Làm gì khi gặp trường hợp bị đột quỵ?

– Người bệnh đột nhiên đi đứng khó khăn đi loạng choạng như người say rượu; mất thăng bằng, choáng váng, dễ vấp chân hoặc  té ngã. Bạn hãy đỡ bệnh nhân để họ tránh bị ngã (vì có thể gây chấn thương sọ não kèm theo sau khi bị đột quỵ khi  bệnh nhân tự ngã)

Bạn nên để người bệnh nằm yên tĩnh nếu người bệnh còn tỉnh và gọi cấp cứu

– Nếu người bệnh còn tỉnh, bạn nên để người bệnh nằm yên tĩnh. Cho bệnh nhân nằm nghiêng sang một bên nếu ói, móc hết đàm nhớt cho bệnh nhân dễ thở và gọi cấp cứu để đưa người bệnh đến bệnh viện gần nhất.

– Nếu người bệnh rơi vào tình trạng hôn mê: bạn phải xem bệnh nhân còn thở bình thường, nhịp thở nhanh hay chậm hay ngừng thở để cấp cứu hô hấp. Đây là công việc đầu tiên cần làm để đảm bảo đủ oxy cho tim và não. Nếu bệnh nhân ngừng thở bạn cần hô hấp nhân tạo cho bệnh nhân.

Những điều cần tránh khi bị đột quỵ

– Trong trường hợp bị ngã hoặc tai nạn tuyệt đối không được cố di chuyển đầu cổ bệnh nhân, điều này có thể gây tổn thương cột sống thứ phát. Bạn hãy để bệnh nhân nằm tư thế thoải mái, nới lỏng quần áo của bệnh nhân.

– Không được tự ý điều trị cho người bênh (dù là bấm huyệt nhân trung, châm cứu, đánh gió…). Những động tác này có thể làm tình trạng bệnh nặng hơn một cách vô tình.

– Bạn không được cho bệnh nhân ăn, uống kể cả đó là nước đường, cháo hay sữa. Và đề phòng bệnh nhân nôn gây trào ngược và hít chất nôn hoặc thức ăn vào đường thở sẽ rất nguy hiểm.

– Không được sử dụng Aspirin

– Không được tự ý dùng thuốc hạ huyết áp (bạn chỉ sử dụng thuốc hạ huyết áp khi HA > 180/100 mmHg (lưu ý rằng không dùng thuốc hạ huyết áp nhỏ dưới lưỡi).

Về dinh dưỡng

Bạn cần có một chế độ ăn khoa học, khẩu phần ăn hợp lý: Ăn nhiều rau xanh, hoa quả, giảm các chất mỡ, chất béo và thức ăn ngọt, uống nhiều nước, tránh ăn mặn, tránh ăn nhiều gây mập phì, tránh các chất kích thích như rượu (Không uống quá một (nữ) đến hai (nam) ly rượu vang mỗi ngày), cà phê, thuốc lá;

Tăng các hoạt động thể lực sẽ làm cải thiện tình trạng tim mạch

Rèn luyện thể lực

Thay đổi lối sống tĩnh tại, tăng các hoạt động thể lực sẽ làm cải thiện các yếu tố nguy cơ tim mạch như rối loạn lipid máu, béo phì và tăng huyết áp. Tập yoga, dưỡng sinh cũng là một biện pháp giúp tăng cường khả năng điều hòa, tự bù đắp của cơ thể và góp phần giảm sự hình thành xơ mỡ động mạch hoặc các cục máu đông.

Bạn cần được nghỉ ngơi và lao động hợp lý, tránh các yếu tố nguy cơ như làm việc quá sức, tránh các căng thẳng về thần kinh… để có một cuộc sống lành mạnh hơn.

