Hiện nay, tình trạng quấy rối và xâm hại tình dục trẻ em đang diễn biến phức tạp và ngày càng gia tăng, xảy ra dưới nhiều hình thức và mức độ khác nhau. Điều này đã khiến các bậc cha mẹ vô cùng lo lắng cho sự an toàn của trẻ và họ càng lo lắng hơn khi không dễ nói với con hoặc dạy con các kỹ năng để phòng tránh. Tuy vậy, bạn đừng nên im lặng và chỉ biết lo sợ trước tình trạng này. Việc trang bị kĩ năng sống, kỹ năng phòng vệ cá nhân là rất cần thiết cho trẻ.
Bạn cần biết
Xâm hại tình dục có nhiều mức độ khác nhau như động chạm, sờ mó, phô trương làm thoả mãn, kích thích hoặc quan hệ… nên nhiều khi không thể phát hiện những thay đổi rõ ràng trên cơ thể.
Không chỉ bé gái mới bị xâm hại mà cả bé trai cũng là đối tượng của những tên “yêu râu xanh”.
Kẻ gây án có thể là bất kỳ ai đó mà bạn quen biết hoặc không quen biết, thậm chí có trường hợp kẻ xấu này có mối quan hệ gần gũi với trẻ nên ít bị nghi ngờ, để ý vì cả người nhà lẫn trẻ đều mất cảnh giác với họ.
Đôi khi, kẻ gây án không phải là một người dễ nhận diện theo kiểu có bộ mặt dữ tợn, độc ác, lạnh lùng mà lại là những người có bề ngoài hiền lành.
Điều bạn nên làm là gì?
Trong môi trường gia đình, sự quan tâm của cha mẹ đến trẻ cũng như giúp trẻ nhận biết những hành vi xâm phạm tình dục để đề phòng là điều hết sức cần thiết.
Ngay từ nhỏ, bạn nên cung cấp những kiến thức về giới tính cho con. Dạy trẻ biết tôn trọng bản thân, không để ai xâm phạm. Cần hướng dẫn cho trẻ biết ai là người có thể chạm vào cơ thể, vào những khu vực nhạy cảm.
Một cách nhẹ nhàng và khéo léo, bạn nên nói với con rằng những bộ phận nhạy cảm không để người khác chạm vào cũng như không được chạm vào của các bạn khác hay của người lớn. Và bạn phải chỉ rõ cho trẻ thấy chỗ “nhạy cảm” là chỗ nào. Đồng thời, bạn cũng nên dạy các bé trai không được xâm phạm các bạn nữ.
Dạy trẻ đừng bao giờ nói chuyện với người lạ, nên giả vờ như không nghe thấy và đi nhanh sang nơi khác. Trong trường hợp nguy hiểm, bạn hãy nói với trẻ hiểu rằng chúng có thể nói dối để thoát khỏi nguy hiểm.
Dạy trẻ cách nhận dạng những hành vi xấu như: Ép trẻ uống bia, rượu, hút thuốc, sờ mó, vuốt ve bộ phận sinh dục của trẻ, rủ trẻ vào chỗ tối… Lúc đó, phải kiên quyết phản đối, thậm chí có thể la hét, kêu khóc, cắn và kêu cứu hoặc tìm cách để chạy trốn tới nơi đông người. Bạn cần nói với trẻ rằng mọi người luôn sẵn sàng bảo vệ khi trẻ bị đe dọa. Dạy cháu nhớ số điện thoại của bố, mẹ và những người thân khác trong gia đình cùng các số điện thoại khẩn cấp như 115, 113…
Đóng kịch chính là cách tốt nhất để luyện cho trẻ cách phản ứng với những tình huống bất ngờ trong cuộc sống. Bạn có thể dạy trẻ những câu kêu cứu như: “Đây không phải bố của con, đây là người muốn bắt con, con cần giúp đỡ” hoặc những số điện thoại khẩn cấp, dễ nhớ để trẻ gọi.
