Thực trạng thiếu sắt ở trẻ em

Sắt là một vi chất thiết yếu cho cơ thể, đóng vai trò quan trọng trong quá trình tạo máu, vận chuyển oxy, chuyển hóa năng lượng và điều hòa hệ miễn dịch. Trẻ em là đối tượng có nhu cầu sắt cao do tốc độ tăng trưởng nhanh và phát triển não bộ.

Khi trẻ bị thiếu sắt thường có những biểu hiện như: da và niêm mạc xanh xao, nhợt nhạt, cơ thể mệt mỏi. Thiếu sắt cũng làm trẻ biếng ăn, viêm teo gai lưỡi, khó nuốt, kém hấp thu, rối loạn dẫn truyền thần kinh, trẻ hay bị ốm đau do hệ thống miễn dịch suy giảm, để kéo dài không được điều trị sẽ khiến trẻ ốm yếu và kém thông minh.

Tuy nhiên, có nhiều nguyên nhân khiến trẻ bị thiếu hụt sắt, chẳng hạn như:

• Trẻ sinh non hoặc nhẹ cân, không có đủ lượng sắt dự trữ từ mẹ trong 3 tháng cuối thai kỳ.
• Trẻ bú sữa mẹ hoàn toàn nhưng không được bổ sung sắt từ thực phẩm sau 6 tháng tuổi. Sữa mẹ chỉ chứa khoảng 0.35mg sắt trong mỗi lít, không đủ đáp ứng nhu cầu của trẻ.
• Trẻ bú sữa công thức nhưng thành phần không đủ sắt hoặc dùng sữa bò sớm, trước 12 tháng tuổi. Sữa bò chứa ít sắt và còn làm giảm khả năng hấp thu sắt từ thực phẩm khác.
• Trẻ ăn dặm không đúng cách, không chọn lựa thực phẩm giàu sắt hoặc kết hợp với các chất ức chế hấp thu sắt như canxi, phốt pho, tanin (trong trà, cà phê), oxalat (trong rau chân vịt, cải bó xôi)….
• Chế độ ăn thiếu sắt: Nhu cầu về sắt của trẻ rất lớn do đang phát triển, ở trẻ đang bú mẹ nhu cầu gấp 7 lần người lớn tính theo trọng lượng cơ thể nên nếu chế độ ăn không đủ thành phần, hàm lượng hoặc thiếu sữa mẹ là một trong những nguyên nhân cơ bản gây nên tình trạng thiếu sắt ở trẻ em.
• Trẻ mắc các bệnh lý về đường tiêu hóa, máu, nhiễm trùng hoặc rối loạn chuyển hóa sắt, làm giảm khả năng hấp thu hoặc sử dụng sắt của cơ thể.

Thiếu sắt ở trẻ em là một vấn đề phổ biến. Nó có thể xảy ra ở nhiều cấp độ, từ thiếu hụt nhẹ đến thiếu máu do thiếu sắt – tình trạng máu không có đủ hồng cầu khỏe mạnh. Thiếu sắt không được điều trị có thể ảnh hưởng đến sự tăng trưởng và phát triển của trẻ.

Cách khắc phục tình trạng thiếu sắt ở trẻ em

Nếu bạn đang cho bé ăn sữa công thức có tăng cường chất sắt, bé có thể sẽ nhận được lượng chất sắt được khuyến nghị. Nếu bạn đang cho con bú, hãy nói chuyện với bác sĩ của bé về việc bổ sung sắt. Thuốc bổ sung sắt có thể là dạng viên sắt được cung cấp với liều lượng cụ thể hoặc chất sắt có trong thuốc bổ sung vitamin.

Dưới đây là một số khuyến nghị chung:

Trẻ sơ sinh đủ tháng: Bắt đầu cho bé bổ sung sắt khi được 4 tháng tuổi. Tiếp tục cho bé ăn chất bổ sung cho đến khi bé ăn được hai hoặc nhiều khẩu phần thực phẩm giàu chất sắt mỗi ngày, chẳng hạn như ngũ cốc tăng cường chất sắt hoặc thịt xay nhuyễn. Nếu bạn cho con bú sữa mẹ và cho bé uống sữa công thức có tăng cường chất sắt và phần lớn thức ăn của bé là từ sữa công thức, hãy ngừng cho bé uống thuốc bổ sung.

Trẻ sơ sinh non tháng: Bắt đầu cho bé bổ sung sắt khi được 2 tuần tuổi. Tiếp tục cho bé uống thuốc bổ sung cho đến khi được 1 tuổi. Nếu bạn cho con bú sữa mẹ và cho bé uống sữa công thức tăng cường và phần lớn thức ăn của bé là sữa công thức, hãy ngừng cho bé uống thuốc bổ sung.

Các bước khác bạn có thể thực hiện để ngăn ngừa tình trạng thiếu sắt bao gồm:

• Bổ sung thực phẩm giàu chất sắt: Khi bạn bắt đầu cho trẻ ăn dặm – thường ở độ tuổi từ 4 tháng đến 6 tháng – hãy cung cấp thực phẩm có thêm chất sắt, chẳng hạn như ngũ cốc tăng cường chất sắt cho trẻ, thịt xay nhuyễn và đậu xay nhuyễn. Đối với trẻ lớn hơn, nguồn chất sắt tốt bao gồm thịt đỏ, thịt gà, cá, đậu và rau bina.
• Tăng cường khả năng hấp thụ sắt: Vitamin C giúp thúc đẩy sự hấp thu chất sắt trong chế độ ăn uống. Bạn có thể giúp con hấp thụ sắt bằng cách cung cấp thực phẩm giàu vitamin C – chẳng hạn như trái cây họ cam quýt, dưa đỏ, dâu tây, ớt chuông, cà chua và các loại rau có màu xanh đậm.

Ngoài ra để phòng ngừa và điều trị thiếu sắt cho trẻ các mẹ có thể sử dụng trong quá trình mang thai, cho bé bú hoặc cho bé sử dụng trực tiếp sản phẩm ống uống FOGYMA. FOGYMA có thành phần Sắt hydroxyd polymaltose, không gây táo bón, không kích ứng dạ dày, vị ngọt thơm, khả năng hấp thu nhanh, khắc phục được tác dụng phụ của các dạng sắt thông thường.

Dạng đóng gói của FOGYMA cũng rất ưu việt và thuận tiện khi sử dụng. Mỗi ống uống FOGYMA đã được phân liều sẵn gồm 10 ml dung dịch (tương đương với liều dùng ở trẻ em là 1 ống/ ngày và 2 ống / ngày cho người lớn). FOGYMA dạng ống nhựa bẻ nắp rất an toàn, dùng trong một lần, sử dụng ngay không cần qua các bước trung gian, không bị ảnh hưởng bởi nấm mốc và vi khuẩn sau khi dùng.

FOGYMA là sản phẩm hữu hiệu giúp bổ sung sắt và phòng ngừa các bệnh do thiếu sắt gây nên.

Để biết thêm thông tin về sản phẩm liên hệ: Công ty TNHH Dược phẩm VNP.

Tổng đài tư vấn: 1900545518 Hoặc bộ phận hỗ trợ trực tuyến: http://bacsytructuyen.com

Khi nào nên đo nhiệt độ cho bé?

Nhiệt độ cơ thể bình thường của bé dao động từ 36,5°C đến 37,5°C. Nếu nhiệt độ cơ thể của bé cao hơn hoặc thấp hơn khoảng này, bé có thể bị bệnh hoặc có vấn đề về sức khỏe. Bạn nên đo nhiệt độ cho bé khi bé có những dấu hiệu sau:

• Quấy khóc, ăn kém, buồn ngủ hoặc mệt mỏi hơn bình thường.
• Có triệu chứng như ho, sổ mũi, đau họng, đau tai, nôn mửa, tiêu chảy, nổi ban hoặc phát ban.
• Có tiếp xúc với người bị bệnh hoặc môi trường ô nhiễm.
• Có thay đổi về màu da, mồ hôi, nhịp tim hoặc hơi thở.

