vitamin D – là vitamin có lợi cho quá trình hấp thu và chuyển hóa canxi trong cơ thể (ở trẻ em, thiếu vitamin D là một trong những nguyên nhân chính gây nên tình trạng còi xương).
– Các bài tập nhẹ nhàng như yoga, dưỡng sinh,… cũng rất tốt cho phòng tránh thoái hóa cột sống, không gây chấn thương, đặc biệt ở những người lớn tuổi.

1. Khái niệm về thoái hóa cột sống

Cột sống là hệ thống cột xương gồm nhiều đốt sống chồng lên nhau, ngăn cách giữa các đốt xương sống là các đĩa đệm. Chức năng của cột sống là nâng đỡ cơ thể, vận động và bảo vệ tủy sống bên trong.
Bệnh thoái hóa cột sống là do thương tổn ở sụn của khớp và đĩa đệm của cột sống. Sụn và đĩa đệm bị xơ cứng, mỏng, mất tính đàn hồi, và có thể mọc thêm các gai xương gây chèn ép các dây thần kinh gây ra cảm giác đau.

2. Nguyên nhân thoái hóa cột sống

THCS có thể do một hay sự kết hợp của các nguyên nhân sau:

• Xương bị thoái hóa, bị xốp lên do không được cung cấp đủ dưỡng chất và oxi, dẫn đến sự hóa vôi ở các đốt sống như ở cổ, thắt lưng .

• Giảm trao đổi chất và tăng thoái hóa tế bào ở những người lớn tuổi, tuổi càng cao thì sự thoái hóa xương càng tăng.

• Ở những người trẻ tuổi khi ngồi làm việc ở một chỗ, các khớp xương ít được vận động, bị chèn ép, làm khí huyết lưu thông kém, các tế bào xương thiếu dần chất dinh dưỡng dẫn tới thoái hóa.

• Những người lao động nặng, ít có thời gian nghỉ ngơi, mang vác các vật nặng, mang vác sai tư thế, lao động vất vả từ khi nhỏ, phụ nữ sinh đẻ nhiều lần và lao động nặng sau sinh cũng có nguy cơ cao THCS.

• Các chất độc có trong máu, các chất gây xơ vữa trong động mạch được tích tụ trong quá trình ăn uống không hợp lí góp phần đẩy nhanh quá trình thoái hóa xương sớm.

Thoái hóa tác động tới từng vị trị của cột sống, các dạng thường gặp là thoái hóa cột sống cổ và thoái hóa cột sống thắt lưng.

3. Những dạng thoái hóa cột sống thường gặp

 Thoái hóa cột sống cổ

Triệu chứng chính của THCS cổ: đau cổ, bệnh nhân thấy khó xoay cổ, đau nhức ở sau gáy lan xuống bả vai, cánh tay. Những bệnh nhân bị thoái hóa lâu năm còn có biểu hiện đau ở khớp ngón tay, đau buốt kéo lên đỉnh đầu, đau nửa đầu, chóng mặt, buồn nôn, mất ngủ thậm chí chèn ép hệ thống thần kinh gây tức hốc mắt.

THCS cổ thường xảy ra với những người thường xuyên ngồi một chỗ, ít vận động, lao động ít có thời gian nghỉ ngơi, như các nhân viên văn phòng.

Thoái hóa cột sống thắt lưng

Đau vùng lưng dưới, đau lan buốt xuống mông và kéo xuống chi chân, đau đầu nhiều về đêm,… là các biểu hiện của những người bị THCS vùng thắt lưng. Đau tăng xuất hiện khi vận động, thay đổi thời tiết, khi ho hay trở mình cũng đau, làm hạn chế khả năng vận động.

Thoái hóa cột sống ngoài gây cảm giác đau đớn dai dẳng khó chịu cho bệnh nhân, mà còn làm ảnh hưởng nhiều đến cuộc sống thường ngày, sinh hoạt và lao động. Với lối sống lành mạnh và kiến thức đúng về bệnh, THCS là bệnh có thể điều trị và phòng ngừa được. Chúng tôi sẽ nói rõ hơn về các cách phòng ngừa và điều trị THCS ở các chuyên đề sau.