Kiểm soát trị số huyết áp

Phát hiện sớm và theo dõi điều trị các bệnh tăng huyết áp, tăng lipid máu, tăng đường huyết, bệnh mạch vành. Tăng huyết áp là một bệnh lý thường gặp ở những người lớn tuổi. Kiểm tra huyết áp thường xuyên và điều trị tăng huyết áp nhằm đạt trị số huyết áp dưới 140/90 mmHg để làm giảm nguy cơ gây các biến chứng tim mạch (đột qụy, bệnh động mạch vành và mạch máu ngoại biên).

Phòng ngừa tình trạng đông máu bằng thuốc

Bệnh lý tim mạch có thể bị ảnh hưởng do tình trạng tăng đông. Sử dụng aspirin để điều trị có tác dụng tốt trong phòng ngừa tiên phát và thứ phát cho các bệnh nhân bị nhồi máu não. Người bệnh có nguy cơ cao hay những người có kèm theo tăng huyết áp, rối loạn lipid máu hoặc bệnh tim mạch (bệnh động mạch vành, đột quỵ hay bệnh mạch máu ngoại biên) nên được điều trị bằng aspirin 75-100 mg/ngày. Trong trường hợp người bệnh có các tác dụng phụ với aspirin, có thể được dùng các thuốc ức chế ngưng tập tiểu cầu khác để thay thế như clopidogrel 75mg/ngày ở những bệnh nhân có nguy cơ cao.

Tỷ lệ đột quỵ tăng theo lứa tuổi, nhất là từ 50 tuổi trở lên

Các yếu tố nguy cơ gây đột quỵ:

 Nhóm các yếu tố không thể tác động thay đổi được gồm: tuổi cao, giới tính nam, chủng tộc, yếu tố gia đình hoặc di truyền…

– Bệnh tăng theo lứa tuổi, nhất là từ 50 tuổi trở lên.

– Giới: nam thường ưu thế hơn nữ giới trong mọi nhóm tuổi (tỷ lệ Nam/Nữ là 2,2/1).

– Chủng tộc: người da đen có tỷ lệ mắc đột quỵ cao nhất, tiếp đến là người da vàng và người da trắng có tỷ lệ mắc bệnh thấp nhất.

– Vị trí địa lý: Cư dân Châu Á mắc bệnh nhiều hơn Đông Âu, cư dân Tây Âu và Bắc Mỹ có tỷ lệ mắc bệnh thấp nhất . Dân thành thị mắc bệnh nhiều hơn ở nông thôn.

 Nhóm các yếu tố có thể tác động thay đổi được gồm:

– Những người có các bệnh lý về đái tháo đường, tăng Cholesterol máu, tăng huyết áp, tim mạch.

– Người hút thuốc lá.

– Người thường xuyên sử dụng thuốc tránh thai.

– Cơ địa béo phì, nghiện rượu.

– Lạm dụng thuốc ( Điều trị hocmôn sau mãn kinh).

– Lối sống tĩnh tại, ít hoạt động, vận động, luyện tập thể dục thể thao…

Các nguyên nhân hàng đầu của đột quỵ

• Tuổi cao, nhất là trên 50 tuổi
• Xơ vữa thành động mạch não, cao huyết áp
• Nguyên nhân từ tim (viêm nội tâm mạc nhiễm khuẩn, hẹp van hai lá, rối loạn nhịp tim)..
• Các bệnh gây rối loạn đông máu và một số bệnh nội ngoại khoa khác.

Việc nhận thức được các yếu tố nguy cơ và những nguyên nhân dẫn đến đột quỵ là tiền đề quan trọng để mọi người có thể chủ động phòng tránh căn bệnh nguy hiểm này.

Phân loại đột quỵ:

Đột quỵ được chia thành hai thể chính:

– Nhồi máu não (thiếu máu cục bộ não/nhũn não) : xảy ra khi mạch máu bị nghẽn hoặc lấp.

– Xuất huyết não :Khi máu thoát ra khỏi mạch vỡ vào nhu mô não gọi là xuất huyết nội não, vào khoang dưới nhện gọi là xuất huyết dưới nhện; còn phối hợp hai loại trên gọi là xuất huyết não màng não.