Bạn nên đo nhiệt độ cho bé ít nhất hai lần một ngày, vào buổi sáng và buổi tối, để có thể so sánh và theo dõi sự thay đổi của nhiệt độ cơ thể. Bạn cũng nên ghi nhớ hoặc ghi chép lại nhiệt độ cơ thể của bé mỗi lần đo, để có thể cung cấp cho bác sĩ nếu cần.

Các cách kiểm tra nhiệt độ cho bé

Hiện nay, có nhiều cách để đo nhiệt độ cơ thể cho bé, nhưng không phải cách nào cũng phù hợp với mọi lứa tuổi và mọi tình huống. Bạn nên chọn cách đo nhiệt độ cho bé dựa trên độ tuổi, sự thoải mái và độ chính xác của phương pháp đo. Dưới đây là một số cách đo nhiệt độ cho bé phổ biến và ưu và nhược điểm của chúng:

Một số loại nhiệt kế điện tử thiết kế riêng để cặp nhiệt độ ở hậu môn nhưng phần lớn có thể dùng ở hậu môn, miệng hoặc cặp ở nách cho con. Nhiệt kế điện tử đo ở tai còn gọi là nhiệt kế đo tai thường đắt nhất và ngoài dùng ở tai, nó không thể đo nhiệt độ ở đâu khác.

Mỗi cách cặp nhiệt độ (ở hậu môn, tai, miệng hay nách) đều có thuận lợi và bất tiện riêng. Nhưng với các cặp nhiệt độ ở miệng, chỉ an toàn với những bé đủ lớn. Cha mẹ có thể chọn một cách thích hợp hoặc có thể hỏi ý kiến bác sĩ về chuyện này.

Tránh cặp nhiệt độ sau khi bé tắm vì lúc này, thân nhiệt của con thường chưa chuẩn. Hãy đợi ít nhất 20 phút sau khi bé tắm để bắt đầu cặp nhiệt độ vì khi đó, kết quả của nhiệt kế mới chính xác.

1. Đo nhiệt độ bằng nhiệt kế hồng ngoại đo trán

Nhiệt kế hồng ngoại đo trán là một loại nhiệt kế điện tử, sử dụng tia hồng ngoại để đo nhiệt độ cơ thể qua da trán của bé. Bạn chỉ cần đặt nhiệt kế gần trán của bé, nhấn nút và đọc kết quả trên màn hình hiển thị. Cách đo nhiệt độ này có những ưu điểm sau:

• Nhanh chóng, chỉ mất vài giây để đo nhiệt độ.
• Dễ dàng, không cần chèn vào bất kỳ bộ phận nào của cơ thể bé.
• An toàn, không gây đau đớn hoặc tổn thương cho bé.

Tuy nhiên, cách đo nhiệt độ này cũng có những nhược điểm như:

• Có thể bị ảnh hưởng bởi nhiệt độ môi trường, mồ hôi, tóc hoặc nước mắt của bé.
• Giá cao hơn các loại nhiệt kế khác.

2. Đo nhiệt độ ở tai

Nhiệt kế hồng ngoại đo tai cũng là một loại nhiệt kế điện tử, sử dụng tia hồng ngoại để đo nhiệt độ cơ thể qua màng nhĩ của bé. Bạn cần nhẹ nhàng kéo và xoay tai của bé, đưa đầu nhiệt kế vào tai của bé, nhấn nút và đọc kết quả trên màn hình hiển thị. Cách đo nhiệt độ này có những ưu điểm sau:

• Chính xác: nhiệt độ tai gần với nhiệt độ não bộ, là nơi điều chỉnh nhiệt độ cơ thể.
• Nhanh chóng: bạn chỉ cần mất vài giây để đo nhiệt độ.
• Dễ dàng sử dụng.

Cách đo nhiệt độ này cũng có những nhược điểm như:

• Không phù hợp với bé dưới 6 tháng tuổi, vì tai của bé còn nhỏ và khó đưa nhiệt kế vào.
• Có thể bị ảnh hưởng bởi sáp tai, viêm tai, nhiễm trùng hoặc nước trong tai của bé.
• Đắt tiền, nhiệt kế hồng ngoại đo tai thường có giá cao hơn các loại nhiệt kế khác.

Đo nhiệt độ ở tai thường được tiến hành ở trung tâm y tế hay bệnh viện vì nó nhanh, an toàn và không gây khó chịu cho bé.

3. Đo nhiệt độ bằng nhiệt kế thủy ngân

Nhiệt kế thủy ngân là loại nhiệt kế cổ điển, sử dụng chất lỏng thủy ngân để đo nhiệt độ cơ thể. Bạn có thể đo nhiệt độ cho bé bằng cách chèn nhiệt kế vào miệng, nách hoặc hậu môn của bé, đợi từ 3 đến 5 phút, rút ra và đọc kết quả trên thang đo. Cách đo nhiệt độ này có những ưu điểm sau:

• Chính xác: nhiệt kế thủy ngân có thể đo nhiệt độ cơ thể chính xác nhất so với các loại nhiệt kế khác.
• Rẻ tiền: nhiệt kế thủy ngân thường có giá rẻ hơn các loại nhiệt kế khác.

Tuy nhiên, cách đo nhiệt độ này cũng có những nhược điểm như:

• Khó khăn: cần chèn vào bộ phận nhạy cảm của cơ thể bé, có thể gây khó chịu hoặc đau đớn cho bé nên phù hợp với những trẻ lớn
• Mất thời gian: cần đợi từ 3 đến 5 phút để đo nhiệt độ, trong khi bé có thể vặn vẹo hoặc đẩy nhiệt kế ra.
• Nguy hiểm: nhiệt kế thủy ngân có thể vỡ và rò rỉ chất lỏng thủy ngân, gây độc hại cho bé và môi trường.

4. Đo nhiệt độ bằng nhiệt kế điện tử

Nhiệt kế điện tử là loại nhiệt kế hiện đại, sử dụng một cảm biến để đo nhiệt độ cơ thể. Bạn có thể đo nhiệt độ cho bé bằng cách chèn nhiệt kế vào miệng, nách hoặc hậu môn của bé, nhấn nút và đọc kết quả trên màn hình hiển thị. Cách đo nhiệt độ này có những ưu điểm sau:

• Chính xác: nhiệt kế điện tử có thể đo nhiệt độ cơ thể chính xác hơn nhiệt kế thủy ngân.
• Nhanh chóng: chỉ mất từ 10 đến 30 giây để đo nhiệt độ.
• An toàn: nhiệt kế điện tử không chứa chất lỏng thủy ngân, không gây nguy hiểm cho bé và môi trường.

Tuy nhiên, cách đo nhiệt độ này cũng có những nhược điểm như:

• Khó khăn: cần chèn vào bộ phận nhạy cảm của cơ thể bé, có thể gây khó chịu hoặc đau đớn cho bé.
• Có thể bị ảnh hưởng bởi nước miếng, nước uống, kem đánh răng, thức ăn hoặc thuốc khi đo nhiệt độ miệng của bé.
• Cần vệ sinh và khử trùng nhiệt kế sau mỗi lần sử dụng, để tránh lây nhiễm trùng.

