Chẩn đoán táo bón ở trẻ

Khi bé có các dấu hiệu sau đây:

• Khoảng cách giữa hai lần bài xuất phân dài hơn bình thường theo lứa tuổi lớn hơn 3 ngày; Phân rắn, nhỏ như phân dê hoặc quá to.
• Trẻ đi ngoài khó khăn, không tự đi ngoài được, đau, són phân, kêu khóc và rất sợ đi ngoài
• Kèm theo hoặc không kèm theo các triệu chứng toàn thân như đau bụng (có thể thấy bé quấy khóc, ưỡn bụng lên), lên cân chậm, chán ăn, ăn uống kém, nôn ọe.
• Bụng trướng, sờ có nhiều cục phân ở khung đại tràng (thường là bác sĩ mới phát hiện ra).
• Khám hậu môn thì tùy theo nguyên nhân táo bón thực thể hay cơ năng mà có các triệu chứng như không có phân hoặc đầy phân trong bóng trực tràng, nứt kẽ hậu môn.

Phân loại táo bón

• Theo diễn biến chia làm hai thể là táo bón cấp tính (táo bón vài ngày, một đợt, vài tuần) và táo bón mạn tính (kéo dài vài tháng).
• Theo cơ chế bệnh sinh chia làm táo bón do rối loạn cơ năng (giảm nhu động ruột…) và táo bón do nguyên nhân thực thể (u đại tràng, giãn đại tràng bẩm sinh…).
• Theo nguyên nhân chia ra làm 4 thể: táo bón do rối loạn cơ năng, táo bón do nguyên nhân thần kinh, táo bón do nguyên nhân thực thể gây tắc nghẽn ruột, táo bón do nguyên nhân nội tiết – chuyển hóa.

Táo bón ở trẻ là một trong những nguyên nhân dẫn tới chứng biến ăn, kém hấp thu. Khi bị táo bón, phân tích tụ lại không thoát ra ngoài, gây chướng bụng đầy hơi, khiến trẻ ăn không ngon miệng, chán ăn, ăn khó tiêu lâu dần dẫn tới chứng biếng ăn, kém hấp thu. Trẻ có nguy cơ cao bị suy dinh dưỡng, chậm lớn ảnh hưởng tới sự phát triển về thể chất lẫn trí tuệ.

Điều trị táo bón ở trẻ

Để điều trị táo bón ở bé, trước hết cần điều chỉnh chế độ ăn uống. Chế độ ăn uống là cực kỳ quan trọng đối với điều trị bệnh táo bón ở trẻ em. Cần cho trẻ ăn nhiều rau, quả, ngũ cốc (20-30g/24 giờ), uống nhiều nước. Có thể cho trẻ ăn các loại đồ ăn nhuận tràng như chuối, đu đủ, khoai lang… Nếu mẹ cho con bú bị táo bón thì cần điều trị táo bón cho cả mẹ.

Trong trường hợp táo bón cấp tính cần dùng các thuốc sau (nhưng không dùng kéo dài):

Trẻ nhỏ: Dùng microlax béré (sorbitol 70%) 1 ống bơm vào hậu môn trực tràng/ngày; lauryl sulfoacitat natri, citratnatri dùng 1 týp bơm hậu môn 1 lần/ngày. Tránh dùng thuốc ở những trường hợp có tắc mật.

Trẻ lớn: Dùng micolax 1 ống bơm hậu môn 1 lần/ngày (gấp 2 lần liều lượng microlax béré).

Có thể dùng các thuốc làm mềm phân (thuốc nhuận tràng) như: docusate sodique (norgalax, nesoboldolaxin) dùng trong vài ngày hoặc vài tuần; lactulose dung dịch uống 10% (dufalac); dầu paraphin (tránh dùng cho trẻ em dưới 1 tuổi vì nguy cơ bị sặc và dẫn đến tử vong. Khi uống có thể để tủ lạnh ngăn mát hoặc hòa với nước cam; sulfat magiê (uống vào buổi sáng); sorbitol 5g: 1 gói/ngày uống hàng ngày vào buổi sáng.

Khi phải thụt tháo dùng nước ấm pha glycerin: Trẻ nhỏ hơn 1 tuổi thì pha 30-100ml, còn trẻ lớn hơn 1 tuổi thì pha 100-250ml để thụt.

Điều trị nứt hậu môn: Nếu đi ngoài ra máu tươi, có vết nứt hậu môn thì rửa sạch hậu môn sau khi đi goài, bôi dung dịch nitrat bạc hoăc xanh methylen 2lần/ngày.

Lợi ích của khoai lang đối với sức khỏe

Khoai lang khá dễ trồng và thích nghi ở nhiều loại khí hậu khác nhau. Củ khoai lang có nhiều màu sắc khác nhau như cam, tím, trắng… Nhiều người không ngờ thực phẩm dân dã như khoai lang lại có rất nhiều lợi ích đối tuyệt vời đối với sức khỏe. Dưới đây là những lợi ích của khoai lang mang lại cho sức khỏe:

Hỗ trợ tiêu hóa

Nhiều người biết đến khoai lang với công dụng cải thiện các vấn đề về tiêu hóa và sức khỏe đường ruột. Do khoai lang có chứa hàm lượng chất xơ cao: chất xơ hòa tan và chất xơ không hòa tan. Do đó, khi tiêu thụ khoai lang có thể làm tăng lượng chất xơ cần thiết cho cơ thể giúp quá trình tiêu hóa diễn ra một cách trơn tru hơn.

