Trước khi mang bầu em có nghe nhiều người “cảnh báo” về chứng đau lưng khi mang thai, cũng như thấy nhiều chị em than vãn về cái lưng “phản chủ” của mình nhưng em chẳng để ý lắm. Đến khi lấy chồng rồi bầu bí cu Bo em mới bắt đầu dần cảm nhận được những gì mà các mẹ trước đã phải trải qua. Quả thực, mẹ bầu nào mà không bị chứng đau mỏi lưng hành hạ thì quả là một niềm hạnh phúc lớn lao. Bản thân em, ngoài đau lưng ra còn mỏi khắp toàn thân, người lúc nào cũng bải hoải, nặng nề. Chỉ cần ngồi lâu lâu một chỗ là ê ẩm hết cả người.

Cũng may mắn là chồng em rất tâm lý và thương vợ, cứ tối tối anh lại xoa bóp khắp người cho em nên cũng thoải mái, dễ chịu hơn nhiều. Anh ấy bảo người ta đeo balô trên lưng một ngày về đã ê ẩm khắp người rồi huống gì chị em đeo balô ngược tận 9 tháng. Vậy nên phải yêu, phải thương vợ. Nghe chồng nói mà em xúc động lắm các mẹ ạ.

Đến những tháng thứ 5, thứ 6, bụng ngày càng lớn, chứng đau nhức lưng cũng tăng lên, có lúc em tưởng tượng như mình không thể ngồi dậy được. Thấy vợ khó khăn, nhăn nhó, chồng em thương quá gọi điện cho hai mẹ, cho bạn bè để hỏi các cách làm giảm chứng đau lưng cho vợ thì thu thập được hai phương pháp là sử dụng lá ớt và rượu gừng. Còn em được các chị cùng cơ quan mách cho cách dùng lá ngải cứu trị đau nhức lưng. Góp nhặt được bao nhiêu thông tin, hai vợ chồng bắt đầu hì hục thực hiện. Cứ tối tối, chồng em lại dùng lá ngải cứu trộn muối hạt rang nóng lên rồi chườm cho em. Trước khi đi ngủ, anh ấy còn lấy một ít rượu gừng cho vào chậu nước ấm để em ngâm chân, cảm giác thoải mái, dễ chịu và ngủ ngon hơn các mẹ ạ.

Vợ chồng em mới chỉ sử dụng phương pháp bằng lá ngải cứu thôi, thấy hiệu quả nên cũng chưa dùng thử lá ớt và rượu gừng. Em thấy mọi người nói dùng lá ớt hoặc rượu gừng cũng có tác dụng tốt lắm. Vậy em cứ nêu cả 3 phương pháp ra cho các mẹ cùng tham khảo nhé. Hi vọng rằng mẹ nào bị đau lưng khi mang bầu cũng như em, đỡ hơn và thoải mái hơn sau khi sử dụng những mẹo hay từ dân gian bằng những nguyên liệu dễ kiếm, gần gũi hằng ngày.

Sau đây là 3 mẹo hay trị đau lưng cho bà bầu mà em đã học hỏi được:

1. Lá ngải cứu

Nguyên liệu:

– Lá ngải cứu, muối hạt to, túi vải hoặc khăn mỏng.

Cách làm:

– Lá ngải cứu rửa sạch.

– Trộn lẫn muối hạt to với lá ngải cứu đã rửa sạch sau đó nướng nóng hoặc rang lên.

– Bọc lá ngải trộn muối đã nướng hoặc rang vào chiếc khăn mỏng hoặc cho vào túi vải.

– Chườm vào phần bị đau nhiều lần vào buổi tối trước khi đi ngủ.

– Thường xuyên làm hàng ngày trong hai tuần liên tiếp thì đến tháng tiếp theo sẽ không bị đau nữa.

Các mẹ cũng lưu ý không được để quá nóng vì sẽ bị bỏng rát vùng da nhé. Ngoài ra, các mẹ nên dùng những lá ngải cứu già sẽ hiệu quả nhiều hơn đấy.

2. Lá ớt cay

Nguyên liệu:

– Lá ớt cay, một cốc rượu trắng, túi vải hoặc khăn mỏng.

Cách làm:

– Rửa sạch lá ớt, giã nát rồi đem sao nóng.

– Thêm rượu trắng vào rồi sao tiếp.