Với mỗi vị trí đo nhiệt độ cơ thể cho bé cha mẹ nên lưu ý một số vấn đề sau:

Khi đo nhiệt độ cho bé ở hậu môn:

• Chọn mua nhiệt kế hậu môn có một đầu nhọn linh hoạt và tay cầm rộng để đầu nhọn của nhiệt kế đi vào hậu môn của bé vài cm là được. Nếu những loại nhiệt kế có đầu nhọn dài, còn tay cầm hẹp thì khi bé quấy khóc, đầu nhọn của nhiệt kế dễ đi sâu vào hậu môn, có thể gây nguy hiểm.
• Trước khi đo nhiệt độ, cần rửa sạch đầu nhọn của nhiệt kế với chất tẩy rửa chuyên dụng và nước ấm. Tráng lại với nước mát. Sau đó, lau khô nhiệt kế.
• Giữ bé nằm trong lòng mẹ với bụng úp xuống dưới, mông hướng lên trên. Hoặc có thể đặt bé nằm ngửa, đo nhiệt độ cho con cũng tương tự cách thay tã, bạn nhấc hai chân bé lên và kẹp nhiệt kế vào hậu môn.
• Đưa đầu nhọn vào hậu môn của con, khoảng 1,3-2,5cm là được, quan sát thấy không còn nhìn thấy đầu nhọn nhiệt kế nữa thì dừng lại.
• Khi có tín hiệu cho biết việc đo đã hoàn thành, hãy rút nhiệt kế ra và bắt đầu đọc kết quả. Đảm bảo rằng quá trình đo nhiệt độ không kích thích bé đi tiêu; vì thế, nếu bé có đi tiêu một chút sau khi bạn rút nhiệt kế ra thì cũng là điều bình thường. Rửa sạch nhiệt kế với nước rửa chuyên dụng (hoặc xà phòng) và nước ấm, lau khô trước khi cất nhiệt kế.

Còn với nhiệt kế kẹp nách, khi đưa cặp nhiệt độ vào nách, đảm bảo bé ép sát cánh tay có cặp nhiệt độ dọc theo chiều dài cơ thể, cho bé ngồi trong lòng bạn chẳng hạn. Hãy giúp bé thư giãn bằng cách chỉ cho con xem một cuốn sách. Cần đảm bảo vùng da nách ở bé được khô ráo để nhiệt kế không bị trượt khỏi nách. Một tay của mẹ hãy giữ lấy tay cặp nhiệt độ của con hoặc để cho tay có nhiệt kế của bé được gập lại, ngang với ngực của bé.

Với vị trí đo ở miệng, chỉ dùng nhiệt kế ở miệng cho bé 4-5 tuổi vì khi đó bé mới đủ lớn để giữ nhiệt kế trong miệng một cách an toàn và đúng thời gian.

Nên chọn nhiệt kế cho bé loại nào tốt?

Dựa vào ưu nhược điểm của từng loại mà chúng tôi đã chia sẻ trên đây chắc hẳn bạn cũng sẽ đưa ra được lựa chọn hợp lý cho mình. Hiện nay, trên thị trường có rất nhiều loại nhiệt kế, bạn nên lựa chọn sử dụng nhiệt kế của những hãng có uy tín trên thị trường để đảm bảo độ chính xác khi theo dõi sức khỏe cho con. Omron là một thương hiệu đến danh tiếng trong lĩnh vực sản xuất và phân khúc thiết bị y tế sức khỏe đến từ Nhật Bản đã được du nhập vào Việt Nam từ cách đây khá lâu.

Chính vì lẽ đó, bạn không khó để bắt gặp những sản phẩm nhiệt kế Omron ở các bệnh viện và nhà thuốc trên toàn quốc. Các sản phẩm nhiệt kế điện tử Omron nổi bật có thể kể đến như: Omron MC-245, Omron MC-246, Omron MC-720, Omron MC-272L với giá bán khoảng 500K-1 triệu cùng thời gian bảo hành khoảng 2 năm. Tùy vào độ tuổi của con mà bạn có thể lựa chọn 1 chiếc nhiệt kế phù hợp cho gia đình.

Đo nhiệt độ cơ thể cho bé là một cách để theo dõi sức khỏe của bé, đặc biệt khi bé bị sốt. Bạn nên chọn cách đo nhiệt độ cho bé phù hợp với độ tuổi, sự thoải mái và độ chính xác của phương pháp đo. Bạn cũng nên đo nhiệt độ cho bé thường xuyên, ghi nhớ hoặc ghi chép lại nhiệt độ cơ thể của bé mỗi lần đo, và liên hệ với bác sĩ nếu bé có nhiệt độ cơ thể cao hơn 38°C hoặc kéo dài hơn 3 ngày.

Tại Việt Nam, theo nghiên cứu mới cho thấy tỷ lệ bé biếng ăn trong độ tuổi từ từ 1 – 6 là 38%. Quan trọng hơn, có 40% những bé biếng ăn này có dấu hiệu biếng ăn ngay từ khi dưới 3 tuổi.

Theo các nghiên cứu trên thế giới, có 20 – 45% bé biếng ăn trong độ tuổi từ 1- 5, đây là số liệu vừa được công bố tại Hội thảo giới thiệu quyển sách Chẩn Đoán và Điều Trị Các Rối Loạn Nuôi Ăn ở Trẻ Nhũ Nhi và Trẻ Nhỏ tại TPHCM và Hà nội do Viện bào chế Abbott và Hội Dinh Dưỡng đã phối hợp tổ chức vừa qua. Hội thảo thu hút hơn 1.000 các bác sĩ chuyên khoa Nhi và các chuyên gia dinh dưỡng trong toàn quốc.

Tác giả, Bác sĩ Irene Chatoor (Phó Chủ tịch Khoa Tâm thần học, Giám đốc điều hành Chương trình Sức khoẻ tâm thần dành cho trẻ nhỏ và nhũ nhi thuộc Trung tâm y học quốc gia dành cho trẻ em Mỹ) đã phân loại và phân tích nguyên nhân gây nên việc từ chối ăn ở trẻ (ví dụ như biếng ăn nhũ nhi, ác cảm với thức ăn, rối loạn nuôi ăn do điều chỉnh trạng thái hoặc do bệnh lý nội khoa, rối loạn nuôi ăn sau chấn thương…).

Chính việc chẩn đoán giúp xác định đúng được nguyên nhân gây nên chứng biếng ăn ở trẻ là cơ sở để Bác sĩ Chatoor đưa ra các hình thức điều trị phù hợp. Kết quả này thu được sau nhiều năm nghiên cứu tâm huyết về đề tài các rối loạn nuôi ăn ở trẻ nhỏ. Sách đã được Giáo sư Chatoor báo cáo tại nhiều hội nghị quốc gia và quốc tế, và dùng để huấn luyện các chuyên gia trong chẩn đoán và điều trị các rối loạn ăn uống.

Có một điều đặc biệt là hầu hết các bậc cha mẹ đều cho rằng thiếu hụt dinh dưỡng hay các dưỡng chất chỉ xảy ra khi trẻ ăn ít. Nhưng, ngay cả việc trẻ chỉ ăn một vài món nhất định như ăn thịt mà không ăn rau… cũng dẫn tới thiếu hụt dưỡng chất cần thiết cho sự phát triển của trẻ.

Biếng ăn kéo dài có thể dẫn đến các hệ quả nghiêm trọng về mặt thể chất, chẳng hạn như sút kém trong phát triển và chậm hấp thu dưỡng chất. Ảnh hưởng đến cảm xúc của trẻ cũng là 1 vấn đề đáng quan tâm. Các nghiên cứu đã chỉ ra rằng: nếu bố mẹ tỏ ra lo lắng thái quá, và tiến hành các biện pháp cưỡng bức ăn có thể ảnh hưởng tiêu cực đến mối tương tác giữa họ và trẻ nhỏ.

Hầu hết các bậc cha mẹ cho rằng, biếng ăn chỉ ảnh hưởng đến thể trạng của bé như chiều cao và cân nặng nhưng thực tế, hậu quả của nó còn nguy hiểm hơn nhiều. Biếng ăn ban đầu dẫn tới sụt cân nhưng nếu tình trạng này kéo dài sẽ gây tác động nghiêm trọng, ảnh hưởng đến sự phát triển cả thể chất lẫn trí tuệ, khiến trẻ đánh mất nhiều cơ hội so với bạn bè cùng trang lứa. Một số nghiên cứu còn cho thấy, biếng ăn có thể dẫn tới những biến chứng trong quá trình phát triển của trẻ, gia tăng các bệnh mãn tính.