Một số chất xơ hòa tan hấp thụ nước và làm mềm phân nên giúp ngăn ngừa táo bón hiệu quả. Các chất xơ hòa tan và không hòa tan có thể được lên men bởi vi khuẩn trong ruột kết và tạo ra các acid béo chuỗi ngắn cung cấp năng lượng cho tế bào niêm mạc ruột, giữ cho chúng được khỏe mạnh. Do đó, bạn hoàn toàn có thể thêm khoai lang vào thực đơn hàng ngày của mình vì lợi ích tuyệt vời này nhé.

Cải thiện thị lực

Khoai lang là thực phẩm cung cấp tiền vitamin A dưới dạng beta caroten. Đây là loại vitamin quan trọng trong sự hình thành các sắc tố khác nhau chịu trách nhiệm cho sự hấp thụ ánh sáng của mắt mà còn duy trì cấu trúc thích hợp của võng mạc. Khi thiếu vitamin A sẽ dẫn tới thị lực kém, có thể là nguyên nhân gây mù lòa. Ngoài ra, tình trạng này cũng liên quan tới các bệnh lý về mắt như loét giác mạc, khô giác mạc, viêm kết mạc…

Theo ODS một củ khoai lang nước cung cấp khoảng 1,403 mcg vitamin A hoặc 561% nhu cầu vitamin A hàng ngày của một người. Bên cạnh đó, vitamin A cũng hoạt động như một chất chống oxy hóa. Cùng với các chất oxy hóa khác nó có thể giúp bảo vệ cơ thể, ngăn ngừa nhiều bệnh cho cơ thể.

Duy trì huyết áp

Theo Hiệp hội tim mạch Hoa Kỳ (AHA) khuyến khích mọi người tránh ăn các thực phẩm có chứa lượng muối bổ sung cao. Thay vào đó, hãy tiêu thụ nhiều thực phẩm giàu kali để duy trì hệ thống tim mạch được khỏe mạnh. Trong 1 phần khoai lang nghiền (124g) cung cấp cho cơ thể 259mg kali, khoảng 5% nhu cầu kali hàng ngày của người trưởng thành (4,700mg).

 Giảm nguy cơ ung thư

Nhắc tới những thực phẩm cung cấp nguồn beta caroten tuyệt vời không thể bỏ qua khoai lang. Beta caroten là một loại sắc tố thực vật hoạt động như một chất chống oxy hóa mạnh mẽ trong cơ thể. Đồng thời nó cũng là một loại tiền vitamin A khi đưa vào cơ thể sẽ được chuyển đổi thành vitamin A cần thiết.

Chất chống oxy hóa có thể giảm nguy cơ mắc các loại ung thư khác nhau như ung thư tuyến tiền liệt, ung thư phổi… Ngoài ra, nó còn có tác dụng ngăn ngừa tổn thương tế bào gây ra bởi các phân tử không ổn định. Nếu mức độ gốc tự do trong cơ thể tăng quá cao, tổn thương tế bào xảy ra và làm tăng nguy cơ mắc bệnh lý.

Trong đó, anthocyanin – một nhóm chất chống oxy hóa được tìm thấy khoai lang tím có thể làm chậm sự phát triển của một số loại tế bào ung thư bao gồm bàng quan, đại tràng, dạ dày, vú.

Tăng cường khả năng miễn dịch

Theo một số nghiên cứu, trong 100g khoai lang có chứa đến 26mg vitamin C, cao hơn rất nhiều các loại rau xanh như cải xoăn (28mg), su hào (45mg), cà chua (5mg)…

Loại vitamin này có tác dụng hỗ trợ hệ miễn dịch và tăng cường hấp thu sắt giúp giảm thiểu nguy cơ thiếu máu do thiếu sắt ở cơ thể người. Đây là chìa khóa vàng giúp duy trì màng nhầy trong niêm mạc ruột khỏe mạnh hơn.

Bị táo bón có nên ăn khoai lang hay không?

Khoai lang là thực phẩm khá quen thuộc trong thực đơn hàng ngày của chúng ta. Nhiều người vẫn chưa biết rằng khoai lang không chỉ tốt cho sức khỏe vì hàm lượng chất dinh dưỡng cao mà còn có tác dụng chữa táo bón hiệu quả. Ngoài làm thực phẩm ra, khoai lang còn là thuốc chữa bệnh rất tốt, được sử dụng khá phổ biến trong Đông y. Khi bị táo bón, nếu bạn thường xuyên ăn khoai lang sẽ giúp cải thiện triệu chứng của bệnh nhanh chóng và hiệu quả.

Thành phần chất xơ dồi dào có trong khoai lang có tác dụng làm mềm xốp phân, giúp phân vào khuôn và dễ di chuyển trong đường ruột. Ngoài củ ra, phần lá khoai cũng có tác dụng nhuận tràng cải thiện táo bón. Theo cuốn Những cây thuốc và bài thuốc Việt Nam” của Gs. Đỗ Tất Lợi có viết, nước sắc lá khoai lang có công dụng nhuận tràng rất tốt nhờ chất nhựa tẩy có trong chúng, thí nghiệm mang lại hiệu quả tích cực trên cả chuột và người. Bên cạnh điều trị táo bón thì khoai lang còn có khả năng hỗ trợ cải thiện bệnh trĩ rất tốt. Dân gian thường ăn khoai lang tươi luộc, nướng hoặc thái mỏng phơi khô. Lá khoai lang cũng được sử dụng để luộc hoặc nấu canh.