– Bọc lá ớt đã sao nóng với rượu trắng vào chiếc khăn mỏng hoặc túi vải chườm lên phần lưng bị đau, xoa đi xoa lại nhiều lần.

– Mỗi ngày làm 1 lần, làm liên tục chỉ trong khoảng 2 tuần chứng đau lưng sẽ hết.

– Nếu lá ớt đã nguội có thể tận dụng lại 1-2 lần, đem sao nóng lên dùng lại vẫn đem lại hiệu quả.

Bài thuốc này rất an toàn với mẹ bầu, vừa có công dụng giảm đau vừa có công dụng mát xa khắp phần lưng khiến cho bà bầu có thời gian thư giãn sau một ngày làm việc căng thẳng và mệt mỏi.

3. Rượu gừng

Nguyên liệu:

– Gừng tươi, rượu trắng.

Cách làm:

– Nếu muốn dùng ngay thì các mẹ dùng gừng tươi rửa sạch, đập dập ngâm với vài cốc rượu trắng để vài ngày. Dùng rượu ngâm gừng ấy xoa bóp vào những chỗ đau nhức sẽ rất nhanh khỏi.

– Còn nếu các mẹ có thể chuẩn bị được hũ rượu gừng trước thì không cần đạp dập gừng mà chỉ cạo vỏ, rửa sạch rồi ngâm luôn với rượu trong khoảng nửa tháng là dùng được.

– Chăm chỉ xoa bóp mỗi buổi tối ở những nơi mẹ bầu bị đau nhức đảm bảo chỉ một vài lần là bệnh tình có dấu hiệu thuyên giảm.

Ngoài ra, chị em cũng có thể chuẩn bị một chậu nước ấm, pha thêm ít rượu gừng rồi ngâm chân mỗi buổi tối cũng ngủ ngon hơn đấy.

Sự thay đổi của lưng khi mang bầu

Khi mang thai, cơ thể thai phụ sản sinh ra nhiều loại hormon, dưới tác dụng của hormon, dây chằng xương chậu lỏng rồi mềm ra, làm cho khớp xương của xương cùng, liên hợp xương mu lỏng đi, kết cấu ở phần lưng cũng lỏng. Hiện tượng biến đổi dây chằng xương chậu này ở thai phụ có thể trợ giúp sinh thai nhi thuận lợi hơn. Nhưng, nếu dây chằng xương chậu quá lỏng, có thể làm cho khớp xương đau nhức, sự tách rời của liên hợp xương mu có thể làm cho thai phụ đi đứng khó khăn.

Ngoài ra, trong giai đoạn cuối thai kì, tử cung lớn ra, trọng lượng tăng lên (lúc này toàn bộ trọng lượng của tử cung khoảng 6000g), trọng tâm cơ thể của thai phụ di chuyển về phía trước. Để giữ cơ thể thăng bằng, đầu và vai thai phụ di chuyển về phía sau, tăng độ cong phần lưng, tổ chức lưng ở vào trạng thái kích ứng dễ làm cho lưng bị đau nhức. Nếu thai phụ không chú ý kết hợp cân bằng giữa ăn uống, lao động và nghỉ ngơi, mệt mỏi quá sức hoặc ăn uống thiếu calci thì những triệu chứng này sẽ tăng rõ rệt. Nếu trước kia thai phụ đã có những bệnh cột sống, xương chậu, khớp xương đùi, lưng… thì những triệu chứng này càng rõ ràng hơn. Vì vậy, thai phụ đau lưng khi mang thai là hiện tượng sinh lý bình thường, không nên quá lo lắng về việc này. Sau khi bé chào đời, vấn đề đau lưng sẽ tự nhiên giảm bớt. Trong khi mang thai, thai phụ nên chú ý vận động thường xuyên, làm cho những triệu chứng nói trên giảm bớt.

Một số điều cần biết để giảm bớt đau lưng khi mang bầu:

Dáng điệu

Khi đứng, hãy tưởng tượng rằng bạn được đo chiều cao, tức là tư thế đứng thẳng khi dựa sát vào tường, sao cho lưng và đầu thẳng hàng, chạm vào tường. Căng cơ hông và cơ bụng cũng giúp lưng dễ chịu hơn. Tuy nhiên, không nên đứng quá lâu trong tư thế này.