Do số lần ăn và số lượng ăn không đủ nên biếng ăn sẽ dẫn tới thiếu hụt chất khiến trẻ bị suy dinh dưỡng, chậm phát triển chiều cao và cân nặng; giảm khả năng hấp thụ chất. Biếng ăn cũng là nguyên nhân khiến trẻ bị giảm sức đề kháng. Vì thế, những bé biếng ăn thường có số ngày bệnh nhiều hơn 29% và có nguy cơ viêm nhiễm đường hô hấp nhiều hơn 45% so với bé bình thường.

Ngay khi thấy con mình có những dấu hiệu biếng ăn, cha mẹ cần đưa bé đến các cơ sở y tế để được chuẩn đoán và chữa trị kịp thời nhằm tránh những hậu quả đáng tiếc xảy ra. Nhưng, điều quan trọng nhất trong quá trình chữa trị, cha mẹ cần tăng cường dinh dưỡng cho trẻ bằng việc bổ sung các loại thức ăn đủ chất, đủ lượng với 4 nhóm thực phẩm: đạm, đường, chất béo, vitamin và khoáng chất. Tuy nhiên, vì trẻ đang biếng ăn, khả năng hấp thụ kém nên cha mẹ cần chú trọng bổ sung những thực phẩm giàu dinh dưỡng, chẳng hạn như sữa dành cho trẻ biếng ăn để lắp đầy những “lỗ hổng” về sự thiếu hụt dưỡng chất của bé.

Tác giả Irene Chatoor đã đoạt giải thưởng Irving B. Harris của nhà xuất bản Zero To Three cho quyển sách này vì đã đưa ra những vấn đề mới, quan trọng tạo nên sự khác biệt lâu dài trong cách chăm sóc trẻ nhũ nhi, trẻ nhỏ và gia đình.

Tình trạng biếng ăn kéo dài ở trẻ

Trong điều trị biếng ăn kéo dài hay bất kỳ một căn bệnh nào, điều quan trọng nhất là phải tìm hiểu được nguyên nhân: nếu trẻ biếng ăn do nhiễm khuẩn thì điều trị nhiễm khuẩn; nếu do sai lầm về ăn uống thì thay đổi chế độ ăn và cách chế biến món ăn; còn nếu là nguyên nhân tâm lý thì khích lệ, động viên trẻ trong các bữa ăn.

Hầu hết ở trẻ đều có giai đoạn biếng ăn nên cha mẹ đừng vội lo lắng, đừng vội thúc ép trẻ ăn. Bởi điều này chưa chắc đã đem lại hiệu quả mà còn gây tác dụng ngược làm cho tình trạng biếng ăn kéo dài lâu hơn. Mẹ chỉ nên thực sự lo lắng khi trẻ có những biểu hiện sau:

• Mẹ phải chuẩn bị đồ ăn vặt cho trẻ thay thế khi bữa ăn chính của trẻ còn nguyên.
• Lượng thức ăn hàng ngày không thể đáp ứng được nhu cầu về năng lượng cũng như sự phát triển của trẻ.
• Mẹ phải bổ sung thêm các loại vitamin và khoáng chất cho trẻ.
• Trẻ có các triệu chứng như mệt mỏi, giảm cân, khó ngủ, táo bón, hiếu động thái quá, quấy khóc…

Bình thường một bữa ăn của trẻ sẽ kéo dài trong khoảng từ 15-20 phút, chậm nhất là 30 phút. Nếu thời gian của trẻ kéo dài hơn, lớn hơn 30 phút thì có thể con bạn đang bị biếng ăn. Trái ngược với tình trạng ăn ngon miệng, tinh thần thoải mái trong mỗi bữa ăn thì trẻ biếng ăn thường hay gào khóc, sợ sệt trước mỗi bữa ăn, không chịu há miệng, quay mặt đi, không hợp tác với người cho ăn…

Nhiều mẹ có thói quen cho trẻ nhịn ăn và hi vọng con sẽ cảm thấy đói và ăn nhiều hơn. Điều này là hoàn toàn sai mẹ nhé. Theo nghiên cứu của các chuyên gia hàng đầu, càng nhịn ăn, trẻ càng biếng ăn hơn vì khi không ăn, men tiêu hóa không được tiết ra, gây ảnh hưởng đến đường ruột cũng như sự hấp thu chất dinh dưỡng của trẻ. Mẹ hãy chia nhỏ các bữa ăn và xây dựng một thực đơn ăn uống hợp lý và lành mạnh cho trẻ. Nếu có thể, mẹ nên thay đổi cách chế biến món ăn và tham khảo thêm ý kiến của các bác sĩ khoa nhi để nhận được sự tư vấn tốt nhất. Hãy tìm ra nguyên nhân để lựa chọn phương pháp cải thiện phù hợp cho trẻ.

☛ Đọc thêm: Biếng ăn ở trẻ và những dấu hiệu nhận biết!

Hậu quả khi trẻ biếng ăn kéo dài

Trẻ biếng ăn kéo dài có thể gây ra nhiều hậu quả đối với sức khỏe và phát triển của trẻ, như:

Thiếu hụt dưỡng chất

Khi trẻ không ăn đủ các chất dinh dưỡng cần thiết, cơ thể sẽ bị suy dinh dưỡng, gây chậm tăng cân, chậm lớn, da xanh xao, tóc rụng, móng tay yếu… Thiếu hụt dưỡng chất cũng làm giảm sức đề kháng của trẻ, khiến trẻ dễ mắc các bệnh nhiễm trùng

Rối loạn tăng trưởng

Biếng ăn khiến trẻ thiếu các dưỡng chất cần thiết cho sự phát triển của xương khớp, cơ bắp và nội tạng, trẻ sẽ bị chậm phát triển chiều cao và cân nặng so với độ tuổi. Biếng ăn kéo dài có thể khiến trẻ bị thấp còi hoặc béo phì do ăn không cân bằng.

Chậm phát triển trí não

Thiếu hụt các chất bột, đường, protein, chất béo omega-3, vitamin nhóm B… trẻ sẽ bị giảm khả năng tư duy, học tập và ghi nhớ. Trẻ biếng ăn kéo dài có thể gây ra các vấn đề về hành vi, tâm lý và cảm xúc.

Bệnh lý về tiêu hóa

Khi trẻ không ăn sáng hoặc ăn không đủ các bữa trong ngày, dịch vị trong dạ dày sẽ tiết ra liên tục và gây tổn thương niêm mạc dạ dày. Trẻ biếng ăn kéo dài có thể mắc các bệnh về tiêu hóa như viêm loét dạ dày tá tràng, táo bón hoặc tiêu chảy.

Những nguyên nhân gây biếng ăn ở trẻ

Dưới đây là một số nguyên nhân phổ biến gây ra sự biếng ăn kéo dài ở trẻ:

Thay đổi trong chế độ ăn uống

Sự thay đổi trong chế độ ăn uống cũng là nguyên nhân khiến trẻ biếng ăn. Chẳng hạn như chuyển từ sữa mẹ sang thức ăn đặc hơn, hoặc chuyển từ thức ăn tự nấu sang bột ăn dặm pha sẵn. Điều này có thể gây ra sự biến đổi trong khẩu vị của trẻ và làm cho trẻ khó chấp nhận thức ăn mới.

Môi trường ăn uống không thuận lợi

Môi trường không tốt cũng gây ra tình trạng biếng ăn ở trẻ. Ví dụ, nếu không có thời gian cố định cho bữa ăn, không có một không gian yên tĩnh và thoải mái để trẻ ăn, hoặc không có sự hỗ trợ và khuyến khích từ phụ huynh và gia đình, trẻ có thể không muốn ăn hoặc cảm thấy không thoải mái khi ăn.

Gặp vấn đề sức khỏe

Một số vấn đề sức khỏe có thể là nguyên nhân gây ra sự biếng ăn ở trẻ, chẳng hạn như bệnh lý tiêu hóa, rối loạn tâm thần, tăng động và chậm phát triển…

Sự ảnh hưởng của tâm lý

Lo lắng, sợ hãi hoặc sự thay đổi trong tâm trạng có thể làm cho trẻ biếng ăn. Một sự thay đổi trong môi trường gia đình, như chuyển nhà, cha mẹ cãi nhau hoặc sinh em bé mới, cũng có thể ảnh hưởng đến tâm lý của trẻ và làm cho trẻ không muốn ăn.