Bạn cũng không nên để trẻ nhỏ ở nhà, đến nơi công cộng hoặc đi ra chỗ vắng một mình, không cho trẻ ăn mặc hở hang vì dễ gây kích thích sự ham muốn đối với những kẻ có ý xấu. Ngoài ra, bạn cũng nên nhớ rằng nếu những trẻ nhút nhát, tự ti, ít bạn bè thường dễ bị kẻ xấu tấn công. Vì vậy, bạn hãy dạy trẻ vui vẻ, tự tin, quý trọng bản thân, không dễ bị cám dỗ bởi đồ chơi hay bánh kẹo.
Bên cạnh việc dạy con biết tự bảo vệ mình, bạn cũng phải luôn biết rõ con mình đang ở đâu và với ai.
Cùng với đó, bạn cũng nên thường xuyên tạo điều kiện để trẻ chia sẻ với bạn về những mối quan hệ với những người xung quanh, đó cũng là cơ hội để bạn phát hiện kịp thời các biểu hiện thay đổi cơ thể và tâm lý của con mình. Điều quan trọng nữa là sự tin cậy của trẻ đối với bạn để trẻ cảm thấy thực sự thoải mái khi nói chuyện với bạn. Sự gần gũi, quan tâm thường xuyên và tinh ý của cha mẹ đối với những hành vi phi ngôn ngữ của con mới có thể giúp họ nhận biết những dấu hiệu cho thấy con mình bị xâm hại và ngăn chặn kịp thời.
Lưu ý
Bạn không nên lo lắng nếu như bạn nói về chuyện xâm hại tình dục hoặc quấy rối với trẻ ở mức thích hợp. Nếu bạn lo sợ sẽ làm trẻ hoảng loạn thì điều này là lo lắng thừa. Ngược lại, càng bí ẩn, càng khó hiểu thì trẻ càng tò mò và chúng sẽ mặc nhiên để người khác xâm hại mình.
Hãy lắng nghe những câu chuyện của trẻ dù nhảm nhí đến đâu, thuyết phục trẻ kể cho bạn nghe tất cả những gì xảy ra đối với chúng trên đường phố. Nếu không trẻ sẽ im lặng trong trường hợp nghiêm trọng.
Nhận biết trẻ bị xâm hại
Khi trẻ bị xâm hại sẽ có nhiều dấu hiệu khác nhau. Có thể chỉ là việc tự nhiên trẻ hay qua lại nhà của một ai đó, vào một thời điểm nhất định nào đó.
Có thể là thái độ sợ sệt, ngượng ngùng mỗi khi giáp mặt với đối tượng. Có thể trẻ bị giật mình, thoáng vui, thoáng buồn, khóc lóc, gặp ác mộng, thu mình lại, không muốn ra ngoài, không muốn trò chuyện với mọi người…
Nếu bị xâm hại nghiêm trọng, trẻ có thể bị sốc, có thể có những vết cào, bầm tím, vùng kín bị sưng, chảy máu…
Khi đó, chỉ sử dụng liệu pháp tâm lý thôi chưa đủ mà cần phải đưa trẻ đi khám để xác định mức độ và điều trị tổn thương thực thể.
Làm gì khi trẻ bị xâm hại?
Bạn hãy cố gắng gần gũi bé, khuyến khích bé cởi mở tâm trạng. Tuỳ vào mức độ và chất lượng của mối quan hệ giữa cha mẹ và con cái mà có thể nói chuyện với con về sự việc đã xảy ra ở mức độ cụ thể nhất định và đừng để cho con có cảm giác phải che giấu, thu mình vào một thế giới hoang mang của riêng bé.
Một lỗi mà nhiều gia đình mắc phải là thường thái quá trong cách xử lý vấn đề: làm quá lên mức độ trầm trọng (kiện tụng, đăng báo, báo công an, các tổ chức đoàn thể, kể lể khắp nơi…) hoặc ngược lại, dấu nhẹm mọi chuyện, kín như bưng trước những lời xì xào và cái nhìn tò mò của mọi người.
Đối tượng mọi người quan tâm lúc này là kẻ phạm tội và việc cần làm là trừng trị tên “yêu râu xanh”. Các bậc cha mẹ mê mải tìm cách “trả hận” cho con chứ không mấy quan tâm đến việc chữa trị những chấn thương tâm lý cho con, vô tình làm tổn thương thêm đứa trẻ.
