Các nhà khoa học đã kết luận: Dinh dưỡng trong bào thai và những năm đầu đời là yếu tố quan trọng để hình thành, phát triển não bộ và hệ thống thần kinh hoàn thiện. Đây chính cơ sở vật chất của trí tuệ. Chế độ ăn hàng ngày cũng đồng thời cung cấp các dưỡng chất cần thiết cho hoạt động của trí não và kích thích quá trình ghi nhớ, sáng tạo.
Quá trình học tập muốn đạt kết quả tốt hay không còn chịu tác động rất lớn từ môi trường giáo dục, dinh dưỡng, sự rèn luyện và phấn đấu của bản thân. Từ đó hình thành các kỹ năng của trẻ về sau. Cùng với tình thương yêu và sự chăm sóc của gia đình, chế độ dinh dưỡng hợp lý sẽ tác động trực tiếp lên sự tăng trưởng thể chất và phát triển trí tuệ tối ưu, quyết định sự thành công về mọi mặt của trẻ.
Chế độ dinh dưỡng thông minh đáp ứng đầy đủ các dưỡng chất cơ bản như bột đường, đạm, béo, các loại vitamin và khoáng chất, chất xơ. Cùng với đó là những dưỡng chất quan trọng để hình thành và phát triển não bộ như DHA, ARA… Đối với kiến thức và kỹ năng về dinh dưỡng trẻ em, cha mẹ cũng cần được hiểu biết chính xác và khoa học như cho trẻ ăn đúng thời điểm, đủ số lượng và đủ chất, ăn đa dạng…
Mỗi độ tuổi, một chế độ dinh dưỡng khác nhau. Khi cha mẹ áp dụng chế độ dinh dưỡng phù hợp, đúng cách và đúng thời điểm thì đã xây dựng nền tảng thông minh cho trẻ.
Trẻ ở mỗi giai đoạn phát triển cần chế độ dinh dưỡng khác nhau:
- Trẻ 0-6 tháng: Bú sữa mẹ là tốt nhất, không có sữa mẹ thì uống sữa bột công thức 1.
- Bé 7- 8 tháng: Tập ăn bột loãng rồi sệt dần, từ ít đến nhiều. Sữa vẫn là thức ăn chủ yếu.
- Trẻ 9-12 tháng: Bột, cháo hơi đặc 1 chén x 3 lần mỗi ngày. Một chén cháo cần có đủ 4 nhóm thực phẩm là bột đường, đạm, rau và dầu ăn. Sữa công thức 2 tối thiểu 600ml mỗi ngày.
- Tuổi 13-24 tháng: Cháo đặc 1 chén x 3 lần, có thể tập thêm bún, mì, nui, phở… Sữa cho trẻ trên một tuổi hoặc sữa tươi ít nhất 700 ml mỗi ngày.
- Từ 24 đến 30 tháng : Tập ăn cơm nát rồi cơm hạt với thức ăn xé nhỏ, cắt nhuyễn. Sữa ít nhất 700 ml một ngày.
- Trên 36 tháng: Cơm, cháo, bún, nui, sữa và trái cây tươi.
Các thực phẩm cần thiết cho hoạt động của trí não:
Đầu tiên cần có chất béo (cả chất béo no, béo không no, cholesterol… trong mỡ cá, dầu thực vật, mỡ heo…) để hình thành hệ thần kinh và màng tế bào thần kinh. Các axít béo quan trọng cho việc hình thành cấu trúc và chức năng của não như DHA, ARA, đặc biệt quan trọng cho trẻ, đặc biệt trong 3 năm đầu đời.
Thức ăn duy nhất của não chính là đường glucose được cung cấp từ cơm, cháo, bún, mì, khoai… Não cũng cần các acid amin từ thực phẩm giàu đạm như thịt, cá, trứng, sữa… để hoạt động linh hoạt và minh mẫn.
Chất sắt là nguyên liệu để tạo não và tế bào hồng cầu trong máu để nuôi dưỡng cơ thể. Sắt có nhiều trong thịt, gan, huyết, lòng đỏ trứng, cá… và hấp thu dễ dàng nếu có vitamin C (trong rau, trái cây) hiện diện trong bữa ăn. Cung cấp Iốt đầy đủ liên tục giúp hình thành não bộ hoàn chỉnh. Iốt cũng là nguyên liệu để tổng hợp hormone tuyến giáp rất cần thiết cho tăng trưởng và sự sống.
Các vitamin và khoáng chất khác như vitamin nhóm B, vitamin E, kẽm,… cũng có tác động lên hoạt động não bộ.
Nói chung, một chế độ ăn đủ lượng, đủ chất, đa dạng thực phẩm, thay đổi món thường xuyên sẽ cung cấp nguồn dinh dưỡng thông minh cho trẻ em.
Bác sĩ chuyên khoa 1 Đào Thị Yến Thủy – Trung Tâm Dinh Dưỡng TP HCM