Thói quen ăn uống không tốt

Nếu trẻ ăn quá nhiều thức ăn không lành mạnh, uống nhiều đồ ngọt hoặc dùng các thiết bị điện tử trong khi ăn, trẻ có thể hình thành thói quen ăn uống không tốt và trở nên biếng ăn.

Cách khắc phục tình trạng trẻ biếng ăn kéo dài

Cách khắc phục tình trạng biếng ăn kéo dài ở trẻ phụ thuộc vào nguyên nhân gây ra chúng. Dưới đây là một số cách các mẹ có thể tham khảo:

1. Nếu trẻ biếng ăn do bệnh lý, cha mẹ nên đưa trẻ đi khám bác sĩ để được chẩn đoán và điều trị kịp thời. Trẻ sẽ ăn ngon miệng hơn khi khỏi bệnh.

2. Nếu trẻ biếng ăn do tâm lý, cha mẹ nên tôn trọng cảm xúc của trẻ và không ép buộc hoặc quát mắng trẻ khi ăn. Cha mẹ nên tạo không khí vui vẻ trong bữa ăn, cho trẻ tự cảm nhận và thử nghiệm các món ăn, khen ngợi và động viên trẻ khi ăn hết.

3. Nếu trẻ biếng ăn do chế độ dinh dưỡng không phù hợp, cha mẹ nên xây dựng thực đơn ăn uống phù hợp với độ tuổi và khả năng ăn uống của bé. Bữa ăn của trẻ cần đầy đủ và cân bằng các nhóm thực phẩm quan trọng như ngũ cốc, thịt cá trứng, sữa hoặc sản phẩm từ sữa, rau hoặc trái cây. Cha mẹ cũng nên chia nhỏ khẩu phần ăn cho trẻ thành nhiều bữa trong ngày, đa dạng hóa các món ăn để giảm bớt áp lực mỗi bữa ăn cho trẻ

4. Cha mẹ có thể bổ sung cho trẻ các sản phẩm hỗ trợ dinh dưỡng có chứa lysine, các vi khoáng chất và vitamin thiết yếu để đáp ứng nhu cầu về dưỡng chất của trẻ.

☛ Tham khảo thêm: Bé 2 tuổi biếng ăn – cha mẹ phải làm gì?

Trên đây là một số thông tin về nguyên nhân, hậu quả cũng như cách khắc phục tình trạng biếng ăn kéo dài ở trẻ. Nếu các bạn muốn tham khảo thêm các thông tin liên quan về cách chăm sóc trẻ hay phương pháp hỗ trợ trẻ biếng ăn thì có thể xem thêm tại website Norikidplus.vn 

Vitamin tổng hợp (mutltivitamin) là loại vitamin bổ sung chất dinh dưỡng phổ biến, bất cứ độ tuổi nào cũng có thể dùng. Tuy nhiên, bác sĩ nhi khoa thường khuyên bổ sung vitamin tổng hợp khi bé biếng ăn, ăn không đủ chất…

☛ Có thể bạn quan tâm: 6 loại vitamin hàng đầu dành cho bé thông minh phát triển

Khi nào bé cần bổ sung vitamin tổng hợp?

Theo Tổ chức Y tế Health Canada và Today’s Parents, trẻ em khỏe mạnh, phát triển bình thường không cần dùng vitamin tổng hợp. Trong thực tế, cha mẹ khó có thể đảm bảo chế độ ăn uống đầy đủ dinh dưỡng cho bé. Bác sĩ nhi khoa thường khuyên cha mẹ bổ sung vitamin tổng hợp cho bé trong những trường hợp sau:

• Trẻ không ăn đủ chất
• Trẻ kén ăn, biếng ăn
• Trẻ mắc bệnh mãn tính như hen suyễn, gặp vấn đề tiêu hóa
• Trẻ thường xuyên sử dụng thức ăn nhanh
• Trẻ có chế độ ăn đặc biệt, như ăn chay
• Trẻ vận động nhiều, chơi những môn thể thao cường độ cao

Vitamin tổng hợp cho bé biếng ăn

Trẻ biếng ăn kéo dài sẽ dẫn đến tình trạng thiếu năng lượng, không muốn hoạt động, vui chơi lâu dần có nguy cơ mắc bệnh tự kỷ. Biếng ăn còn khiến cơ thể trẻ thiếu năng lượng, những vi khoáng cần thiết dẫn đến chậm phát triển, suy dinh dưỡng, suy giảm miễn dịch. Trẻ thường xuyên ốm vặt và dễ mắc các bệnh nhiễm khuẩn.

Để cải thiện tình trạng sức khỏe, cha mẹ nên cho trẻ dùng vitamin tổng hợp dành riêng cho trẻ biếng ăn. Trước khi quyết định cho trẻ dùng vitamin tổng hợp, cha mẹ cần biết 6 loại vitamin thiết yếu cần cho cơ thể bé:

• Vitamin A giúp trẻ tăng cường thị giác, giúp trẻ phát triển bình thường, tăng khả năng miễn dịch cho cơ thể, bảo vệ và làm lành các biểu mô và xương. Thiếu vitamin A gây ra bệnh quáng gà – giảm khả năng nhìn khi trời tối, nếu thiếu trầm trọng có thể gây khô giác mạc và bị mù.
• Nhóm vitamin B (B2, B3, B6, B12) có tác dụng tăng sức đề kháng, duy trì quá trình trao đổi chất, góp phần vào quá trình sản sinh năng lượng, ngăn ngừa suy nhược thần kinh.
• Vitamin C làm lành vết thương, giúp cơ bắp và da khỏe mạnh.
• Vitamin D đóng vai trò quan trọng trong việc hình thành và giúp cho xương và răng chắc khỏe. Hiệp hội dinh dưỡng Canada cho rằng vitamin D còn có tác dụng chống nhiễm trùng, giảm nguy cơ mắc những bệnh về tim, tiểu đường, bệnh xơ cứng và thậm chí một số loại ung thư (cụ thể là ung thư đại tràng).
• Canxi giúp cho xương bé chắc khỏe.
• Sắt kết hợp với protein đóng vai trò quan trọng trong việc tạo nên huyết sắc tố vận chuyển ô-xy. Thiếu chất sắt dẫn đến thiếu máu dinh dưỡng, không cung cấp đủ ô-xy cho các bộ phận cơ thể, đặc biệt là tim, cơ bắp, não.

Tùy vào tình trạng sức khỏe của bé mà cha mẹ quyết định loại vitamin cần bổ sung.

Nếu mẹ quyết định dùng vitamin tổng hợp cho bé, mẹ hãy tham khảo những bí quyết dưới đây để việc bổ sung vitamin an toàn và hiệu quả.

• Vitamin là thuốc, không phải kẹo nên cần được cất kỹ, tránh xa tầm tay trẻ em, đề phòng trẻ xem như kẹo hay siro mà ăn/uống quá liều, gây nguy hiểm.
• Thay vì dùng bánh, kẹo, kem… làm phần thưởng để bé ăn nhiều hơn. Cha mẹ hãy dùng viên kẹo vitamin để thưởng cho các bé sau mỗi bữa ăn. Việc này giúp bé thích ăn vitamin hơn, việc hấp thu vitamin cũng trở nên tốt hơn, bởi nhiều loại vitamin chỉ có thể được cơ thể hấp thu sau bữa ăn.
• Nếu bé đang dùng bất kỳ loại thuốc nào, cha mẹ cần hỏi bác sĩ vấn đề bổ sung vitamin. Vitamin có thể làm giảm hay làm tăng vọt tác dụng của thuốc, dù như thế nào cũng nguy hại cho sức khỏe của bé.
• Trên thị trường có nhiều dạng vitamin, dạng nước, viên hay kẹo dẻo. Mẹ có thể dựa vào sở thích của bé để chọn loại phù hợp.
• Không nên cho bé dưới 4 tuổi dùng vitamin tổng hợp. Trường hợp đặc biệt, cha mẹ cần tham khảo ý kiến của bác sĩ.