Về thành phần hóa học, trong 100g củ khoai lang tươi có 6,8g nước, 0,8g protid, 0,2g lipit, 28,5g gluxit, 1,3g xenluloza, và cung cấp cho cơ thể 122 calo. Ngoài ra, trong khoai lang tươi còn chứa nhiều vitamin, muối khoáng, canxi, sắt, các vitamin B2, PP và C… Rau lang cũng chứa thành phần dinh dưỡng không kém các loại rau tươi khác, nên ngoài giá trị ăn uống, khoai lang còn là cây thuốc chữa táo bón rất hiệu quả. Bộ phận được dùng làm thuốc là củ khoai, lá non và tinh bột.

Những cách chữa táo bón hiệu quả bằng khoai lang

Bạn có thể áp dụng một trong những cách sau đây để cải thiện táo bón bằng khoai lang như ép nước uống, luộc khoai ăn hay luộc lá khoai. Cách nào cũng thực hiện đơn giản và mang lại hiệu quả tốt nên bạn có thể yên tâm áp dụng. Dưới đây là hướng dẫn cụ thể:

Khoai lang sống

Nhiều người thắc mắc uống nước khoai lang sống có thực sự chữa được táo bón. Theo các chuyên gia, khoai lang sống ép thành nước ép cải thiện táo bón rất hiệu quả. Cách chế biến như sau:

• Khoai lang rửa sạch, nạo vỏ.
• Nạo khoai lang thành sợi nhỏ và cho vào máy xay sinh tố, thêm nước lọc để lọc.
• Lọc lấy nước, bỏ bã, đợi nước khoai lang đến khi lắng hết bọt là có thể dùng được.

Bạn có thẻ dùng nước ép khoai lang như nước uống hàng ngày. Với người bị táo bón, dùng nước khoai lang từ 5 – 7 ngày sẽ thấy hiệu quả điều trị. Với những trường hợp táo bón mãn tính thì cần thời gian chữa trị lâu hơn, thậm chí kết hợp các biện pháp điều trị khác.

Khoai lang luộc

Bạn có thể dùng khoai lang luộc ăn mỗi ngày. Tương tự như khoai lang sống, khoai lang luộc giúp cải thiện táo bón, bổ sung chất xơ, giúp nhuận tràng, thông tiện.

Cách thực hiện:

• Khoai lang đem rửa sạch sẽ để bỏ đất cát, cho vào nồi hấp cách thủy cho tới khi chín là được.
• Kiểm tra xem khoai lang chín chưa rồi dùng đũa xiên qua củ khoai lang, nếu thấy xiên qua dễ dàng nghĩa là đã chín.

Duy trì thói quen ăn 1 củ khoai lang mỗi ngày sẽ giúp mang lại hiệu quả chữa trị và phòng ngừa chứng táo bón rất tốt.

Lá khoai lang

Dùng ngọn khoai lang để chế biến thành những món ăn bổ sung vào thực đơn hàng ngày. Ngoài công dụng cung cấp chất xơ giúp nhuận tràng thì lá khoai lang giúp bổ sung các vitamin thiết yếu khác cho cơ thể. Bạn có thể chế biến thành các món ăn như rau lang luộc, canh rau lang nấu thịt bò, rau lang xào tỏi…

1. Rau lang luộc

• Đọt khoai lang sau khi mua về, đem rửa sạch với nước rồi để ráo.
• Cho nước vào nồi rồi bắc lên bếp đun sôi, sau đó cho đọt khoai vào luộc sơ khoảng 3 phút thì tắt bếp.
• Vớt cả rau và bỏ phần nước đầu. Tiếp tục cho rau lang vào nồi cùng lượng nước vừa đủ, bắc lên bếp luộc tới khi nước sôi thì tắt bếp.
• Vớt rau lang luộc ra chấm mắm ăn chung với cơm, phần nước luộc rau lang không bỏ đi mà để uống hết.

Áp dụng cách này đều đặn mỗi ngày, chứng táo bón sẽ nhanh chóng được đẩy lùi.

2. Rau lang xào tỏi

• Chuẩn bị 1 nắm đọt rau lang non, vài tép tỏi và gia vị.
• Rau lang đem nhặt sạch, rửa qua nhiều lần nước rồi để ráo nước.
• Dùng dao thái thành từng khúc chừng 5cm.
• Bắc nồi lên đun sôi nước, khi nước sôi cho rau lang vào chần sơ 2 phút rồi tắt bếp, vớt rau ra để cho ráo.
• Tỏi lột bỏ, rửa sạch rồi băm nhuyễn, cho tỏi băm nhuyễn và một ít dầu ăn vào chảo phi thơm. Khi tỏi dậy mùi thì cho rau lang vào xào, nên vặn to lửa khi xào.
• Rau lang chín thì nêm gia vị cho vừa ăn rồi tắt bếp. Dọn món ăn ra đĩa và sử dụng chung với cơm nóng.

3. Canh rau lang nấu thịt bò

• Chuẩn bị 1 nắm rau lang, 100g thịt bò, 2 củ hành tím và gia vị vừa đủ.
• Thịt bò rửa sạch, thái thành miếng nhỏ vừa ăn rồi cho vào bát ướp gia vị chừng 15 phút, hành lột vỏ rồi băm nhuyễn.
• Rau lang sơ chế sạch sẽ, đem chần nước sôi tầm 2 phút rồi vớt ra để ráo rồi dùng dao thắt khúc ngắn vừa ăn.
• Bắc nồi lên bếp, cho hành tím và dầu ăn vào phi thơm, sau đó cho thịt bò vào đảo đều đến khi săn lại thì đổ nước vừa đủ để nấu canh.
• Khi nước sôi thì thả rau lang vào rồi nêm nếm gia vị cho vừa ăn. Đợi đến khi canh sôi trở lại thì tắt bếp, múc canh ra bát và thưởng thức ngay khi còn nóng.

