Nhiều bậc phụ huynh chỉ quan tâm đến việc trẻ gái mà không biết trẻ trai khi dậy thì cũng gặp những bất ổn, hoang mang, rất cần được cha mẹ chia sẻ. Bài viết của BS Phạm Thị Yến Trinh, Khoa Tâm lý, BV Nhi Đồng 1 (TP HCM) sẽ phần nào giúp các bậc cha mẹ ứng phó khi có con trai bước vào độ tuổi nhạy cảm này.
Đổi giọng
Nhiều trẻ cảm thấy không tự tin khi nói chuyện vì giọng nói “khao khao”, ồm ồm. Các bậc phụ huynh hãy giải thích với trẻ đây là hiện tượng hết sức bình thường, là một phần của tiến trình chuyển từ trẻ con sang người lớn. Lý do là khi thanh quản của trẻ trai phát triển rộng ra, các cơ, hoặc dây thanh âm phát triển, giọng của trẻ như “vỡ” khi chúng nói.
Mộng tinh
Các trẻ trai có thể thức giấc vào buổi sáng với bộ đồ ngủ và chăn mền ẩm ướt. Nhiều em cảm thấy xấu hổ vì không biết có phải mình đái dầm không?
Hiện tượng này có thể xảy ra vào ban đêm hoặc ban ngày, đó là hiện tượng xuất tinh, không phải do trẻ tiểu, nó xảy ra trong suốt thời gian trẻ ngủ. Điều này cũng không chỉ ra rằng trẻ đã có một giấc mơ về tình dục. Hãy giải thích hiện tượng này với trẻ và nói cho trẻ hiểu rằng nó không thể ngăn chặn hiện tượng này xảy ra. Mộng tinh cũng chỉ là một phần của quá trình phát triển thành người lớn.
Trạng thái cương
“Thằng nhỏ” của trẻ cứ ngóc đầu dậy trong khi em không hề đụng chạm tới nó. “Nó làm cho con cảm thấy rất khó chịu, bực bội lẫn xấu hổ muốn chui xuống đất trốn mỗi khi có người khác, thậm chí là cha mẹ”- nhiều trẻ khi đến khám tại khoa Tâm lý, BV Nhi Đồng 1 đã thổ lộ như vậy.
Tại khoa Tâm lý, BV Nhi Đồng 1 TP HCM thời gian gần đây tiếp nhận nhiều trường hợp trẻ trai trong lứa tuổi 10 – 12 đến khám với các lý do như: Nóng tính, không tập trung, hay quên… Nhưng trong phòng khám, lý do được các em bí mật trao đổi lại là những mối quan tâm vô cùng quan trọng (dấu hiệu của dậy thì) mà đôi khi người lớn chúng ta đã bỏ sót, bởi tưởng đó chỉ là chuyện nhỏ.
Trong suốt thời kỳ dậy thì, các trẻ trai thường xảy ra hiện tượng cương dương vật tự phát, mặc dù không chạm vào dương vật và cũng không có những suy nghĩ về tình dục. Hiện tượng cương không kiểm soát này có thể gây khó chịu cho trẻ, đặc biệt là khi nó xảy ra ở nơi công cộng như trường học hay trên xe buýt. Các bậc phụ huynh hãy nói với trẻ trai rằng hiện tượng này là bình thường và là một dấu hiệu cho thấy rằng trẻ đang dần trở thành một chàng trai. Hãy giải thích thêm với trẻ rằng nó xảy ra ở tất cả các trẻ trai trong suốt thời kỳ dậy thì và theo thời gian hiện tượng này sẽ thưa dần.
Nở ngực
Thông thường thì trẻ có cảm giác ngực bằng phẳng, có nút giống bướu phía dưới một hoặc hai núm vú. Ngực của trẻ cũng có thể có cảm giác mềm mại nhưng cũng có những trẻ trai khi dậy thì sẽ cảm thấy đau căng 2 bên ngực và hiện tượng này sẽ theo suốt những năm đầu của thời kỳ dậy thì. Sau một vài tháng, đôi khi dài hơn, cảm giác căng ngực sẽ mất, đây không phải là dấu hiệu phát triển ngực thật sự. Cha mẹ hãy giải thích cho trẻ hiểu và trấn an trẻ.
Tôn trọng trẻ
Khi trẻ trai tiếp cận và bắt đầu bước vào thời kỳ dậy thì, trẻ cần được thông cảm, chúng cần có những khoảng không gian riêng. Trẻ vị thành niên sẽ có khuynh hướng nhẹ nhàng hơn khi tắm (ví dụ khi chúng thay đồ). Các bậc phụ huynh cũng cần lưu ý tôn trọng những sở thích riêng không chỉ liên quan đến sự phát triển cơ thể trẻ mà cả những yếu tố ảnh hưởng đến cuộc sống, chẳng hạn như không đọc email của trẻ, cũng như cần gõ cửa trước khi vào phòng trẻ.
Trẻ cũng trở nên nhạy cảm hơn về hình ảnh cơ thể chúng trong suốt thời kỳ dậy thì. Sự quan tâm của chúng tập trung vào việc chuẩn bị cho sự phát triển, chúng cũng e dè hơn và bắt đầu săm soi về vẻ ngoài của mình. Các bậc phụ huynh cũng cần tránh chọc ghẹo trẻ vì những thay đổi trong thời kỳ dậy thì của trẻ, bởi phần lớn trẻ cảm thấy thẹn thùng trong suốt thời gian này. Trẻ cảm thấy phiền hà nếu chúng bị cười nhạo về những thay đổi hình dáng cơ thể hay giọng nói của chúng.