Buồn vì con biếng ăn, còi cọc

Đi làm thì chớ về đến nhà nhìn đứa con nheo nhóc, gầy nhẳng, nguây nguẩy lắc đầu xua tay khi đưa bát cháo đến, chị Hà Phương (Hoàng Mai, HN) lại thấy buồn bực trong người. Thà lười nhác hay không quan tâm để ý đến con thì phải chấp nhận, đằng này chị cũng đã rất chịu khó, thay đổi thức ăn, bữa tôm bữa thịt bữa trứng, rồi khi cơm nát khi cháo khi mì phở…. Nhưng đáp lại nhiệt tình và công sức của mẹ, cô con gái hứng khởi thì nhấm nháp được non nửa bát, còn không thì ăn vài thìa lấy lệ. Nếu muốn ăn được hơn thì phải làm trò, đi rong….Có khi chán nghe nhạc trên điện thoại hay chơi đồ chơi thì phải lấy chậu nước cho nghịch, ăn xong thì ướt cả áo mẹ áo con, bẩn cả nền nhà. Chưa kể tháng nào cũng điểm danh ốm ít nhất một lần, khi thì sổ mũi ho, khi thì viêm họng cấp, có lúc chuyển nặng thành viêm phế quản….Đã lười ăn càng lười hơn.

Buồn con chưa hết lại đến buồn chồng. Chồng chị đi làm suốt ngày, gần như không giúp được gì. Về nhà thấy cảnh mẹ ép con ăn, con khóc lóc rồi nhà cửa bày biện luộm thuộm là mặt nặng mày nhẹ. Anh bảo không cần phải ép, không ăn thì thôi, bữa ăn mà đày đọa con thế à. Chị kêu không ép thì con anh có gì vào người. Thế là cãi nhau, giận nhau. Đã thế mới gần đây, khi mấy gia đình bạn bè thân thiết tụ tập, anh nói luôn trước mặt mọi người: mẹ nào chăm con khỏe con ngoan không biết, vào tay mẹ này thấy con dặt dẹo, toàn ốm với đau! Chị uất nghẹn, không nói nên lời.

Làm thế nào để con hết biếng ăn?

Có lẽ đây là câu hỏi thường trực, đau đáu trong đầu các ông bố bà mẹ có con bị biếng ăn. Bởi sự sốt ruột, lo lắng là không thể tránh khỏi.

Nhưng có một điều bố mẹ nên nhớ là đối với trẻ biếng ăn, việc ép ăn (với hi vọng cho con đủ lượng dinh dưỡng cần thiết hay tạo thói quen ăn nhiều) thường khiến tình trạng biếng ăn trở nên nặng nề hơn. Ép ăn một cách quá mức mà không quan tâm đến nhu cầu, tâm trạng của trẻ sẽ khiến trẻ ăn trọng ức chế, làm hạn chế khả năng hấp thu dưỡng chất và gây hại đến sự phát triển sức khỏe toàn diện.

Vậy, nguyên tắc thứ nhất là không được cưỡng ép con ăn khi con kiên quyết từ chối. Hãy bắt đầu bằng suy nghĩ: ít cũng được những miễn con được thoải mái. Có thể chia nhỏ bữa để đảm bảo đủ khẩu phần dinh dưỡng. Mặt khác, thường xuyên thay đổi món ăn, cách trang trí để thu hút, tạo sự thích thú cho con trước mỗi bữa ăn.

Nguyên tắc thứ hai là bổ sung vi chất cần thiết để kích thích cảm giác ngon miệng thèm ăn, hỗ trợ tiêu hóa, tăng sức đề kháng. Thông thường, trẻ biếng ăn kéo dài, hay ốm vặt là do thiếu hụt kẽm và selen. Nên thay vì “nhồi nhét” hoặc biến bữa ăn thành nỗi kinh hoàng đối với cả nhà, bố mẹ hãy lựa chọn sản phẩm bổ sung vi chất cho trẻ, để giải quyết tình trạng biếng ăn từ gốc rễ.

Sau đây là một số thực đơn đầy đủ dưỡng chất rất phù hợp cho bé  từ 4-6 tháng tuổi, mẹ cùng tham khảo nhé.

1.Bột sữa

• Nguyên liệu

Bột gạo: 40g

Sữa bột (loại bé nhà bạn đang dùng): 80g

Nước sạch: 200ml

Dầu ăn: 5ml

• Cách làm

Lấy nước sạch đổ vào nồi, cho bột gạo và sữa bột đổ vào nồi. Khuấy tan. Bắc lên bếp, khuấy đều. Bọt sôi thì bắc xuống. Tập cho bé ăn (vài thìa)

Sau vài ngày bé đã quen với bột, cho thêm vào nồi bột 1 thìa canh dầu ăn.

2. Bột sữa- bí đỏ

• Nguyên liệu

Bột gạo: 40g

Bí đỏ: 20g

Sữa bột (loại bé nhà bạn đang dùng): 20g

Nước sạch: 250ml

Dầu ăn: 5ml

• Cách làm

Bí đỏ hấp chín, tán nhuyễn

Cho bột gạo vào nước khấy tan. Bắc lên bếp nấu sôi. Bột chín, cho bí đỏ và dầu ăn vào khuấy đề. Nhấc xuống để nguội bớt, cho sữa vào từ từ, khuấy cho sữa hòa vào bột, cho đến khi hết lượng sữa. Nhấc xuống để vừa ấm và cho bé ăn.

3. Bột tàu hũ- rau ngót

• Nguyên liệu

Bột gạo: 40g

Tàu hũ trắng: 10g

Rau ngót: 10g

Nước: 300ml

Dầu ăn: 5ml

Gia vị: Nước mắm hoặc muối vừa đủ

• Cách làm

Lấy 1 bát nước đổ vào nồi. Cho khoảng 7 thìa gạt bột cho vào khuấy đều

Lấy đậu hũ cho vào bát, tán nhuyễn (có thể thêm ít nước cho dễ tán), lấy 1 thìa canh.

Trộn đều đậu hũ và bột

Lấy 1 nắm tay lá rau ngót, băm nhuyễn, lấy 1 thìa canh.

Bắc nồi lên bếp. Nhỏ lửa. Khi bột sôi cho rau đã tán nhuyễn vào, nêm 1 thìa nước mắm và cho dầu ăn vào. Khuấy đều, bắc xuống

4. Bột thịt lợn – cà rốt

• Nguyên liệu

Bột gạo: 40g

Cà rốt: 20g

Thịt lợn: 30g

Dầu ăn: 5ml

Nước, mắm

• Cách làm

Thịt lợn chọn phần thịt nạc, rửa sạch, băm (hoặc xay) nhuyễn. Cà rốt cho vào nồi cách thủy hấp chín, tàn nhỏ.

Hòa tan bột với nước, cho tiếp thịt lợn, cà rốt tán nhuyễn vào khuấy đều. Bắc nồi bột lên bếp đun nhỏ lửa, vừa đun vừa khuấy nhẹ theo hình tròn để bột không bị vón cục. Khi bột sôi, bạn nhớ nêm một chút xíu mắm để bột đỡ bị nhạt quá. Bột chín, tắt bếp, trộn đều bột với 1 thìa dầu ăn.

5. Bột thịt bò- lòng đỏ trứng và cải thảo

• Nguyên liệu

Bột gạo: 40g

Thịt bò: 20g

Lòng đỏ trứng: 10g

Cải thảo: 10g

Dầu ăn: 5ml

Nước sạch: 250ml

Nếu muốn nấu với số lượng lớn hơn, mẹ chỉ cần lấy tỉ lệ này làm tỉ lệ chuẩn để nhân lên số lượng nguyên liệu cần chuẩn bị.