BS Hoàng Lê Phúc, Trưởng khoa Tiêu hóa, BV Nhi Đồng 1, TP HCM hướng dẫn cách phòng ngừa và điều trị táo bón cho trẻ tại nhà, như sau.

Các thời điểm trẻ dễ bị táo bón

Sau khi chào đời, trẻ thường bắt đầu bị táo bón vào lúc tập ăn dặm. Nguyên nhân do đang từ bú mẹ hoặc bú bình chuyển sang ăn đặc, không đủ chất xơ và uống không đủ nước.

Thời điểm tiếp theo là khi bé tập ngồi bô hay ngồi bồn cầu. Ngoài chế độ ăn thiếu chất xơ, nguyên nhân khiến các bé bị bón ở giai đoạn này còn do chúng không thích hoặc chưa sẵn sàng để ngồi vào “chỗ mới”. Sự thay đổi này khiến bé cố gắng nín nhịn dẫn tới táo bón.

Cuối cùng là giai đoạn đi học. Nguyên nhân do một số bé miễn cưỡng phải dùng nhà vệ sinh tại trường vì chúng không quen hoặc quá “công cộng”, điều này có thể dẫn đến việc nín đi tiêu.

Cách phòng ngừa

Vào thời điểm bé tập ngồi bô, cha mẹ cần lưu ý tạm thời ngưng việc huấn luyện nếu bé tỏ ý không thích vị trí quá mới mẻ này. Bù lại, nên khuyến khích bé một cách tích cực, ngay khi bé cảm thấy muốn đi tiêu.

“Hãy đảm bảo có chỗ dựa vững chắc cho bàn chân của bé, đặc biệt là khi dùng bồn cầu có kích thước của người lớn. Chỗ dựa bàn chân rất quan trọng vì chúng giúp bé cảm thấy vững chắc hơn nên có thể an tâm. Ngoài ra nên chọn một thời điểm ngồi cầu nhất định ngày này qua ngày khác để tạo thói quen cho trẻ. Tốt nhất là sau bữa ăn”, bác sĩ Phúc nói.

Khi bé đến tuổi đi học, phụ huynh cần tiếp tục theo dõi việc đi tiêu của con. Cha mẹ nên theo dõi bé đi tiêu như thế nào ở nhà, đặc biệt là vào cuối tuần. Hỏi xem liệu bé có gặp vấn đề gì không khi cố gắng đi tiêu ở những nơi không phải là nhà, nếu do thời gian bị hạn chế hoặc do mắc cỡ, bạn có thể làm việc với nhà trường để tìm ra giải pháp thích hợp.

Cách điều trị tại nhà

Đa số các trường hợp táo bón đều có thể điều trị tại nhà bằng các biện pháp khá đơn giản và bắt đầu có hiệu quả trong vòng 24 giờ. Tùy thuộc vào tuổi của bé mà cha mẹ có thể thực hiện các cách điều trị khác nhau.

Với trẻ từ 4 tháng tuổi trở xuống, cha mẹ có thể cho bé uống một số loại nước trái cây để điều trị táo bón như mận, táo, lê (những loại nước trái cây khác không hiệu quả bằng). Khi bé 4-8 tháng tuổi, bé có thể uống 6-120 ml nước trái cây nguyên chất mỗi ngày, bé 8-12 tháng tuổi có thể cho đến 180 ml một ngày.

Nếu bé bắt đầu ăn thức ăn đặc, cha mẹ có thể dùng bột ngũ cốc lúa mạch thay cho bột ngũ cốc gạo. Bé cũng có thể thử các loại trái cây có nhiều chất xơ và rau (nghiền nát) bao gồm mơ, khoai lang, lê, mận, đào, đậu, đậu Hà Lan, bông cải, hoặc cải bó xôi. Cha mẹ cũng có thể trộn nước trái cây, rau cải đã nghiền nát với bột ngũ cốc.

Chất sắt trong sữa công thức của trẻ nhỏ không gây ra hoặc làm nặng thêm tình trạng táo bón vì liều sắt rất nhỏ. Vì vậy, việc đổi sang sữa có nồng độ sắt thấp là không cần thiết vì điều này không có tác dụng.

Si rô sắt chứa nồng độ sắt cao hơn, và đôi khi có thể gây táo bón. Vì vậy, đối với những trẻ nhỏ cần uống giọt sắt đôi khi cũng cần thay đổi chế độ ăn hoặc cần có chế độ điều trị khác để đảm bảo bé không bị táo bón.

Với trẻ lớn, nếu bé chỉ bị táo bón trong thời gian ngắn vài ngày, có thể chỉ cần thay đổi các loại thức ăn bé đang dùng để bé đi phân mềm và không đau. Phụ huynh có thể cho trẻ uống nước trái cây. Trẻ 1-6 tuổi, không cho quá 120-180 ml nước trái cây nguyên chất mỗi ngày, trẻ trên 7 tuổi có thể uống tối đa 1-2 ly 120 ml một ngày.

