Khi nào có thể trao đổi với con về những vấn đề liên quan đến giới tính, tình dục và nên nói như thế nào? Câu hỏi đó đã thật sự gây lúng túng cho không ít những người làm cha, làm mẹ. Trở ngại về tâm lý đối với đa số người Việt Nam trong vấn đề này còn quá lớn.
Buổi trò chuyện giữa chuyên viên tham vấn tâm lý Ngô Minh Uy với phụ huynh sáng 28-8, do phòng tư vấn tâm lý – giáo dục trẻ em (Nhà Thiếu nhi TP.HCM) tổ chức đã giúp người lớn ngộ ra nhiều lẽ.
“Đâu phải ai rủ cũng vào khách sạn”
Nhiều năm làm việc trong lĩnh vực tư vấn tâm lý, chuyên viên Ngô Minh Uy – phó giám đốc Trung tâm Tâm lý học ứng dụng Sông Phố – kể đã gặp nhiều phụ huynh hốt hoảng tìm đến vì phát hiện con mình có những phát biểu khá tự nhiên về… chuyện người lớn. Theo ông, còn có những phát biểu trên truyền thông về giới tính rất chung chung, gây hoang mang và thậm chí cung cấp một cái nhìn đáng sợ về giới tính, đời sống tình dục cho giới trẻ.
Dẫn những con số trong một nghiên cứu do Bộ Y tế, Tổng cục Thống kê và Quỹ Nhi đồng Liên Hiệp Quốc tại VN về tình yêu, tình dục tại VN mới nhất, ông Uy khuyên cha mẹ đừng quá bi quan về sự am hiểu của con cái trước vấn đề này. Bằng chứng là chưa đến 10% trong tổng số được khảo sát cho biết có người yêu ở lứa tuổi 14-17. Trong đó, 0,6% của số này thừa nhận có quan hệ tình dục khi yêu, mà theo ông tỉ lệ này rất thấp so với giới trẻ phương Tây cùng tuổi.
Phân vân trước tỉ lệ này, một phụ huynh nam đặt vấn đề liệu với Internet, công nghệ thông tin phát triển hiện nay, con số ấy có đúng thực tế? Ông Uy khẳng định sẽ thay đổi nhưng chắc chắn không đến mức quá bi quan như nhiều phụ huynh lo lắng. “Tôi nói chuyện với nhiều học sinh độ tuổi này, các bạn nữ nói với tôi đôi khi thấy cha mẹ lo lắng thái quá vì tụi em đâu có “dở hơi” mà cứ ai rủ cũng vào khách sạn”, ông kể và trấn an các phụ huynh: “Lo lắng sẽ không giải quyết được gì, cha mẹ cần trao đổi để con cái hiểu và chọn cách bảo vệ mình tốt nhất”.
Chỉ được nói thật
Ở tuổi nào có thể nói với con về giới tính? Câu hỏi đặt ra tưởng đơn giản mà lại không. Một phụ huynh nữ chia sẻ có hai con trai và khi các cháu bước vào lớp 6 (11 tuổi) mới dám trao đổi “vài chuyện về giới tính khi con hỏi”. Ông Uy cho rằng đây cũng là tâm lý phổ biến của nhiều phụ huynh. Thậm chí câu con hay hỏi nhất “con sinh ra ở đâu?” không phải người mẹ nào cũng dám thẳng thắn trả lời.
Theo ông, sự e ngại, mắc cỡ, thậm chí trở thành điều cấm kỵ khi nói chuyện về giới tính, tình dục của văn hóa phương Đông nói chung đã gây trở ngại không ít khi cha mẹ trò chuyện với con về giới tính, tình dục. Vì vậy, khi con thắc mắc, cha mẹ hoặc chọn cách lảng tránh hoặc sẽ biến việc trao đổi thành buổi thuyết giảng rằng con còn nhỏ, lo học đi, tò mò làm gì, khi nào lớn sẽ biết. Kết quả đứa trẻ không có thông tin càng thêm thắc mắc và khi không nhận được câu trả lời từ cha mẹ, chúng sẽ tìm đáp án bằng cách khác.
“Hãy nói rõ ràng và chỉ được phép nói thật trước các thắc mắc của con về giới tính, tình dục”, ông Uy khuyên. Ông khiến nhiều phụ huynh bất ngờ khi khẳng định cha mẹ phải lưu ý và nói với con về giới tính như phân biệt sự khác nhau giữa nam và nữ, cách giữ vệ sinh thân thể… ngay khi con chào đời. “Khi đến tuổi dậy thì, con phải được biết về tình dục và những kỹ năng cơ bản để biết tự bảo vệ mình trước hành vi có nguy cơ xâm hại tình dục”, ông nói.
Chuyên viên cũng cho rằng phần nhiều cha mẹ hay có xu hướng trấn áp trước các thắc mắc về chuyện tình dục, giới tính của con cái và đây là ứng xử chưa đúng. Ông đúc kết bằng một thông điệp khoa học: Tốt nhất là không có quan hệ tình dục khi còn đi học, nhưng con cần biết rõ về giới tính và tình dục, biết rõ ràng có thể làm gì, ở đâu có thể có bao cao su, thuốc ngừa thai khi không kiềm chế được.
8 điều cha mẹ có thể làm
– Vượt qua trở ngại tâm lý (ngại ngùng, xấu hổ, lo lắng…).
– Trang bị đầy đủ kiến thức, thông tin trước khi nói chuyện với con.
– Nói với con về giới tính, tình dục khi con bắt đầu có suy nghĩ, thắc mắc.
– Không nhất thiết phải là cha nói với con trai, mẹ nói với con gái.
– Nói trung thực, tránh chỉ trích, đe dọa hoặc quá sự thật các vấn đề liên quan đến giới tính và tình dục với con.
– Đừng biến buổi trao đổi thành thuyết giảng nặng nề và căng thẳng.
– Tập cho con tự chủ và kỷ luật để không vượt ranh giới của một đời sống tình dục khỏe mạnh.
– Tạo ra mối quan hệ tin tưởng và cởi mở với con.