• Cách làm

Cải thảo luộc hoặc hấp chín sau đó tán nhuyễn.

Trộn thịt bò với 1/3 chén nước, dùng đũa quấy tan để khi nấu thịt không bị vón cục. Nấu thịt với lửa nhỏ, sau khi thịt chín thì tắt bếp, đem xay nhuyễn.

Cho bột với hỗn hợp thịt bò, cải thảo, lòng đỏ trứng vào nồi đun nhỏ lửa và đảo đều khoảng 3 phút thì tắt bếp.

Cho 1 chút dầu ăn vào cháo rồi trộn đều, nhắc xuống để nguội bớt mới cho bé ăn. Mẹ có thể kiểm tra độ nóng của cháo bằng cách thử trên cổ tay.

Với thực đơn cho bé ăn dặm này mẹ chỉ mất vài phút là có thể hoàn thành rồi, những chén bột thơm phức là lựa chọn tuyệt vời để mẹ thay đổi khẩu vị cho bé.

1. Cà chua

• Cà chua chứa chất lycopene, chống oxy hóa và bảo vệ võng mạc mắt. Vitamin C trong quả này có tác dụng tăng thị lực và ngăn ngừa bệnh quáng gà. Cà chua cũng giàu vitamin A giúp ngăn ngừa thoái hóa điểm vàng – một bệnh nghiêm trọng dẫn đến mù mắt.

2. Cà rốt

• Cà rốt chứa nhiều beta-caroten khi hấp thụ vào cơ thể sẽ chuyển hóa thành vitamin A tạo sắc tố võng mạc giúp mắt nhìn tốt hơn. Ngoài ra cà rốt còn giúp chữa chứng quáng gà và hạn chế bệnh đục thủy tinh thể.

3. Ngô

• Ngô (bắp) giàu beta-carotenoid và folate. Đây là hai chất giúp làm chậm quá trình suy thoái điểm vàng liên quan đến tuổi tác. Ăn quả này thường xuyên giúp giảm nguy cơ đục thủy tinh thể và giúp ngăn ngừa sự tiêu hủy các sắc tố màu vàng trong mắt.

4. Quả bơ

• Quả bơ chứa hàm lượng lutein nhiều hơn tất cả loại trái cây hoặc rau củ khác. Đây là thành phần dinh dưỡng có tác dụng cải thiện thị lực, giảm nguy cơ thoái hóa điểm vàng và đục thủy tinh thể.

5. Đu đủ

• Đu đủ rất giàu vitamin C, B, kali, magie, chất xơ… tốt cho hệ tiêu hóa vừa tăng cường sức đề kháng và bảo vệ đôi mắt. Đặc biệt loại quả có hàm lượng vitamin C dồi dào được chứng minh giúp giảm nguy cơ mắc các bệnh nguy hiểm về mắt như đục thủy tinh thể.

6. Khoai lang

• Khoai lang giàu beta-carotene, vitamin A, C, chất xơ… có lợi cho đôi mắt. Đặc biệt, loại củ này chứa nhiều vitamin D giúp tăng cường hệ miễn dịch, cung cấp năng lượng, cho đôi mắt sáng khỏe hơn.

7. Rau lá xanh

• Các loại rau lá xanh giàu vitamin, chất chống oxy hóa lutein và Zeaxanthin. Trong khẩu phần ăn hàng ngày nên có một trong các loại rau như cải xoăn, rau bina, củ cải… để tăng cường thị lực, bảo vệ đôi mắt khỏi tác hại của ánh sáng mặt trời và làm tăng mật độ sắc tố của tế bào trong điểm vàng. Lưu ý: Để tận dụng hết những lợi ích từ rau xanh, không nên luộc hoặc nấu quá chín.

8. Thịt, cá, trứng

Cá hồi chứa những dinh dưỡng hữu ích giúp bảo vệ võng mạc và ngăn ngừa mù lòa

• Các loại cá và thịt nạc, ngoài việc cung cấp năng lượng cho cơ thể, còn chứa kẽm, vitamin B1 và nhiều chất cần thiết để phòng ngừa các bệnh về mắt.
• Trong đó, cá hồi chứa những dinh dưỡng hữu ích, giúp bảo vệ võng mạc và ngăn ngừa mù lòa. Axit béo omega-3 trong cá hồi còn duy trì độ ẩm thiết yếu của mắt và chống lại bệnh thoái hóa điểm vàng.
• Các chuyên gia tư vấn nên ăn cá hồi ít nhất 2 lần một tuần. Ngoài ra, việc bổ sung gà tây và thịt gà trong bữa ăn còn giúp mỗi người chống đục thủy tinh thể và những căn bệnh suy nhược thị giác khác bởi lượng lớn kẽm và vitamin (vitamin B, axit nicotinich và vitamin E).
• Để bảo vệ sự toàn vẹn của các biểu mô, giác mạc mắt, giúp mắt luôn ổn định và khỏe mạnh, bạn cần bổ sung các loại sữa như sữa bò, cừu, dê…, cung cấp nguồn vitamin A dồi dào.
• Ngoài ra, trứng cũng là thực phẩm tốt cho mắt với lòng đỏ chứa nhiều lutein và Zeaxanthin. Đây là 2 dưỡng chất quan trọng, giúp mắt giảm nguy cơ bị thoái hoá điểm vàng và đục thuỷ tinh thể.

9. Các loại hạt

• Tương tự như thịt cá, các loại đậu xanh, đậu đen, hạt bí, gạo lứt là những nguồn dinh dưỡng thiết yếu cho mắt trong bữa ăn hàng ngày.
• Đậu đen chứa nhiều kẽm, khoáng chất cần thiết cho võng mạc cũng như duy trì các mạch máu ở nhãn cầu. Kẽm ngăn ngừa tình trạng mất thị lực cũng như đục thủy tinh thể.
• Đậu xanh lại chứa lượng cao folate và magie chống ôxy hoá và giúp sáng mắt.
• Bên cạnh đó, hạnh nhân cũng là loại thực phẩm giàu vitamin E, có tác dụng làm chậm quá trình thoái hóa điểm vàng. Một nắm hạnh nhân nhỏ đủ cung cấp cho mỗi người một nửa năng lượng vitamin E cần thiết mỗi ngày.

Canxi

Canxi rất cần thiết cho lứa tuổi tiền dậy thì và dậy thì, nếu được cung cấp đủ sẽ giúp xương chắc khỏe và độ đậm xương đạt mức tối đa, giúp trẻ phát triển tốt về chiều cao và phòng được bệnh loãng xương về sau. Mỗi ngày trẻ cần 1.000 – 1.200mg canxi. Canxi đặc biệt nhiều trong sữa và các chế phẩm từ sữa như sữa chua, phô mai, váng sữa,… canxi cũng rất dồi dào trong các loại thủy sản, hải sản như tôm, cua, ốc, xương cá,… Nên kho nhừ cá nhỏ và ăn cả xương. Trẻ nên được cung cấp 400 – 500ml sữa/ ngày.

 Chất Sắt

Là khoáng chất rất cần thiết cho việc tạo máu, vận chuyển oxy trong máu đến các mô của cơ thể. Trẻ khi bước vào tuổi dậy thì do nhu cầu cho sự tăng trưởng, phát triển rất cao nên nếu không chú ý cung cấp đủ sẽ rất dễ bị thiếu sắt. Nếu thiếu sắt trẻ sẽ bị thiếu máu gây ra các triệu chứng mệt mỏi, hay quên, buồn ngủ, ảnh hưởng đến kết quả học tập.

Bé gái cần lượng sắt nhiều hơn bé trai do mất một lượng máu trong chu kỳ kinh nguyệt. Trẻ em trai cần 12- 18 mg sắt/ngày và bé gái cần 20 mg sắt/ngày. Chất sắt có nhiều trong thịt, phủ tạng động vật: gan, tim, , lòng đỏ trứng, thịt đỏ, đậu đỗ, các loại rau củ có màu đỏ. Nếu cần thiết phải cho trẻ uống thêm chế phẩm sắt (theo chỉ định của bác sĩ).