Bố mẹ không cần thiết phải cho bé uống nhiều nước để điều trị táo bón. Đối với bé trên một tuổi, đủ nước được lấy mốc là 960 ml chất lỏng (nước chín hoặc các loại nước khác không phải sữa) trong một ngày. Nếu bé không khát thì không cần thiết hoặc không có lợi ích gì để uống nhiều hơn lượng nước này.

Cha mẹ cần lưu ý nuôi dưỡng bé bằng chế độ ăn cân bằng đủ 4 nhóm thực phẩm. Đừng ép bé phải ăn cho được ngay các thức ăn này và đừng dùng một chế độ ăn nhiều chất xơ thay cho các phương pháp điều trị khác. “Chúng ta cần bé tăng trưởng và phát triển hoàn hảo chứ không riêng hết táo bón. Chế độ ăn dư chất xơ sẽ làm bé mất cơ hội ăn các nhóm thực phẩm khác chẳng hạn chất đạm. Bạn nên nhớ chỉ cần đủ và cân bằng”, bác sĩ Phúc khuyên.

Cũng theo bác sĩ Phúc, nếu đã áp dụng các biện pháp trên mà bé vẫn táo bón có thể bé không dung nạp được với đạm sữa bò. Bạn có thể phải bỏ sữa bò và các sản phẩm từ sữa bò như sữa chua, phô mai và kem trong 1-2 tuần. Nếu không cải thiện thì có thể cho bé dùng sữa bò trở lại và đưa đến bác sĩ. Khi bé đã biết ngồi bô/bồn cầu rồi mới bị bón, nên khuyến khích bé ngồi bô/bàn cầu 5-10 phút sau bữa ăn, từ hai đến ba lần mỗi ngày, một cách đều đặn.

Khi nào cần đến bác sĩ?

Phải đi ngay khi bé đau bụng dữ dội. Bé nhỏ hơn 4 tháng chưa đi tiêu sau 24 giờ so với bình thường (ví dụ bình thường bé 2 ngày đi tiêu một lần, nay đã 3 ngày vẫn chưa đi). Bé nhỏ hơn 4 tháng tiêu phân cứng thay vì phân mềm hoặc sệt, tiêu phân có máu, đau khi đi tiêu.

Trả lời: Rõ là ăn sữa ngoài làm cho bé táo bón rồi. Tôi e là bạn chưa cho bé bú mẹ đúng cách nên sữa ít về. Bạn cho bé bú hết 2 bầu sữa mẹ đã, nếu bé còn làu nhàu thì mới cho ăn thêm sữa ngoài (thế mới gọi là thêm, còn cho ăn thành bữa riêng thì gọi là ăn thay thế).

Bạn càng cho bú mẹ phản xạ tiết sữa càng nhiều, bạn ăn khoẻ mà uống nước ít thì cũng giảm tiết sữa. Mẹ cần ăn trái cây như đu đủ, cam, bưởi… Nếu ăn thêm sữa ngoài, bạn chú ý pha đúng hướng dẫn, đặc quá cũng gây táo bón (có gia đình vì nếm thấy sữa nhạt, lo ngại pha theo công thức loãng quá, con cháu đói nên cho thêm 1-2 thìa sữa nữa). Không nên pha trộn 2 loại sữa vì mùi vị sẽ thay đổi không tạo được cảm hứng của bé. Có thể bạn cho ăn mỗi bữa 1 loại nếu bạn muốn.

Nếu mọi việc đều được kiểm tra tốt mà bé vẫn táo bón thì bạn cho bé uống trực tiếp vài giọt nước đu đủ (lấy chỗ mềm chín nhất cho vào cốc đánh nhuyễn, để lắng chắt lấy nước 1 thìa nhỏ của bé cho bé uống). Chỉ nên áp dụng khi rất cần. Khi nào bé ăn dặm thì mới cho bé ăn trái cây thường xuyên.

Chúc 2 mẹ con hạnh phúc

Trả lời: Bạn cần uống nước nhiều sau khi ăn, sau khi cho bé bú cũng nên ăn thêm cháo và uống nhiều nước trái cây thì vừa nhiều sữa vừa không bị táo bón cả 2 mẹ con. Nên ăn nhiều rau có xơ, đu đủ chín. Lấy trong lòng miếng đu đủ chín vàng sẫm, đánh nhuyễn chắt lấy vài ba thìa bé xíu cho bé uống, 2 lần/ ngày bé sẽ đi tiêu. Có thể bé chưa ăn đủ sữa mẹ, bạn nên cho bú nhiều hơn. Không nên dùng thuốc sổ hoặc thụt hậu môn nếu không có chỉ định của BS (vì bạn không mô tả mọi lần bé đi táo thế nào).

Nguyên nhân khiến bé bị táo bón

Có nhiều lý do khiến một em bé của bạn có thể bị táo bón ở một thời điểm nào đó trong cuộc sống của trẻ. Trong đó phải điểm mặt tới các thủ phạm bao gồm căng thẳng, thiếu tập thể dục, thiếu chất xơ trong chế độ ăn uống và một số rối loạn sức khỏe khác.

Táo bón bản thân nó không phải là vấn đề sức khỏe có thể gây nguy hiểm đến tính mạng cho trẻ. Nhưng nếu tình trạng táo bón cứ tiếp tục dai dẳng trong thời gian dài, nó có thể gây ra nhiều vấn đề sức khỏe nghiêm trọng khác. Vì thế, ngay khi bé chớm có dấu hiệu bị táo bón, bạn hãy tích cực áp dụng các biện pháp khắc phục tại nhà là cách tốt nhất và đơn giản nhất để xử lý táo bón ở trẻ.