Khi ngồi, thai phụ nên ngồi đúng. Thai phụ hãy đảm bảo là lưng luôn được nâng đỡ. Luôn đặt một gối nhỏ ở phía sau thắt lưng, hoặc ngồi trên gối lõm có hình chữ D.

Ngồi ghế tựa dành cho bàn ăn cũng giúp bảo vệ lưng tốt hơn là ngồi ghế mềm, hay sofa vì lưng luôn được giữ thẳng. Nếu bị đau thắt lưng, hãy tập động tác nghiêng hông 5 – 10 lần (sau 10 – 15 phút ngồi). Nếu ngồi lâu, hãy đứng dậy và đi lại loanh quanh một chút.

Khi nằm, thai phụ nên nằm giường, nệm bằng và chắc; không nên nằm giường và nệm mềm. Thai phụ nằm nệm quá mềm không tiện cho sự kéo dài của xương cột sống, làm cho triệu chứng đau lưng càng nặng hơn.

Tránh nâng vật nặng

Khi dây chằng trở nên lỏng lẻo hơn thì thai phụ cũng dễ bị tai nạn hơn. Nếu bạn nâng hay mang vác bất kỳ vật gì, hãy đưa nó sát về phía cơ thể, trùng đầu gối thay vì cúi lưng xuống và chớ có vặn người.

Đi giày bệt

Thai phụ nên đi dày có đế bằng và thấp, có độ rộng và mềm mại, vừa chân là tốt nhất. Giày cao gót sẽ làm cho cơ thể hướng về phía trước nhiều hơn, gây đau lưng ở thai phụ.

Luyện tập thể dục đều đặn

Luyện tập thể dục thích hợp khi mang thai có thể làm tăng sức cho cơ bắp xương chậu, cơ bắp lưng, đảm bảo tính co giãn tốt; đồng thời thúc đẩy việc cung cấp máu ở lưng và các bộ phận dưới lưng, giúp giảm đau lưng.

Các loại hình thể thao thai phụ có thể tập: bơi lội, đi bộ, pilate hay yoga.

Nghiêng hông cũng có thể giúp giảm thiểu tình trạng đau lưng

Hãy thử bài tập sau: đứng dựa lưng vào tường. Để chân cách tường vài centimet và hơi nâng đầu gối lên. Để một tay vào vùng thắt lưng và nghiêng hông về phía đó, rồi đổi tay và làm lại động tác. Tiếp tục lặp đi lặp lại hai động tác này một cách nhẹ nhàng.

Khi đã thành thục, thai phụ có thể tập ở bất kì đâu, không nhất thiết phải dựa vào tường. Bài tập này sẽ hiệu quả nhất khi thai phụ thực hiện thường xuyên và trước khi cơn đau xuất hiện. Nếu bị đau thắt lưng, bài tập nghiêng hông sẽ tốt hơn là ngồi xổm.

Bài tập bò

Quỳ gối và chống tay xuống sàn nhà, sao cho lưng với đầu thẳng một đường thẳng. Bài tập này sẽ giúp giảm áp lực do thai nhi tạo ra cho lưng. Bạn có thể tập thường xuyên hằng ngày, giúp giảm đau thắt lưng rất hiệu quả.

Nếu đau lưng dữ dội, có thể dùng túi nước nóng chườm lên lưng sẽ giảm bớt triệu chứng đau lưng. Những thai phụ bị đau lưng nghiêm trọng nên đến bệnh viện để kiểm tra xem có phải do các bệnh khác gây ra hay không. Còn những người vốn đã bị bệnh cột sống, xương chậu, khớp xương đùi, nên theo bệnh tình cụ thể mà tiến hành điều trị.

Chọn đúng tư thế

Khi em bé phát triển dần, trọng lực cơ thể bạn dồn về phía trước, các cơ ở lưng trùng lại gây hiện tượng đau lưng khi mang thai. Lúc này, hãy thực hiện đúng những quy tắc sau:

– Đứng thẳng người.

– Dùng áo đỡ ngực cao lên.

– Giữ vai cân bằng và thư giãn.

– Không chụm đầu gối.

Chú ý khi đứng, bạn phải chọn tư thế thoải mái nhất. Nếu phải đứng trong thời gian dài, hãy liên tục thay đổi tư thế và giải lao thường xuyên. Việc ngồi làm việc cũng cần đặc biệt chú ý nhất là với những thai phụ công sở. Bạn nên chọn một chiếc ghế có phần tựa đằng sau và đặt một chiếc gối nhỏ sau lưng. Giữ cho lưng và cổ thẳng và thoải mái nhất trong khi làm việc. Để chân trên một chiếc ghế nhỏ thấp là tư thế ngồi lý tưởng nhất.

