Trong lĩnh vực dinh dưỡng và y học thì không có tên thuốc cụ thể nào dùng trị biếng ăn cho trẻ.
Vì có rất nhiều nguyên nhân gây trẻ biếng ăn, do đó, muốn trị chứng biếng ăn thì phải tìm đúng nguyên nhân.
Nguyên nhân gây biếng ăn
Biếng ăn do tình trạng sức khỏe hoặc môi trường thay đổi như mọc răng, chích ngừa, thay đổi thời tiết (nóng nực, lạnh quá, ngứa), thay đổi người và môi trường chăm sóc… Tình trạng này sẽ qua nhanh và không ảnh hưởng hoặc ảnh hưởng rất ít đến tình trạng dinh dưỡng của trẻ, “thuốc” lúc này là…không cần phải can thiệp gì cả.
Biếng ăn do bị bệnh nhiễm trùng như viêm hô hấp cấp (viêm họng, viêm phế quản…), rối loạn tiêu hóa (tiêu chảy, ngộ độc thức ăn)… Trẻ đang mắc bệnh thường biếng ăn do đau đớn, do dùng nhiều thuốc gây đắng miệng, do sốt làm giảm dịch tiêu hóa… “Thuốc” lúc này là không nên ép trẻ ăn mà nên chọn những thức ăn có năng lượng cao, thơm ngon, hấp dẫn trẻ và phải chấp nhận trẻ ăn ít khi đang bị bệnh. Sau khi hết bệnh sẽ cho trẻ ăn bù.
Cha mẹ nên tìm hiểu nguyên nhân chính gây biếng ăn ở trẻ để tìm cách khắc phục.
Biếng ăn do khẩu vị thức ăn không thích hợp. Trường hợp này hay gặp ở trẻ ăn dặm. Trẻ thường thích ăn nhạt nhưng các bà mẹ thích nêm mắm muối theo khẩu vị của mình, do đó trẻ từ chối thức ăn. Vậy “thuốc” lúc này lại là hãy tìm ra sở thích của trẻ. Trẻ thích ăn gì thì hãy nêm thứ đó.
Trẻ bị thiếu chất dinh dưỡng như thiếu máu, thiếu kẽm, thiếu vitamin… thì “thuốc” lúc này là những loại thuốc được gọi “thuốc bổ”. Tuy nhiên, không nên tự động mua thuốc vì phải biết chính xác trẻ thiếu chất gì mà “bổ” chất đó. Nếu ta bổ sung những thuốc có chất mà trẻ không thiếu thì trẻ sẽ biếng ăn hơn. Khi uống đúng loại thuốc, trẻ sẽ ăn ngon hơn. Tuy nhiên, những loại thuốc này không gọi là “thuốc kích thích ăn” mà chỉ gọi là thuốc bổ (bổ sung vitamin và muối khoáng) mà thôi.
Trẻ lười ăn do tâm lý
Trẻ biếng ăn do bữa ăn không vui vẻ (phải ăn một mình, luôn luôn bị dọa nạt, la mắng thậm chí đánh đòn), làm trẻ ức chế, cứ tới bữa ăn là muốn ói, không nuốt được. Hoặc trẻ có cảm giác bị “ bỏ rơi” (mẹ đi làm sớm, hoặc không có lúc trẻ “trừng phạt hay khen thưởng” người khác). “Thuốc” lúc này là hãy quan tâm đúng mức tới trẻ, tạo một bữa ăn vui vẻ, có không khí gia đình…
Biếng ăn bệnh lý tức là trẻ bị bị bệnh biếng ăn thật sự, thường được cho là cơ chế thần kinh. Bệnh nhân bị suy dinh dưỡng và không có biện pháp nào kể trên có thể cải thiện tình trạng của trẻ. Những trẻ này cần theo dõi và điều trị trong bệnh viện.
Qua những nguyên nhân trên cho thấy, “thuốc” trị biếng ăn rất khác nhau. Không có một thuốc nào kích thích cho trẻ ăn được trong nhiều nguyên nhân gây biếng ăn. Tuy nhiên, có một số thuốc dùng điều trị những bệnh khác như dị ứng (peritol), nội tiết (corticoides) có tác dụng phụ làm cho thèm ăn. Nhưng, những tác dụng thèm ăn này sẽ không còn nếu ngưng thuốc. Và nếu dùng lâu dài, dùng không đúng chỉ định thì sẽ có tác dụng phụ không tốt cho sức khỏe của trẻ như chậm lớn, loãng xương, phù…
Vì vậy, khi trẻ biếng ăn, ta nên đưa trẻ đi khám chuyên khoa dinh dưỡng để tìm ra giải pháp tốt nhất cho trẻ. Không nên tự động mua thuốc biếng ăn để “tiền mất, tật mang”.
BSCKII Nguyễn Thị Hoa