Nếu trẻ nhà bạn thường xuyên đi tiêu với số lần ít hơn thường lệ hoặc đi tiêu không định kỳ hàng ngày mà ngược lại khoảng 3-4 ngày mới đi tiêu 1 lần thì có thể bạn đang bị táo bón.

Biện pháp tự nhiên khắc phục táo bón cho trẻ tại nhà

1. Một trong những nguyên nhân chính gây ra táo bón ở trẻ chính là lượng nước quá ít trong cơ thể bé. Vì vậy, biện pháp khắc phục có hiệu quả nhất với những em bé đang bị táo bón là cha mẹ bé nên tích cực cho con uống nhiều nước mỗi ngày. Hãy bắt đầu ngày mới cho trẻ bằng một cốc nước sau khi thức dậy sẽ giúp rất nhiều để chữa và hạn chế triệu chứng táo bón.

2. Cho bé uống 2 muỗng canh đường trong đêm trước khi đi ngủ. Trẻ cũng có thể uống kèm chúng với sữa nếu trẻ thích. Bạn sẽ thấy kết quả không ngờ vào buổi sáng hôm sau.

3. Những trái cây như đu đủ chín, chuối chín cực kỳ hiệu quả trong việc chữa táo bón. Cha mẹ bé nên cho trẻ ăn một quả đu đủ chín hoặc vài quả chuối chín hàng ngày để cho kết quả điều trị táo bón tốt hơn.

4. Nước ép bắp cải cũng được coi là một biện pháp khắc phục tại nhà đơn giản mà hiệu quả khi con bạn bị táo bón. Lấy một nửa cốc nước ép bắp cải và uống 2 lần/ ngày để điều trị táo bón.

5. Uống hỗn hợp nước muối để điều trị táo bón bằng cách sử dụng ¼ muỗng cà phê muối Epsom và cho 1/2 ly nước.

6. Cho bé uống nước cam vào buổi sáng sớm với một dạ dày trống rỗng, hoặc uống chúng trước khi đi ngủ vào ban đêm cũng hữu ích trong điều trị táo bón.

7. Một ly nước ép táo trước khi đi ngủ cũng rất hiệu quả để điều trị táo bón.

8. Uống hỗn hợp nước nóng với vài giọt chanh cùng một chút muối vào buổi sáng sớm là một cách tuyệt vời để loại trừ táo bón. Được biết, biện pháp này cho kết quả điều trị táo bón khá nhanh chóng.

9. Cho con uống một khối lượng bằng nhau của nước cà rốt ép và nước ép rau bina trước khi đi ngủ.

10. Cho bé kết thân với nhiều các loại rau xanh có vị ngọt mát, nhiều chất xơ trong chế độ ăn uống hàng ngày như ăn rau lang luộc, rau ngót cũng có tác dụng nhuận tràng và điều trị táo bón rất tốt.

Nguyên nhân dẫn đến táo bón là do ăn uống không hợp lý (thiếu chất xơ, uống ít nước làm cho phân cứng, khó thải ra ngoài), ít vận động, stress, do uống thuốc tây (1 số thuốc có tác dụng phụ gây táo bón: thuốc ngủ, thuốc hạ huyết áp, thuốc chống trầm cảm, chống dị ứng, thuốc chữa dạ dày,…).

Ngoài ra cũng có thể là triệu chứng khởi đầu của một bệnh lý thực thể nào đó tại đường tiêu hoá (ung thư đại trực tràng) hoặc các bệnh toàn thân (suy giáp trạng, tăng canxi máu), một số bệnh lý thần kinh như bệnh Parkinson… Hoặc có thể do rối loạn chức năng vận chuyển của ruột.

Vậy để giải quyết vấn đề táo bón cần có giải pháp gì?

Đầu tiên phải tìm ra căn nguyên: Khi căn nguyên gây nên táo bón là các bệnh lý thực thể đã được loại trừ, cần xem lại các thuốc đang sử dụng xem có phải là nguyên nhân gây táo bón hay không. Nếu có, cần báo cho bác sĩ biết để có phương pháp điều trị thích hợp.

Các thuốc điều trị táo bón được chia ra các loại sau:

– Thuốc trị táo bón tạo khối (igol, metamucil),

– Thuốc trị táo bón thẩm thấu (sorbitol, forlax, lactitol): chứa các muối vô cơ, đường. Khi uống vào, thuốc giữ nước trong lòng ruột giúp thải phân ra ngoài dễ dàng hơn.

– Các thuốc làm mềm phân (docusat) giúp nước thấm vào khối phân, làm phân mềm và dễ di chuyển hơn

– Các thuốc bôi trơn (norgalax, microlax) dùng bơm hậu môn.

– Thuốc trị táo bón kích thích (bisacodyl, cascara), tác động trực tiếp lên thần kinh chức năng vận động bài tiết của ruột, gây co bóp các cơ thành ruột tạo nhu động ruột đẩy phân ra ngoài.

Tuy nhiên, không nên sử dụng bất kỳ một loại thuốc chữa táo bón nào kéo dài quá 8 – 10 ngày, các thuốc trên có nhiều tác dụng phụ, dùng lâu có thể gây biến chứng cho đường ruột, có hại cho gan, thận và đặc biệt nó không giải quyết được gốc rễ của vấn đề.