Chất đạm (Cần chiếm 14 – 15% tổng số năng lượng trong khẩu phần ăn mỗi ngày, tương đương với 70 – 80gr/ngày)

Chất đạm giúp hoàn thiện cấu trúc cơ quan trong cơ thể trẻ, tăng cường miễn dịch nên nó rất cần cho quá trình phát triển vượt trội của cơ thể trong giai đoạn này. Nó cấu tạo enzyme, hornmone, trong đó có hormone sinh dục.  Ngoài ra còn giúp cho tế bào phát triển, và sửa chữa những bắp cơ bị lỗi

Cha mẹ nên bổ sung cho trẻ nguồn đạm phong phú, cả đạm động vật và thực vật như thịt, cá, tôm, cua, trứng, sữa, đậu…. Trong đó thức ăn có nguồn gốc động vật là tốt hơn, vì không chỉ giàu đạm, chúng còn rất giàu sắt, chất có vai trò quan trọng trong quá trình tạo máu.

Chất bột

Chất bột là chất cung cấp năng lượng chính cho toàn bộ cơ thể, chiếm 60 – 70% tổng năng lượng mỗi ngày. Chất bột có trong gạo, bột mì, củ, bắp… Nếu có thể, nên chọn lựa những loại bột đường thô (như gạo lứt, yến mạch) để cung cấp chất xơ tốt cho hệ tiêu hóa và phòng chống thừa cân, béo phì.
Chất béo

Là chất cung cấp năng lượng cao và là dung môi tăng hấp thu vitamin D (rất cần thiết cho sự hấp thụ canxi), vitamin A, E, K nên cần chiếm 20 – 25% (50 – 60 g/ngày). Chất béo no có trong thức  ăn chứa đạm động vật, tuy nhiên với  chất béo không no thì  phải bổ sung bằng dầu ăn và cá. Vì vậy nên ăn cả mỡ động vật và dầu thực vật.

Các vitamin

Vitamin là một trong những thành phần quan trọng cấu tạo cơ thể sống cũng như hỗ trợ tăng trưởng, phát triển chiều cao , cân nặng ở trẻ. Trẻ cần được bổ sung đầu đủ các loại vitamin nhóm A, B, C, D, E trong bữa ăn hàng ngày. Các vitamin này luôn dồi dào trong các loại rau xanh và trái cây. Vì vậy trong bữa ăn hàng ngày nên cho trẻ ăn đa dạng các thực phẩm này.

Đây là giai đoạn để trẻ tăng chiều cao, sau khi dậy thì trẻ sẽ cao rất chậm, thậm chí không tăng chiều cao nữa nếu không được chăm sóc đúng cách.Vì vậy, ngoài chế độ ăn uống đầy đủ và cân đối, vận động tập thể dục thể thao là rất quan trọng vì nó giúp tăng cường thể lực, phát triển chiều cao, thể thao đúng cách còn giúp ngăn chặn nguy cơ thừa cân, béo phì. Các môn thể thao giúp trẻ tăng chiều cao như bơi, chạy, đạp xe, đánh cầu lông, tập xà,.… Ngoài ra, trẻ cần uống nước, khoảng 1,5 – 2 lít nước/ ngày, vì nước cần thiết cho mọi hoạt động chuyển hóa của cơ thể.

1.Cháo thịt bò- bí xanh

Nguyên liệu

–  Gạo tẻ: 200g;

– Gạo nếp: 100g;

–  Thịt bò thăn: 200g;

– Bí xanh (bí đao): 150g;

– Pho mai nhỏ: 2 miếng;

– Gia vị: Muối, dầu ăn, hạt nêm, tuyệt đối không sử dụng mì chính (bột ngọt) để nấu thức ăn cho bé nhé vì nó sẽ không tốt cho sự phát triển hệ xương của bé sau này đấy.

Cách làm

– Cho gạo tẻ, gạo nếp đã rang vào một nồi nước (500ml) với 1 thìa hạt nêm, ¼ thìa muối, 1 thìa dầu ăn rồi ninh thành cháo đặc chín nhuyễn;

– Cho bí xanh, thịt bò vào một nồi khác với 300ml nước luộc chín, nêm ½ thìa hạt nêm rồi cho hôn hợp này cùng nước luộc vào máy xay sinh tố xay nhuyễn;

– Trút hỗn hợp đã xay vào nồi cháo, khuấy đều trong 15-20 phút, nêm nếm lại gia vị sao cho vừa ăn rồi cho 2 miếng pho mai vào quấy đều, tắt bếp là bạn đã hoàn thành món cháo cực kỳ dinh dưỡng cho bé yêu rồi đấy.

2. Cháo lươn- cà rốt

Nguyên liệu

-Gạo tẻ: 25g

-Thịt lươn: 10g

-Cà rốt băm nhuyễn: 20g

-Dầu ăn: , 1,5 thìa

-Nước mắm, muối iốt.

Cách làm

-Gạo vo sơ để tránh mất các chất đạm bên ngoài. Nấu chín mềm cùng với cà rốt băm để được một bát cháo đặc. Trong lúc nấu cháo các bạn tranh thủ sơ chế lươn nhé. Bạn gỡ thịt lươn và xé nhỏ ra.

– Bạn cho thêm vào cháo cà rốt trên với 100ml nước sau đó bắc nên bếp nấu sôi, nêm nhạt bằng nước mắm hoặc muối, khuấy đều tay và nấu thêm khoảng 7~10 phút. Sau đó cho lươn vào đảo đều.n Để cháo hơi nguội khoảng 2p rồi tiếp tục cho thêm 1,5 thìa súp dầu ăn và cho bé ăn khi còn nóng ấm.

3.Cháo tôm rau dền

Tôm giàu kẽm – kích thích bé ăn ngon miệng và canxi – giúp xương bé cứng cáp, phát triển chiều cao, kết hợp với loại rau có màu đỏ đậm nhiều vitamin và khoáng chất như rau dền sẽ thành món ăn hấp dẫn đầy màu sắc hương vị lại thúc đẩy sự phát triển thể chất của bé.

Nguyên liệu:

-Bột gạo: 50g

– Thịt tôm: 30g

– Rau dền băm nhuyễn: 10g

– Dầu ăn, gia vị: 1 thìa

– Nước sạch: 200ml

Cách làm:

– Đun nước sôi, cho tôm và rau dền vào nấu chín. Tắt bếp.

– Khi nước còn ấm, cho bột vào khuấy tan đều. Bắc nồi lên bếp, đun nhỏ lửa vừa đun vừa khuấy cho tới khi bột chín.

– Cuối cùng cho dầu ăn vào là xong.

4. Cháo cua

Nguyên liệu:

– Bột gạo: 20g

– Bột bông cải: 20g

– Bột năng: 5g

– Cua.

Cách làm:

-Cua luộc chín, lấy thịt, xay nhuyễn. Sau đó hòa cua với ít nước cho tan đều.

-Cho nước và bột năng vào nấu chín, tiếp tục cho bột gạo, cua vào đảo đều khoảng 2 phút. Thấy cháo chín mịn, cua tan trong cháo thì nêm gia vị và tắt bếp.

-Mẹ nên cho trẻ thưởng thức món cháo dinh dưỡng này khi còn ấm để cháo không bị tanh và mất đi hương vị.

5. Cháo cá cà rốt cho trẻ

Nguyên liệu:
– Gạo: 30g
– Cá nạc: 30g
– Cà rốt: 30g
– Dầu: 10g
– Nước mắm, hành…

Cách làm:

– Gạo vo sạch, cho vào xoong thêm nước, nấu nhừ thành cháo.
– Cá luộc chín, vớt ra, ướp nước mắm hành tiêu
– Cà rốt cắt hạt lựu thật nhỏ
– Cà rốt cho vào cháo nấu mềm
– Cho cá vào nêm nhạt. Trút ra chén, cho 2 muỗng cà phê dầu ăn.