1. Nguyên nhân

Do viêm não có thể bị gây ra bởi nhiều mầm bệnh nên quá trình nhiễm bệnh có thể do nhiều con đường khác nhau. Nguyên nhân của viêm não thường gặp nhất là nhiễm virus. Trong số nhiều loại virus khác nhau gây viêm não, loại nguy hiểm nhất và thường gặp nhất là virus gây giộp da không đau (HSV). Đây là virus giống virus gây bệnh hecpet môi xung quanh miệng, nhưng khi tấn công vào não, nó có thể gây tử vong ở một nửa trẻ sơ sinh bị nhiễm bệnh và 78% ở những trẻ mới sinh. May thay, viêm não do HSV ít khi gặp.

Một số dạng của viêm não là do côn trùng lây nhiễm. Bệnh Lyme do bọ chét lây truyền cũng có thể dẫn đến viêm não: bệnh xảy ra khi bệnh Lyme kết hợp với bệnh dại có thể lây qua bọ chét và các động vật khác.

Muỗi cũng có thể là tác nhân truyền nhiều loại virus gây viêm não, trong đó có viêm não West Nile, viêm não St. Louis và viêm não Western Equine.

Các dạng nhẹ hơn của viêm não có thể theo sau hoặc đi kèm với bệnh hay gặp ở trẻ nhỏ, như sởi, quai bị, thủy đậu, rubella. Các virus như thủy đậu lây lan chủ yếu qua chất dịch từ mũi và họng, thường trong lúc ho hay hắt hơi.

Ít phổ biến hơn, viêm não có thể do nhiễm khuẩn, như viêm màng não do vi khuẩn, hoặc có thể kết hợp với các bệnh truyền nhiễm khác như bệnh dại hay giang mai.

Các ký sinh như toxoplasmosis cũng có thể gây viêm não ở người có hệ miễn dịch yếu.

2. Phòng tránh

Viêm não bản thân nó không thể phòng ngừa được ngoại trừ các biện pháp phòng ngừa các bệnh lý có thể dẫn đến viêm não. Điều đó có nghĩa là thực hiện những bước để ngăn ngừa mụn rộp sinh dục. Nó cũng có nghĩa là đảm bảo rằng trẻ em được chủng ngừa chống lại virus có thể gây viêm não, như thủy đậu, sởi (rubeola), quai bị và sởi Đức (rubella).

Để tự bảo vệ mình và gia đình chống lại viêm não do muỗi cắn, trong suốt thời gian có thể xảy ra dịch bạn nên:

– Mặc quần áo bảo vệ.

– Dùng thuốc đuổi muỗi.

– Tránh muỗi.

– Ngăn không cho muỗi vào nhà. Lấp lại những lỗ ở cửa ra vào và cửa sổ.

– Giải phóng những khu vực nước tù đọng quanh nhà.

– Nuôi những động vật ăn muỗi, chẳng hạn như bỏ vào hồ cá những loài cá có thể ăn muỗi.

– Quan sát bên ngoài để phát hiện ra những dấu hiệu của nhiễm virus. Nếu bạn chú ý thấy có chim bị chết, hãy báo cho nhân viên y tế địa phương.

1. Phân loại viêm não

Viêm não có hai thể phân theo phương thức virus sử dụng gây nhiễm trùng ở hệ thần kinh trung ương:

– Viêm não tiên phát: viêm não này xuất hiện khi virus trực tiếp tấn công não và tủy sống (tủy gai). Thể viêm não này có thể xuất hiện vào bất cứ thời gian nào trong năm (viêm não tản phát: sporadic encephalitis) hoặc có thể xuất hiện theo mùa đôi khi thành dịch (viêm não dịch tễ: epidemic encephalitis).

– Viêm não thứ phát (viêm não sau nhiễm trùng (post-infectious encephalitis): hình thức viêm não này xuất hiện khi virus gây bệnh ở một số cơ quan khác bên ngoài hệ thần kinh trung ương và sau đó mới ảnh hưởng đến hệ này.

2. Triệu chứng

Hầu hết những người nhiễm virus viêm não chỉ nhẹ, các triệu chứng thường giống như cúm và bệnh thường không kéo dài. Trong một số trường hợp, người bệnh có thể không có triệu chứng nào.

Những triệu chứng điển hình của viêm não có thể bao gồm: nhức đầu, khó chịu, trạng thái hôn mê, sốt, đau khớp.

Nếu như người bệnh bị thêm nhiễm trùng nặng có thể gây ra: nhầm lẫn và ảo giác, thay đổi tính cách, mắt nhìn đôi, động kinh, cơ yếu, mất cảm giác hoặc tê liệt trong một số lĩnh vực, chấn động, phát ban, mất ý thức.

Người bệnh cần đi khám bác sĩ càng sớm càng tốt nếu có dấu hiệu và triệu chứng gợi ý viêm não. Ngoài ra, các điều kiện khác nghiêm trọng có thể gây ra các triệu chứng tương tự và cũng cần phải được xem xét. Khẩn cấp khi các dấu hiệu và triệu chứng ở người bệnh có thể bao gồm: thay đổi mức độ của ý thức hoặc ảo giác, cơ yếu hoặc mất cảm giác, động kinh, rối loạn tâm thần.

Ở trẻ nhỏ, các dấu hiệu trên không điển hình và khó phát hiện tuy nhiên vẫn có một số dấu hiệu quan trọng giúp định hướng chẩn đoán. Các dấu hiệu này bao gồm: nôn mửa, thóp phồng (nếu còn thóp), khóc không thể dỗ nín hoặc khóc tăng lên khi trẻ được bồng lên hoặc làm thay đổi tư thế, gồng cứng người

Vì viêm não có thể xuất hiện sau hoặc đi kèm với các chứng nhiễm virus nên đôi khi có những triệu chứng đặc trưng của các bênh này trước khi có viêm não. Tuy vậy, viêm não thường xuất hiện mà không có triệu chứng báo trước nào cả.