Những dụng cụ đi kèm

Mang giầy, dép thấp và vừa với kích cỡ chân là hợp lí nhất. Bạn cũng nên mặc đồ dành riêng cho thai sản như váy bầu, quần bầu sao cho thoải mái.

Nâng vật đúng cách

Khi nâng một vật gì đó, bạn cần chú ý tư thế: từ từ ngồi xổm xuống, hai chân rộng ra tạo thế vững chắc. Với những vật nặng, bạn đừng cố nâng mà hãy tìm sự trợ giúp của người khác. Đặc biệt không được uốn vòng eo hay va đập mạnh vào lưng.

Tập thể dục

Thường xuyên tập luyện thể thao cũng làm giảm triệu chứng đau lưng khi mang thai. Bạn nên thử vận động nhẹ nhàng với các môn thể thao như đi bộ, bơi lội.

Tư thế ngủ đúng cách

Chọn tư thể ngủ khoa học nhất dành cho bà bầu và cần đặc biệt chú ý không được ngủ úp bụng. Không nên duỗi thẳng chân và nên co một hoặc cả hai đầu gối khi ngủ. Bạn cũng có thể sử dụng những chiếc gối nhỏ đặt giữa hai đầu gối và chèn xung quanh vùng bụng để có tư thế ngủ thoải mái.

Massage

Hãy sử dụng một miếng đệm nóng chườm vào lưng hoặc tham gia khóa massage hàng ngày với chuyên gia cũng giúp tình trạng đau lưng thuyên giảm đáng kể.

Châm cứu

Một số nghiên cứu gần đây chỉ ra rằng, châm cứu cũng giúp giảm triệu chứng đau lưng đáng kể ở bà bầu. Nếu bạn đang cân nhắc một phương pháp bổ sung để hạn chế đau lưng, hãy hỏi bác sĩ về liệu pháp châm cứu.

Lưu ý: Thông thường, đau lưng là triệu chứng thường gặp khi mang thai nhưng chúng ta cũng không thể chủ quan. Nếu tình trạng đau lưng kéo dài và gây quá nhiều khó khăn, bạn nên tham khảo ý kiến bác sĩ để được tư vấn. Ngoài ra hãy nhớ rằng, đau lưng âm ỉ có thể là một dấu hiệu của hiện tượng sinh non. Nếu đau lưng nặng kèm dấu hiệu chảy máu âm đạo thì vấn đề đã nghiêm trọng hơn rất nhiều và bạn cần đến ngay trung tâm y tế để được kiểm tra.

Trả lời: Khi đi giày cao gót, trọng tâm của cơ thể sẽ bị lệch, cột sống sẽ bị tăng gánh nặng và chịu tải không đều. Và đó là lý do vì sao những người đi giày cao gót liên tục dễ bị đau lưng.

Ở trường hợp của bạn, có thể khẳng định tình trạng đau thắt lưng của bạn là do đi giày cao gót khi mang thai. Bởi khi mang thai, cột sống bị tăng gánh nặng tải trọng là yếu tố gây nên tình trạng đau cột sống đặc biệt vùng thắt lưng.

Cách khắc phục tạm thời là đi giày đế thấp. Khi thấy đau cấp thì nằm nghỉ ngơi và đi khám để áp dụng các biện pháp trị liệu kết hợp đông tây y.

Trả lời: Các bà mẹ khi mang thai thường hay đau lưng. Bạn đã đi khám tại Từ Dũ cho thấy việc đau lưng không có nguy cơ gì cho mẹ và bé nên đừng lo lắng. Bạn mang thai 26 tuần nhưng chỉ tăng 6kg là ít. Bạn nên chú ý chế độ dinh dưỡng để tránh bé bị suy dinh dưỡng trong bụng mẹ. Việc sinh không đau chỉ đăng ký khi có dấu hiệu sinh, nhập viện. Thủ tục đơn giản, nhưng phải được bác sĩ gây mê hồi sức khám trước khi gây tê đẻ không đau. Chi phí như cuộc sinh bình thường, cộng thêm khoảng 800 nghìn đồng.