Một giải pháp an toàn, ít tác dụng phụ và giải quyết tận gốc của vấn đề táo bón một cách bền vững là dùng sản phẩm có bổ sung chất xơ innulin – là loại chất xơ hòa tan chiết xuất từ thiên nhiên và dùng men tiêu hóa sống.

– Chất xơ có tác dụng làm cho phân được liên kết với nhau, làm mềm phân, đồng thời là nơi mà các vi sinh vật có lợi (men tiêu hóa sống) làm tổ và sinh sống.

– Men tiêu hóa sống: Là các chủng vi sinh vật có lợi cộng sinh tại ruột non. Trong quá trình cộng sinh tại ruột non sẽ sản sinh ra các Enzim giúp cho thức ăn được tiêu hóa, đồng thời nó cạnh tranh môi trường sống của vi sinh vật có hại, giúp cơ thể chống lại và đào thải các vi sinh vật có hại, làm cho hệ tiêu hóa được khỏe mạnh.

Triệu chứng khi trẻ bị táo bón

Một đứa trẻ khỏe mạnh bình thường trong độ tuổi 1 – 4 sẽ đại tiện từ 1 – 2 lần/ngày. Tuy nhiên, có bé đi cầu 3 lần/ngày, ngược lại có trẻ đi cầu không theo ngày nào cả. Đối với những trẻ có sức khỏe tốt, bé có thể 3 ngày mới đi cầu một lần… Tất cả đều bình thường.

Trẻ bị táo bón khi có một số dấu hiệu sau: Giảm số lần đại tiện bình thường. Mỗi lần đi đại tiện rất khó khăn và có cảm giác đau. Chất thải rất cứng và khô… Thấy những biểu hiện này ở con bạn cần tìm hiểu nguyên nhân để tìm cách chữa trị cho trẻ.

Có nhiều nguyên nhân dẫn đến táo bón ở trẻ. Có thể là do chế độ ăn thiếu nước, thiếu chất xơ và ăn quá nhiều chất đạm. Ngoài ra còn do trẻ mắc bệnh còi xương, thiếu máu, dùng kháng sinh cũng gây táo bón.

Nhưng nguyên nhân thường thấy dẫn đến tình trạng này là do các mẹ lựa chọn sai thực đơn cho bé. Những thực đơn bé ăn không đủ lượng dưỡng chất hàng ngày, cùng với thói quen uống ít nước, không ăn nhiều rau quả, trái cây… cũng là nguyên nhân khiến trẻ bị táo bón.

Thay đổi thực đơn

Để chữa táo bón cho con hãy cho trẻ ăn nhiều rau xanh và hoa quả, chọn các loại rau có tính chất nhuận tràng như rau khoai lang, mồng tơi, rau dền, củ khoai lang. Khi nấu bột và cháo, phải làm nhuyễn các loại thức ăn. Cho con ăn các loại quả: chuối tiêu, đu đủ, bưởi, cam, quýt, thanh long… Nên cho trẻ ăn 1 – 2 cốc sữa chua 1 ngày.

Nếu mẹ bị táo bón cho con bú thì phải điều trị táo bón cho mẹ bằng việc mẹ ăn nhiều rau quả, uống nhiều nước.

Với những trẻ dưới 1 tuổi bị táo bón nên đưa bé đi khám bác sĩ ngay chứ cha mẹ không nên tự can thiệp.

Với trẻ ở lứa tuổi mẫu giáo, ưu tiên thực đơn nhiều rau trong bữa ăn: thái nhỏ nấu canh, luộc rau cho trẻ ăn trước. Cho trẻ ăn cả múi các loại quả: cam, quýt, bưởi, ăn đu đủ, chuối tiêu, thanh long…

Ngoài chế độ ăn, bạn nên cho trẻ uống thêm men tiêu hóa vi sinh. Không được cho trẻ ăn cà rốt, hồng xiêm trong thời gian này.

Nếu tình trạng của trẻ vẫn không cải thiện thì cần đưa bé đến bệnh viện để được tư vấn và điều trị kịp thời.

Khi nào mới gọi là táo bón?

Khi trẻ đi tiêu ít hơn 3 lần trong một tuần có thể xem trẻ bị táo bón. Phân của trẻ táo bón thường cứng, thành viên hoặc đóng khối có khi rất to làm nghẹt cả bồn cầu. Tuy nhiên, cần lưu ý số lần tiêu phân của trẻ bình thường rất thay đổi theo lứa tuổi và theo chế độ ăn. Trung bình trẻ bú mẹ nhỏ hơn 3 tháng, đi tiêu 3 lần/ngày nhưng có thể tiêu hơn 10 lần/ngày hoặc ngược lại hơn một tuần mới tiêu một lần nhưng vẫn không gọi là táo bón nếu phân vẫn mềm và trẻ vẫn bú, ngủ tốt. Với trẻ bú bình, số lần tiêu mỗi ngày trung bình từ lúc sinh đến 3 tháng là 2 lần, từ tháng thứ sáu trở đi là 1,8 lần; từ một tuổi giảm còn 1,4 lần và khi trẻ được 3 tuổi thì chỉ còn 1 lần.

Một số trẻ thường phải vặn mình, đỏ mặt, 2 chân co lên bụng một hồi lâu mới tiêu được, phân mềm không có đàm máu. Đây là giai đoạn “tập tành” của trẻ, hoàn toàn bình thường, rồi trẻ sẽ tiêu dễ dàng hơn khi lớn lên.

Tại sao trẻ bị táo bón?

Nguyên nhân có thể do bệnh lý hoặc do chức năng.

Táo bón do nguyên nhân bệnh lý

Táo bón do bệnh lý thường không tự hết, hay kèm theo các biểu hiện bất thường khác và trẻ thường suy dinh dưỡng. Có rất nhiều nguyên nhân như: ruột già quá to, hẹp hậu môn, rối loạn vận động ruột do bất thường thần kinh, bệnh nội tiết chuyển hóa, bệnh thần kinh, cơ… Đối với nhóm nguyên nhân này, cần phải điều trị bệnh gốc mới hết táo bón. Cần lưu y các biểu hiện sau để đưa trẻ đến khám tại cơ sở y tế kịp thời: chậm tiêu phân su hơn 24 giờ, kích thước phân nhỏ, sụt cân, suy dinh dưỡng, bụng chướng, đau bụng hoặc đau hậu môn, nôn và buồn nôn, sốt, tiêu máu.

Táo bón do nguyên nhân chức năng

Táo bón do nguyên nhân chức năng rất thường gặp. Gọi là chức năng vì trẻ không có bất kỳ bệnh lý gì khác ngoại trừ táo bón. Các yếu tố làm trẻ dễ bị táo bón là: chế độ ăn không cân bằng, thiếu chất xơ; vừa đổi chế độ ăn (sữa mẹ chuyển sang sữa bò, thức ăn mềm sang thức ăn cứng); do trẻ uống không đủ nước; trẻ tự nín khi có cảm giác đại tiện vì sợ đau, do ham chơi, sợ chỗ lạ; đôi khi sau một stress như: bệnh tật, đổi chỗ ở, chuyển trường, chuyển lớp, trẻ cũng bị táo bón.

Hậu quả của táo bón là gì?

Táo bón có thể gây tác hại “tại chỗ” là làm bé đau do nứt hậu môn, nặng hơn thì làm bé bị chảy máu khi đi tiêu. Bé nín làm phân càng ở lâu trong cơ thể, càng lớn và khô cứng hơn, khiến bé phải gắng sức hơn trong những lần sau lại dễ làm rách hậu môn gây đau và chảy máu. Bé lại nín nhiều hơn. Cứ thế, tác hại của vòng luẩn quẩn này ngày càng càng lớn và cuối cùng khối phân đóng cứng trong trực tràng lớn dần lên, bé không thể giữ được nữa nên làm són phân ra quần (trong dân gian thường gọi là ị đùn). Điều này khiến bé thực sự xấu hổ và sợ hãi nên sẽ thu mình lại, không tham gia các hoạt động trường lớp như các bạn cùng lứa. Ngoài ra phân ứ đọng lâu ngày còn có tác hại làm bé biếng ăn, chậm tăng cân, thậm chí suy dinh dưỡng.

Trẻ dễ bị táo bón vào lúc nào?

Táo bón đặc biệt thường xảy ra vào 3 thời điểm: sau khi bắt đầu ăn bột ngũ cốc và trái cây nghiền, trong suốt thời gian tập ngồi bô/bàn cầu, sau khi bắt đầu đi học. Biết được những thời điểm nguy cơ này, phụ huynh sẽ dễ dàng hơn trong việc giúp bé phòng ngừa táo bón.

– Giai đoạn tập ăn dặm: bé đang từ bú mẹ hoặc bú bình chuyển sang ăn đặc có thể bị táo bón do ăn không đủ chất xơ và uống không đủ nước.

– Tập ngồi bô hay bồn cầu: bé có nguy cơ bị táo bón trong giai đoạn này vì nhiều nguyên nhân:

• Chế độ ăn vẫn còn phụ thuộc nhiều vào sữa nên dể bị thiếu chất xơ.
• Nếu bé không thích hoặc không sẵn sàng để ngồi vào “chỗ mới”, chúng có thể cố gắng nín nhịn, điều này có thể dẫn đến táo bón.
• Bé đã bị đi phân cứng hoặc đau khi đi tiêu còn hay nín hơn để khỏi phải ngồi bô/ bồn cầu.

– Giai đoạn đi học: một số bé miễn cưỡng phải dùng nhà vệ sinh tại trường vì chúng không quen hoặc quá “công cộng”, điều này có thể dẫn đến việc nín đi tiêu.

Điều trị táo bón như thế nào?

Điều trị táo bón chức năng gồm các phần sau: tháo phân (khi phân đóng quá cứng trong trực tràng, thường là ở bệnh viện) – duy trì (thường kết hợp dùng thuốc, thời gian dài ngắn tùy táo bón đã lâu hay mau, nói chung thường mất vài tháng) – điều chỉnh hành vi và lối sống (tập thói quen đi tiêu tốt, phát hiện và loại trừ các yếu tố thúc đẩy đã kể ở trên).

Ngoài ra, các bậc phụ huynh nên lưu ý cho trẻ bú mẹ vì sữa mẹ cung cấp dinh dưỡng phù hợp, dễ hấp thu, trẻ ít bị táo bón.

Khi cho trẻ ăn đặc, cần cân đối các nhóm chất, trong đó có chất xơ… và cho trẻ uống đủ nước

Trả lời: Con bạn lên cân khá tốt, tuy nhiên mỗi ngày bé uống sữa hơi ít. Mỗi ngày bé uống ít nhất là 500ml sữa để giúp trẻ tăng trưởng chiều cao. Cháu đi cầu như mô tả nhưng vẫn lên cân tốt thì không vấn đề gì. Bạn cứ yên tâm.