Trả lời: Hiện tượng của bạn có thể do giãn khớp lưng và khớp hông. Tuy nhiên, bạn cũng phải đề phòng bệnh lý đường tiết niệu như: viêm bàng quang, viêm thận, nhiễm trùng đường tiểu, sỏi bàng quang, sỏi niệu quản… Những bệnh lý này có thể gây sinh non, bé suy thai trong bụng mẹ. Vì vậy, bạn nên đến cơ sở y tế để được khám và chẩn đoán chính xác bệnh lý của mình. Mỗi ngày em uống 2 ly sữa và 1 viên thuốc Pregnans là được nhưng nên bổ sung thêm một viên acid folic, một viên sắt và một viên canxi. Em nên ăn nhiều tôm cua, rau, trái cây, ngũ cốc để dự phòng chuột rút.

Trả lời: Mỗi đêm đi tiểu 1 lần là giới hạn cho phép với mọi người. Sau thời gian mang thai, cột sống và cơ vùng cột sống phải làm việc nhiều để đỡ trọng lượng của khối bụng phía trước, do đó, đau lưng trong và sau lúc mang thai là điều rất hay xảy ra. Cần nằm nghỉ ngơi nhiều, xoa bóp, dùng các thuốc giảm đau nếu cần, tập một số động tác thể dục giúp tăng cường khả năng vận động vùng lưng.

Th.S – BS Đặng Lê Dung Hạnh

Trưởng khoa khám bệnh A Bệnh viện Hùng Vương TP.HCM

Trả lời: Những biến đổi về tư thế liên quan đến quá trình mang thai (cột sống đoạn thắt lưng và đoạn cổ ưỡn ra trước, đoạn ngực và cùng cụt cong ra sau nhiều hơn so với trước khi mang thai) là nguyên nhân quan trọng gây đau lưng. Mặt khác, dưới tác dụng của hormon, thời kỳ mang thai các khớp và dây chằng mềm và giãn ra, nhất là vùng chậu hông, khớp mu, khớp cùng chậu và cùng cụt làm cho khung chậu dễ thay đổi tăng độ rộng giúp quá trình mang thai và cuộc đẻ được dễ dàng.

Gần nửa trường hợp có đau thắt lưng trong khi mang thai nhất là 3 tháng giữa và 3 tháng cuối. Đau thường khu trú ở vùng thắt lưng và khớp cùng chậu, ít hoặc không lan, tăng khi vận động và sờ nắn tại chỗ, giảm khi nghỉ ngơi. Để điều trị có thể dùng thuốc chống đau nhóm acetaminophen (paracetamol) và vật lý trị liệu là lựa chọn hàng đầu. Sau đẻ, nhất là khi thai to, chuyển dạ kéo dài có thể gây đau nhiều vùng cùng chậu, không đi lại được. Nặng hơn nữa là viêm khớp cùng chậu nhiễm khuẩn (sốt cao, đau nhiều, gầy sút) cần phải điều trị bằng kháng sinh. Lưu ý có nhiều loại kháng sinh không được dùng vì ảnh hưởng đến sữa mẹ. Nhóm bêta lactamin và cephalosporin là kháng sinh nên lựa chọn. Trong trường hợp chị chỉ có khó vận động thì nên hạn chế các động tác làm đau lưng, nếu đau quá mức thì cần phải có sự cân nhắc phối hợp chỉ định dùng thuốc của bác sĩ sản khoa và bác sĩ xương khớp. Nên nhớ, phụ nữ mang thai cũng dễ đau xương khớp do loãng xương vì vậy cần có chế độ ăn giàu canxi và tắm nắng phù hợp.

TS. Đào Hùng Hạnh

Thông thường, các bác sỹ đưa ra lời khuyên các bà bầu nên thường xuyên đi bộ để rèn luyện sức khỏe cũng như chuẩn bị cho lúc vượt cạn. Tuy nhiên, việc tập luyện trên bộ hàng tuần không sánh được với một buổi tập luyện dưới nước bởi những lợi ích mà nó mang lại là rất lớn.

Cứ 3 phụ nữ mang thai thì có 1 người mắc chứng đau lưng, thậm chí, nó sẽ kéo dài đến cả thời điểm sau sinh và gây khó khăn cho các hoạt động sau này.

Phương pháp tập luyện dưới nước vừa tập luyện để tăng cơ, đỡ mệt mỏi mà cơ thể thai phụ khi xuống nước cũng cảm thấy nhẹ nhàng hơn, tránh được cảm giác uể oải thường xuyên xuất hiện.

Để tập luyện dưới nước, bà bầu có thể lựa chọn đi bơi thường xuyên hoặc đi bộ dưới bể nước không quá sâu hàng tuần. Tập từ tháng thứ 5 đến lúc chuẩn bị sinh.
Mỗi tuần khoảng 2 lần, tập luyện từ 30 đến 45 phút, sau đó dành 15 phút thư giãn, nghỉ ngơi. Phương pháp tập luyện này vừa đơn giản, dễ thực hiện lại không quá tốn kém. Thỉnh thoảng, các bà bầu có thể rủ chồng tập cùng để tăng thêm hứng thú tập luyện.

Một số cách giúp bà bầu giảm đau lưng

• Tránh mang vác quá nặng.
• Đi giày gót thấp.
• Làm những việc nhà nhẹ nhàng và có thể ngồi nhiều.
• Khi ngủ, cần kê một chiếc gối xuống phía dưới để nâng bụng bầu, và nằm nghiêng sang một bên.

Nguyên nhân

Đau lưng khi mang bầu có thể nhẹ hoặc cực nặng. Nguyên nhân thường thấy là:

• Tăng trọng lượng bào thai.
• Ảnh hưởng của hormone khi mang thai, làm mềm các dây chằng ở lưng và xương chậu.
• Thay đổi tư thế.

Ứng phó với đau lưng

• Khi nhấc vật gì, hãy gập đầu gối, giữ cho lưng và cổ thẳng. Tránh nhấc vật nặng.
• Cố gắng làm nhiều việc nhà mà bạn có thể ngồi xuống, như là quần áo hay gọt hoa quả.
• Đi giày gót thấp.
• Tránh ngồi thõng xuống ghế, luôn kê một tấm đệm phía sau và dựa lưng dưới vào ghế. Tấm đệm cần thoải mái và chắc chắn.
• Ở trên giường, hãy nâng bụng bầu với một chiếc gối. Nó khiến trọng lượng bụng bầu không bị dồn xuống lưng dưới. Khi nằm, hãy nghiêng một bên và thức dậy ở tư thế nằm nghiêng đó.
• Nếu cơn đau nặng, hãy đi khám ngay.

Hai bài tập bà bầu có thể thử

Luyện tập giúp cơ lưng khỏe, hạn chế cơn đau. Hai bài tập sau khá an toàn với thai phụ nhưng cần hỏi bác sĩ nếu bạn có tiền sử đau lưng.

1. Nghiêng hông

• Đứng thẳng, đầu gối hơi gập lại, hai bàn chân cố định trên sàn.
• Xoay hông nhẹ nhàng. Thư giãn. Lặp lại động tác, khoảng 12 lần/ngày. Khi đã quen, hãy đặt một tay lên bụng bầu, một tay ở mông trong quá trình xoay.

Luyện tập giúp cơ lưng khỏe, hạn chế cơn đau

2. Cúi đầu

• Cúi đầu xuống, căng các cơ ở lưng. Thao tác chậm.
• Sau đó, thư giãn. Ngẩng đầu lên, nhìn lên trần nhà. Từ từ trở lại vị trí đầu tiên và lặp lại khoảng 10 lần.

Đau lưng sau sinh

Một số người mẹ chỉ bị đau lưng sau sinh. Một số người mẹ khác nhận thấy cơn đau lưng sau sinh nặng hơn khi mang thai. Để hạn chế đau lưng khi nuôi con, bạn thử vài gợi ý sau:

• Mua bàn thay tã và bạn sẽ đứng thay tã cho con. Khi tắm cho bé, có thể đặt chậu tắm của con trên bàn thay tã. Bạn sẽ không phải cúi xuống nên hạn chế đau lưng.
• Khi cho con bú, bạn hãy ngồi trên ghế, giữ lưng thẳng (có thể dựa vào đệm), giữ cho đôi chân của bạn buông thẳng khi ngồi. Dùng một chiếc gối, đặt vào lòng mẹ khi cho con bú tốt hơn là gắng sức dùng tay bế con.
• Khi phải nâng hoặc đặt con xuống, hãy giữ cho lưng bạn được thẳng và từ từ gập đầu gối xuống.